Lạm dụng thuốc bổ gan = hại gan

Methionin là thuốc hỗ trợ chức năng gan, nhưng không ít người cho là thuốc “bổ gan” và lạm dụng (tự ý mua dùng, dùng liều cao và/hoặc kéo dài, dùng quá nhiều thuốc có chứa methionin trong thành phần mà không biết. Việc dùng không đúng này sẽ gây hại.

Methionin là acid amin cần thiết có chứa lưu huỳnh, tham gia vào quá trình chuyển hóa tổng hợp các chất cần thiết khác: Giúp sản xuất các chất chống ôxy hóa chứa lưu huỳnh khác như cystein, taurin; đặc biệt giúp gan sản xuất glutathion dùng cho việc hóa giải chất độc (như khi nhiễm độc do dùng paracetamol liều cao); giúp việc chuyển hóa mỡ, ngăn chặn sự tích tụ mỡ ở gan, được coi là chất hướng mỡ; là yếu tố cần thiết để sản xuất carnitin, một chất dinh dưỡng tự nhiên có trong các mô cơ, cung cấp năng lượng cho cơ hoạt động cơ kể cả cơ tim, hỗ trợ sự vận động cho tim và hệ tuần hoàn khi bình thường cũng như khi cần nâng cao cường độ; là yếu tố cần cho việc hình thành collagen, giúp cho sự phát triển mô liên kết da, móng tay; làm giảm dị ứng (như viêm mũi dị ứng).

Thế nhưng, thuốc lại có nhiều tác dụng không mong muốn:

Đối với gan, ở những người bị suy gan, methionin làm cho tổn thương gan nặng thêm và có thể làm bệnh não do gan tiến triển mạnh; Làm giảm chức năng chuyển hóa của gan, giảm chu trình acid folic gan - ruột. Khi dùng quá liều và/hoặc kéo dài có thể dẫn tới bị bệnh thiếu máu nguyên hồng cầu khổng lồ, thiếu acid folic - máu cấp rất nguy hiểm. Điều này hay xảy ra khi dùng dạng uống dài ngày (đặc biệt ở người xơ gan, uống nhiều rượu) hay khi nuôi dưỡng dài ngày bằng chế độ truyền dung dịch đạm (dung dịch này có chứa methionin).

Dùng liều cao và/hoặc kéo dài methionin (nhất là ở người bị tắc động mạch não hoặc ngoại vi thường có lượng homocystein máu cao) sẽ làm tăng homocystein máu, tăng homocystein niệu, làm xuất hiện hay nặng thêm bệnh xơ vữa động mạch, tắc mạch do huyết khối, chậm phát triển tinh thần, loãng xương.

Methionin có thể gây buồn nôn, ngủ gà, nhiễm toan, tăng nitơ máu (hay xảy ra ở người suy chức năng gan, thận).

Lạm dụng methioin thường gặp trong các trường hợp sau: Nghe nói virut gây viêm gan nguy hiểm khó tránh hoặc cảm thấy mỏi mệt, tự nhận mình yếu gan rồi tìm mua thuốc “bổ gan” methionin dùng (dùng chưa đúng chỉ định).

Có viêm gan do rượu hay do thuốc, thầy thuốc cho methionin hỗ trợ chức năng gan, dùng thấy có hiệu quả, sau đó người bệnh cứ nghĩ methionin là thuốc “bổ gan” nên tự ý dùng tiếp (kéo dài thời gian dùng). Dung dịch đạm tiêm truyền chứa nhiều acid amin trong đó có methionin, dùng để nuôi người bệnh khi không ăn được với liều lượng thích hợp.

Có người cũng cho đó là “thuốc bổ” tự ý truyền không giới hạn là đã dùng quá liều methionin sẽ không lợi (như các tác dụng không mong muốn nêu trên). Nếu truyền cho người mà chức năng gan bị suy yếu một lượng lớn như vậy, gan không dung nạp được sẽ bị sốc phản vệ.

Quan niệm methionin là thuốc “bổ gan” dẫn đến các cách dùng sai lầm, vì vậy cần coi methionin là thuốc chữa bệnh. Trong bệnh viêm gan phải dùng đúng chỉ định, thời điểm và liều lượng mới có hiệu quả và tránh được tai biến do thuốc.