Ngay sau khi giành được độc lập, đất nước còn đứng trước tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”, tại phiên họp đầu tiên của Chính phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu lên nhiệm vụ “tiến hành Tổng tuyển cử để bầu ra Quốc hội”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những ngày bầu cử, năm 1946. Ảnh tư liệu, nguồn quochoi.vn
Vào thời điểm đó, hơn 20 vạn quân Trung Hoa Dân Quốc ở phía Bắc và quân đội Anh ở phía Nam, lấy danh nghĩa là quân Đồng minh vào Việt Nam giải giáp quân Nhật, thực chất là làm chỗ dựa cho bọn phản động trong nước tiến hành lật đổ chính quyền cách mạng non trẻ.
Ngày 23/9/1945, thực dân Pháp đánh chiếm trụ sở Ủy ban Kháng chiến Nam Bộ, Việt Nam lâm vào thế hiểm nguy. Trong bối cảnh đó, chúng ta vẫn tổ chức được cuộc Tổng tuyển cử vào ngày 6/01/1946 để khắp nơi toàn dân từ Bắc chí Nam, từ miền xuôi đến miền ngược hồ hởi đi bầu Quốc hội, bầu ra những người như Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Thay mặt dân để bảo vệ lợi ích cho Nhân dân”.
Đất nước bị cô lập với thế giới bên ngoài lại bị thực dân Pháp quay lại xâm lược, chỉ trong một thời gian ngắn Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng đã thiết lập được chính quyền cách mạng với một Nhà nước Pháp quyền, Nhà nước của dân đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản là một kỳ tích. Nhà nước đó đứng trước thách thức phải thực hiện nhiệm vụ nặng nề trước dân tộc “diệt giặc đói, diệt giặc dốt và giặc ngoại xâm”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh - công dân số 1 bỏ phiếu bầu Quốc hội khóa I. Ảnh tư liệu, nguồn: quochoi.vn
Theo Hồ Chí Minh, dù trong hoàn cảnh nào thì Nhà nước cũng phải là của dân, bầu cử là biện pháp dân chủ để lập ra Nhà nước và cũng là phương thức để kiểm tra Nhà nước. Người trúng cử vào Quốc hội phải có trách nhiệm với Nhân dân, đại diện cho dân để kiểm soát quyền lực Nhà nước.
Vấn đề kiểm soát quyền lực, trước tiên chính là ở chất lượng và trách nhiệm của người đại biểu được dân tín nhiệm giao cho. Hồ Chí Minh nói: “Đại biểu Quốc hội được cử tri bầu ra không phải để làm quan, không phải để ăn trên ngồi trốc mà là người đầy tớ thật trung thành với đồng bào”. Muốn làm được điều đó, các đại biểu phải thực sự gắn kết máu thịt với Nhân dân, thường xuyên tiếp xúc, nghe ngóng tâm tư, nguyện vọng và ý kiến của Nhân dân để phản ánh với Quốc hội và HĐND. Các đại biểu cần phải luôn ghi tâm khắc cốt lời căn dặn của Người: “Bao nhiêu lợi ích đều của dân, bao nhiêu quyền lợi đều của dân”.
Cử tri ngoại thành Hà Nội bỏ phiếu bầu đại biểu Quốc hội khóa I. Ảnh tư liệu, nguồn quochoi.vn
Hồ Chí Minh cho rằng Nhà nước pháp quyền phải thực hành dân chủ, giữ vững kỷ cương, tăng cường pháp chế. Quyền lực Nhà nước không thuộc về bộ máy nhà nước hay một bộ phận cán bộ có chức quyền mà thuộc về Nhân dân.
Vì thế cơ quan đại diện cho Nhân dân là Quốc hội, HĐND phải hoạt động đúng thẩm quyền, thật dân chủ, công khai trên cơ sở đảm bảo đầy đủ sự ủy quyền của Nhân dân để giám sát các hoạt động của cơ quan Nhà nước. Là cơ quan quyền lực của dân, gồm những người do dân bầu ra, ủy thác cho, nên các đại biểu Quốc hội, HĐND phải luôn học hỏi, bồi dưỡng về phẩm chất và năng lực để nâng cao trình độ các mặt, nhất là nắm vững luật pháp, chủ trương, đường lối của Đảng, thực sự gương mẫu và vì người dân, thì khi ấy chức năng đại diện và giám sát của đại biểu mới có hiệu lực thực sự. Đó là thực thi dân chủ đúng nghĩa nhất.
Bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026 vào dịp kỷ niệm 131 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, cử tri cả nước cần ghi nhớ lời căn dặn của Người để sáng suốt lựa chọn được những “đại biểu” “vì lợi nước quên nhà, vì lợi ích chung quên lợi ích riêng”, những đại biểu thực sự là của dân, đại diện cho quyền lợi của dân. Những đại biểu được dân bầu chọn “dù là Chính phủ hay là cán bộ cũng phải là đầy tớ”.
Hà Tĩnh đang chuẩn bị chu đáo cho cuộc bầu cử ĐBQH khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016- 2021. Ảnh: Điểm bầu cử số 2, thôn Tân Tiến, xã Kỳ Nam, TX Kỳ Anh sẵn sàng đón ngày hội lớn. Ảnh: PV
Đại hội Đảng các cấp và Đại hội XIII của Đảng đã bầu ra và giao phó chức quyền cho đội ngũ cán bộ mới. Trong hệ thống chính trị họ phần lớn được giao trọng trách tham gia hoặc đứng đầu các tổ chức trong đó có Quốc hội và HĐND.
Vì thế hiển nhiên, các đại biểu Quốc hội, HĐND không chỉ là người đại diện cho dân mà còn là người của Đảng tham gia vào cơ quan quyền lực cao nhất của đất nước, của địa phương.
Vì thế để nâng cao vai trò lãnh đạo và năng lực cầm quyền của Đảng, thì những người được Đảng giao quyền và dân tín nhiệm (dù là đảng viên hay không phải là đảng viên) phải phấn đấu rèn luyện để xứng đáng với sự tin cậy của Đảng và của dân, thực hiện lời căn dặn của Bác Hồ phải “giữ lấy tư cách người cán bộ”. Tư cách bao trùm của người cán bộ, người đại biểu của dân là phải đặt mình vào vị thế “đầy tớ”, phải làm sao “cho xứng đáng với đồng bào”.
Cử tri xã Cẩm Nhượng (Cẩm Xuyên) tìm hiểu danh sách và tiểu sử tóm tắt của các ứng cử viên. Ảnh: PV
Hiện nay đứng trước tình hình trong nước và thế giới luôn biến động, nhớ về những năm tháng Cách mạng tháng Tám, ta càng thấy rõ những giá trị cần tiếp tục được phát huy và phát triển theo thời gian.
Đất nước ta đã trải qua bao thử thách gian truân mà vẫn vượt qua để đạt được những thành tựu như hôm nay. Để có được thành quả đó, Đảng ta luôn quan tâm đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ được dân tín nhiệm, đại diện cho dân để đưa đất nước tiến lên theo con đường mà Bác Hồ và Đảng đã chọn. Dù ở giai đoạn nào, hoàn cảnh nào, thì mỗi “người đầy tớ của dân” cũng phải luôn khắc sâu lời căn dặn của Người: Tất cả lợi ích thuộc về Nhân dân; có dân là có tất cả.