Can thiệp vào Libya, các quốc gia bên ngoài đang “chơi trò nguy hiểm”?

Căng thẳng ở Libya có nguy cơ thành cuộc chiến ủy nhiệm đẫm máu, phản ánh những chia rẽ và rạn nứt sâu sắc về địa chính trị của Trung Đông và NATO.

Libya, vùng đất giàu dầu mỏ đã chìm trong bạo lực sau khi nhà lãnh đạo Moamer Khadafi bị lật đổ năm 2011. Kể từ đó đến nay, quốc gia Bắc Phi này đã trở thành chiến địa để các nhóm xâu xé nhau giành quyền lợi, và là cửa ngõ chính để những người di cư tuyệt vọng tìm đường vào châu Âu.

Can thiệp vào Libya, các quốc gia bên ngoài đang “chơi trò nguy hiểm”?

Thủ tướng GNA Fayez al-Sarraj (trái) và Tướng Khalifa Haftar. Ảnh: FETHI BELAID

Việc các quốc gia bên ngoài đưa binh lính và vũ khí đến Libya đã châm ngòi cho các cuộc chiến ủy nhiệm đẫm máu ở quốc gia này, đồng thời phản ánh những chia rẽ và rạn nứt sâu sắc về địa chính trị tại Trung Đông và trong NATO.

Từ năm 2015, Chính phủ Đoàn kết Dân tộc (GNA) ở thủ đô Tripoli được Liên Hợp Quốc công nhận đã giao tranh với lực lượng của Tướng Khalifa Haftar ở thành phố phía đông Libya là Benghazi.

Tuy nhiên, gần đây, việc Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ GNA tiến hành phản công trước chiến dịch tiến công kéo dài 14 tháng vào Tripoli của Tướng Haftar đã làm thay đổi thế cân bằng trên thực địa. Tiền tuyến ở Libya đã dịch chuyển xuống khu vực phía đông khi các cuộc giao tranh diễn ra ở thành phố Sirte gần bờ biển.

Trong khi GNA, dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Fayez al-Sarraj được Thổ Nhĩ Kỳ và đồng minh của Ankara là Qatar ủng hộ thì Tướng Haftar nhận được sự ủng hộ từ Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Nga và Pháp.

Vì thế, Libya không chỉ trở thành chiến trường giao tranh giữa các lực lượng mà còn là nơi để các bên ở cả trong và ngoài quốc gia này thực hiện những toan tính của mình.

Thổ Nhĩ Kỳ

Dưới thời Tổng thống Recep Tayyip Erdogan, Thổ Nhĩ Kỳ có tham vọng mở rộng ảnh hưởng tới các vùng lãnh thổ từng thuộc Đế chế Ottoman từ Balkan cho tới Trung Đông.

Tại Libya, từ cuối năm ngoái, Thổ Nhĩ Kỳ đã công khai ủng hộ GNA bằng các đưa các cố vấn quân sự, lực lượng dân quân Syria ủng hộ Ankara, máy bay không người lái và các hệ thống phòng không đến đây để thay đổi tình thế cân bằng trên chiến trường.

Ankara và GNA đã ký kết một thỏa thuận hợp tác quân sự và thỏa thuận về quyền hạn trên biển hồi tháng 11. Mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ và Nga ủng hộ các lực lượng đối lập ở Libya nhưng hai nhà lãnh đạo này đã xây dựng quan hệ đối tác trong những năm gần đây khi cùng có những rạn nứt với phương Tây.

Qatar

Qatar - đối tác giàu tài nguyên khí đốt ở vùng Vịnh và là nơi đặt 1 căn cứ quân sự quan trọng của Thổ Nhĩ Kỳ cũng ủng hộ GNA.

Qatar đã bị cô lập ở vùng Vịnh kể từ khi Saudi Arabia, UAE, Bahrain và Ai Cập đột ngột cắt đứt quan hệ ngoại giao, kinh tế và du lịch với nước này cách đây 3 năm với cáo buộc Qatar tài trợ cho các phong trào Hồi giáo cực đoan bất chấp Doha phủ nhận mạnh mẽ.

UAE

Trong những năm qua, UAE ủng hộ lực lượng của Tướng Haftar qua việc đưa các chiến đấu cơ và vũ khí quân sự hiện đại đến đây. UAE cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar ủng hộ các nhóm Hồi giáo cực đoan.

UAE và các quốc gia vùng Vịnh khác cũng được cho là đã ủng hộ tài chính cho các tay súng thuộc lực lượng của Tướng Haftar.

Ai Cập

Lo ngại về an ninh biên giới khi nước này có một đường biên giới dài với Libya, từ lâu, Ai Cạp đã ủng hộ quân đội của Tướng Haftar ở phía đông Libya.

Hồi tháng 6, Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi đã đề xuất lệnh ngừng bắn và cảnh báo Cairo có thể can thiệp quân sự vào Libya. Ông al-Sisi nhấn mạnh rằng Ai Cập không có tham vọng ở Libya mà chỉ mong muốn khôi phục an ninh và ổn định ở nước này.

Mối quan hệ giữa Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ đã lao dốc nghiêm trọng kể từ khi ông al-Sisi trở thành Tổng thống sau khi ông Mohamed Morsi, người từng ủng hộ Ankara bị lật đổ.

Pháp

Mặc dù khẳng định giữ thái độ trung lập ở Libya nhưng dường như Pháp nghiêng về ủng hộ Tướng Haftar hơn. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron từng chỉ trích mạnh mẽ đồng minh NATO Thổ Nhĩ Kỳ về việc nước này can thiệp vào Libya. Tổng thống Pháp cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ đang chơi 1 trò chơi “nguy hiểm” ở Libya và hành động ngược lại mọi cam kết của nước này tại Đức hồi đầu năm, đồng thời cảnh báo Pháp sẽ không “tha thứ” cho những gì Thổ Nhĩ Kỳ đã làm.

Châu Âu có quan điểm chia rẽ sâu sắc về chính sách với Libya bất kể căng thẳng leo thang ở Libya khiến hàng nghìn người di cư bất hợp pháp đổ về châu lục này những năm gần đây.

Italy ủng hộ GNA trong khi Đức muốn trở thành trung gian hòa giải nhằm thiết lập một lệnh ngừng bắn và các cuộc trao đổi hòa bình song đến nay, những nỗ lực này đều thất bại.

Nga và Mỹ

Dưới thời Tổng thống Putin, Nga mở rộng ảnh hưởng trên toàn cầu bằng các chiến dịch quân sự. Tại Libya, Moscow ủng hộ lực lượng của Tướng Haftar.

Trong khi đó, mặc dù Mỹ công nhận GNA nhưng tuyên bố của Tổng thống Trump lại tạo ra sự khó hiểu khi ông Trump khen ngợi Tướng Haftar sau cuộc điện đàm với vị tướng này. Ngoài ra, Tổng thống Trump cũng duy trì quan hệ thân thiết với UAE và Saudi Arabia, cả 2 đều ủng hộ lực lượng của Tướng Haftar./.

Theo VOV

Đọc thêm

Bài 3: “Đi đầu, bước trước” trong cuộc cách mạng chuyển đổi số

Bài 3: “Đi đầu, bước trước” trong cuộc cách mạng chuyển đổi số

Trong quá trình sắp xếp, kiện toàn bộ máy, việc thúc đẩy chuyển đổi số luôn được Công an tỉnh Hà Tĩnh “đi trước một bước”. Với mục tiêu xuyên suốt: “chuyển đổi số là mũi nhọn để thúc đẩy bộ máy tinh - gọn - mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả”, lực lượng công an đã triển khai nhiều cách làm quyết liệt, linh hoạt, sáng tạo để đưa Hà Tĩnh trở thành điểm sáng của cả nước.
Công an Hà Tĩnh trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, sẵn sàng bước vào kỷ nguyên vươn mình (Bài 2): Tỉnh toàn diện; xã vững mạnh, bám cơ sở

Bài 2: Hội tụ sức mạnh, lập công xuất sắc

Với việc sắp xếp, bố trí cán bộ theo hướng nâng cao chất lượng, chuẩn hóa chức danh và phát huy phẩm chất, năng lực, Công an tỉnh Hà Tĩnh ngày càng vững mạnh, toàn diện, lập nhiều chiến công đặc biệt xuất sắc trong công cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm; tạo được niềm tin trong Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân tỉnh nhà.
Bài 1: Công an Hà Tĩnh kiện toàn bộ máy tinh, gọn, mạnh, đáp ứng yêu cầu

Bài 1: Công an Hà Tĩnh kiện toàn bộ máy tinh, gọn, mạnh, đáp ứng yêu cầu

Bắt đầu từ năm 2018, cuộc cách mạng tổ chức bộ máy đã được Công an tỉnh Hà Tĩnh triển khai chủ động, toàn diện; thể hiện tính gương mẫu, đi đầu với cách tiến hành thận trọng, bài bản, khoa học. Đến nay, sau 3 lần kiện toàn, bộ máy công an toàn tỉnh ngày càng chuyên nghiệp, chính quy; tạo đà hoàn thành tốt mục tiêu: xây dựng lực lượng thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.
Hà Tĩnh - Viêng Chăn hội đàm hợp tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ

Hà Tĩnh - Viêng Chăn hội đàm hợp tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ

Tại Thủ đô Viêng Chăn (Lào), Đoàn công tác tỉnh Hà Tĩnh đã tiến hành hội đàm với Ban Công tác đặc biệt Thủ đô Viêng Chăn để đánh giá kết quả thực hiện công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ mùa khô năm 2024 - 2025, đồng thời thống nhất một số nội dung phối hợp thực hiện thời gian tới.  
Thắm nghĩa, đậm tình 2 mái Trường Sơn

Thắm nghĩa, đậm tình 2 mái Trường Sơn

Lực lượng chức năng và cư dân biên giới Hà Tĩnh với các địa phương nước bạn Lào luôn ấm nghĩa, nặng tình, đoàn kết và tin yêu lẫn nhau để xây dựng tuyến biên giới chung giàu đẹp.