Vừa qua, trên địa bàn huyện Can Lộc, thị xã Hồng Lĩnh đã xảy ra 3 vụ trọng án khiến 3 người thương vong. Lý do các đối tượng gây án đều xuất phát từ những cuộc tranh cãi, dẫn tới “cả giận mất khôn” rồi xuống tay một cách tàn nhẫn.
Tại Can Lộc, khoảng 18h30' ngày 9/5, chị N.T.L. (SN 1987, trú xã Trung Lộc, Can Lộc) bị Nguyễn Văn Bắc (SN 1979, trú TDP Tùng Liên) dùng dao đâm vào người gây tử vong. Hành động tấn công của đối tượng cũng khiến cháu N.T.T.T. (SN 2007, trú TDP Tùng Liên) ngồi phía sau xe chị L. bị thương. Ngày 18/5, Nguyễn Văn Bắc bị khởi tố, bắt giam về tội giết người, theo điều 123 Bộ luật Hình sự.
Theo Công an huyện Can Lộc, vụ việc xảy ra rất đáng tiếc khi nguyên nhân trực tiếp xuất phát từ mâu thuẫn nhỏ. Giữa chị L. và vợ của Bắc có lời qua tiếng lại về việc tuyến đường bụi bặm, mất vệ sinh. Vốn dĩ, 2 gia đình có mâu thuẫn từ trước liên quan đến tranh chấp đất đai và đã được tòa án giải quyết, tuy nhiên, hai bên vẫn “bằng mặt không bằng lòng”. Từ những lí do đó, khi thấy chị L. và vợ mình tranh cãi, Bắc đang ở trong nhà đã cầm dao chạy ra tấn công chị L. và cháu T, gây hậu quả rất đau lòng.
Cũng xuất phát từ mâu thuẫn đời thường, vào hồi 23h30' ngày 13/5, tại quán 1988 BILLIARDS (đường Ngô Đức Kế, phường Bắc Hồng, thị xã Hồng Lĩnh), Nguyễn Phi Long (SN 1991, trú tại tổ dân phố 7, phường Nam Hồng) đã gọi điện rủ Nguyễn Văn Hoàng (SN 1994, trú tại tổ dân phố 7, phường Nam Hồng), Phan Văn Huy (SN 1999), Trần Đình Thương (SN 1987), Nguyễn Thành Long (SN 2006), đều trú tại thôn Bình Định, xã Thanh Bình Thịnh, huyện Đức Thọ mang dao, kiếm đến đánh, chém làm Lê Minh Đức (SN 1988, trú tại tổ dân phố 2, phường Bắc Hồng) bị thương phải cấp cứu, điều trị tại bệnh viện.
Hành vi của các đối tượng có tính chất côn đồ, hung hãn, gây bất bình trong dư luận. Ngay sau khi vụ việc xảy ra, Viện Kiểm sát nhân dân thị xã Hồng Lĩnh đã cử kiểm sát viên phối hợp cùng Cơ quan CSĐT Công an thị xã Hồng Lĩnh tiến hành rà soát, phân loại, trực tiếp lấy lời khai các đối tượng liên quan nhằm phục vụ cho các hoạt động phê chuẩn được kịp thời, đúng quy định pháp luật.
Trên cơ sở tài liệu điều tra thu thập được và quá trình kiểm sát, Viện Kiểm sát nhân dân thị xã Hồng Lĩnh đã ra quyết định phê chuẩn các quyết định khởi tố bị can và lệnh tạm giam đối với Nguyễn Phi Long, Nguyễn Văn Hoàng, Phan Văn Huy, Trần Đình Thương; phê chuẩn quyết định khởi tố bị can đối với Nguyễn Thành Long để xử lý nghiêm minh trước pháp luật.
Nhiều nhà khoa học phân tích, tức giận theo ba phương thức: nhận thức (đánh giá), phản ứng - tình cảm (sự căng thẳng) và hành vi (bỏ chạy và đối đầu). William DeFoore, một chuyên gia về quản lý tức giận, mô tả sự tức giận như một nồi áp suất và chỉ tồn tại trong một thời gian nhất định.
Tức giận trở thành cảm giác chủ yếu về các mặt ứng xử, nhận thức và sinh lý khi một người lựa chọn có ý thức để hành động ngăn chặn ngay hành vi đe dọa của một thế lực bên ngoài. Tổng thể, tức giận có thể có nhiều hậu quả về thể chất và tinh thần.
Tiến sỹ tâm lý học Nguyễn Văn Hoà (Trường Đại học Hà Tĩnh) nhận định, khi con người nhận những cảm xúc quá mức cho phép sẽ khiến máu dồn lên não nhanh, dẫn tới thiếu oxy để rồi rơi vào trạng thái não bộ mất kiểm soát. Lúc này, những hành động theo bản năng bùng nổ. Đặc biệt, khi con người nhận những cảm xúc tiêu cực quá mức sẽ dẫn tới bản năng chiến đấu trỗi dậy, kéo theo nhiều hậu quả khôn lường.
Khi xảy ra trạng thái mất kiểm soát, 30s đầu tiên sẽ là thời gian “vàng” để con người kiểm soát cảm xúc, 90s tiếp theo là khoảng thời gian đưa tâm lý trở lại ổn định. Ngoài ra, tuỳ theo trạng thái của mỗi người sẽ có những hành vi bùng nổ tâm lý khác nhau.
Chính vì thế, bản thân mỗi người phải trang bị khả năng phán đoán, làm chủ tình huống. Nên lựa chọn đối thoại, thay vì đối đầu và có những phương pháp “hạ nhiệt” trong 30s đầu tiên. Cụ thể như: hít thở sâu, uống nước mát và tránh nơi xảy ra xung đột càng xa càng tốt.
Để tránh phải nói từ “giá như”, bản thân mỗi người cần hiểu rõ về hậu quả của hành vi, bình tĩnh xử lý trong mọi tình huống để tránh đưa sự việc đi tới bi kịch. Bên cạnh đó, cần trang bị đầy đủ các kỹ năng phòng bị khi có tình huống xấu xảy ra với phương châm tránh xa nơi xảy ra xung đột và đối thoại thay vì đối đầu.
Con người có quyền được tôn trọng và bảo vệ tính mạng, sức khỏe, người nào có hành vi xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe của người khác đương nhiên sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. Qua diễn biến vụ án tại Can Lộc, đối tượng đã có hành vi tước đoạt tính mạng của bị hại và có dấu hiệu cấu thành về tội giết người theo Điều 123 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017).
Mặc dù trên đây là những vụ án xảy ra tại các thời điểm khác nhau, với các đối tượng gây án, bị hại khác nhau nhưng đều có một điểm chung là động cơ gây án vì một số lý do nhỏ nhặt, vô cớ trong đời sống hằng ngày dẫn đến mâu thuẫn bùng phát. Hành vi này được xem xét, đánh giá, xác định là yếu tố định khung hình phạt (có tính chất côn đồ) theo quy định tại điểm n khoản 1 Điều 123 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017).
Đối với vụ trọng án tại Can Lộc, đối tượng có nguy cơ đối diện với mức hình phạt rất cao, có thể phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.