Bác sĩ Bùi Thị Yến Nhi, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM - Cơ sở 3, cho biết cháy nắng là một phản ứng viêm đối với tổn thương bức xạ cực tím (UV) ở các lớp ngoài cùng của da (biểu bì).
Các triệu chứng da cháy nắng là tình trạng da bị viêm, đau và có cảm giác nóng khi chạm vào, thường xuất hiện trong vòng vài giờ sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Da cháy nắng có thể từ nhẹ như đỏ ứng da đến phồng rộp.
Melanin là sắc tố có vai trò quan trọng nhất với làn da. Ngoài việc quyết định màu sắc của tóc, mắt và da, melanin còn giúp kháng khuẩn và cân bằng nhiệt độ cơ thể, da sẽ được bảo vệ khỏi tác động của ánh nắng mặt trời, hạn chế nguy cơ gây hại của tia bức xạ. Sắc tố này cũng giúp điều tiết quá trình lão hóa, giảm sự mài mòn da.
Melanin hoạt động bằng cách làm sẫm màu làn da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời khi không được bảo vệ. Đối với những người có ít sắc tố melanin, việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài mà không được bảo vệ có thể khiến các tế bào da bị đỏ, sưng và đau, từ đó xảy ra cháy nắng.
Trong vòng vài ngày, cơ thể có thể bắt đầu tự chữa lành bằng cách bong tróc, lột lớp trên cùng của da bị tổn thương, để loại bỏ các tế bào hư hại. Một vết cháy nắng nặng có thể mất vài ngày để chữa lành.
Cháy nắng làm tăng tốc độ lão hóa da và là nguyên nhân hàng đầu trong phần lớn các trường hợp ung thư biểu mô tế bào đáy, biểu mô tế bào vảy và hắc tố da, dạng ung thư da nguy hiểm nhất.
Khi da cháy nắng, có thể áp dụng một số biện pháp tự chăm sóc.
Làm mát, hạ nhiệt
Hạn chế tiếp xúc tối đa với ánh mặt trời cho đến khi các triệu chứng cháy nắng hoàn toàn bị giảm đi. Chườm nước mát, đắp gạc lạnh vùng da bị tổn thương.
Dưỡng ẩm da
Trong khi da vẫn còn ẩm sau khi làm mát, hãy sử dụng kem dưỡng ẩm dịu nhẹ cho vùng da bị bỏng. Gel nha đam cũng có thể làm dịu vết bỏng nhẹ và được cho là an toàn với vùng da bị cháy nắng.
Làm giảm viêm
Bác sĩ có thể kê toa thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) khi có dấu hiệu viêm, nóng để giảm bớt sự khó chịu và viêm nhiễm. Tiếp tục chườm mát để giảm khó chịu, mặc quần áo rộng rãi, mềm mại, thoáng khí để tránh kích ứng da thêm. Tránh ánh nắng mặt trời hoàn toàn cho đến khi vết cháy nắng lành lại.
Bổ sung nước và điện giải
Khi bị cháy nắng, da của bạn sẽ bị mất nước. Điều quan trọng là phải bù nước bằng đường uống, bao gồm nước khoáng, nước trái cây và đồ uống thể thao giúp bổ sung chất điện giải, ngay khi da bị tổn thương và kể cả sau khi da của bạn bắt đầu lành lại.
Để phòng ngừa cháy nắng, bác sĩ khuyến cáo người dân nên tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời từ 10 giờ sáng đến 16 giờ chiều. Các tia UV mạnh nhất trong những giờ này, vì vậy hãy cố gắng sắp xếp các hoạt động ngoài trời vào những thời điểm khác. Nếu không thể, hãy hạn chế thời gian ở ngoài nắng, tìm kiếm bóng râm khi có thể.
Ngoài ra, nên sử dụng kem chống nắng, son dưỡng môi chống nước có chỉ số SPF ít nhất là 30, phổ rộng, ngay cả trong những ngày nhiều mây. Các sản phẩm phổ rộng giúp bảo vệ chống lại tia cực tím A (UVA) và tia cực tím B (UVB).
Khoảng 30 phút trước khi ra ngoài, hãy thoa đều kem chống nắng lên vùng da sạch và khô. Sử dụng kem chống nắng để che phủ tất cả các bề mặt của vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, ngoại trừ mí mắt. Nếu bạn đang sử dụng kem chống nắng dạng xịt, hãy xịt vào tay rồi xoa lên da. Điều này giúp tránh hít phải sản phẩm.
Khi ra ngoài, các vật dụng khác như ô hoặc mũ rộng vành có thể bảo vệ bạn ngoài kem chống nắng. Quần áo sẫm màu giúp bảo vệ tốt hơn. Đeo kính râm khi ở ngoài trời, nên đeo loại ôm sát khuôn mặt.