EU đẩy nhanh thành lập quân đội riêng thay NATO?

Bà Ursula von der Leyen, đã đưa ra tuyên bố trên trong Thông điệp liên minh thường niên, công bố ngày 15/9. Bà nhấn mạnh EU không thể chỉ dựa vào quyền lực mềm lâu nay để phát triển.

Chủ tịch EC khẳng định châu Âu rõ ràng có thể và nên sẵn sàng chủ động hành động. Theo bà, rào cản để thực hiện mục tiêu này không chỉ là vấn đề năng lực hạn chế mà lớn hơn, đó chính là thiếu quyết tâm chính trị của các nước.

Vũ khí NATO trong một cuộc tập trận.

Bà von der Leyen nhắc lại lời kêu gọi từ năm 2016 của người tiền nhiệm Jean-Claude Juncker và cho rằng EU cần một “liên minh quốc phòng” có thể củng cố hành động quân sự chung của cả châu Âu, vươn xa hơn quyền lực mềm truyền thống của mình với tư cách là khối thương mại lớn nhất thế giới.

Hồi tháng 11/2018, theo lời kêu gọi của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã có 9 thành viên EU nhất trí thành lập lực lượng quân đội chung mới với tên gọi Sáng kiến can thiệp Châu Âu (E12).

Điều đáng nói là vị Tổng thống Pháp lại cho biết là EU cần có quân đội riêng nhằm bảo vệ liên minh trước Trung Quốc, Nga và cả Mỹ. Nghĩa là Mỹ bị đánh đồng với mối đe dọa lớn nhất của Châu Âu bấy lâu nay là Nga.

Nếu như tháng 11/2018 chỉ có 9 thành viên của EU tán đồng kế hoạch của ông Emmanuel Macron thì đến tháng 6/2021 có tới 14 thành của liên minh kinh tế này ủng hộ Sáng kiến can thiệp Châu Âu, do Pháp-Đức đứng đầu.

Sáng kiến can thiệp Châu Âu giờ được hiện thực hóa bằng kế hoạch thành lập một lữ đoàn chính quy với quy chế 5.000 binh sĩ, cùng các khí tài như tàu chiến và máy bay chiến đấu nhằm giúp EU có thể can thiệp vào các cuộc khủng hoảng quốc tế.

Kể từ năm 2021, trong ngân sách hàng năm của Liên minh Châu Âu đã có khoản ngân sách dành cho phát triển vũ khí. Thậm chí, theo dự kiến, vào năm 2022, EU chính thức công bố Học thuyết quân sự của mình.

Tuy nhiên, khi chứng kiến thất bại của Mỹ-NATO tại Afghanistan, giới lãnh đạo EU nhận thấy điều kiện hiện thực hóa ý tưởng thành lập quân đội EU dường như đã chín muồi, nên đẩy nhanh tiến độ.

Tại Hội nghị các Bộ trưởng Quốc phòng EU tại Slovenia diễn ra vào tháng 11/2021 sẽ thông qua Đề án thành lập lực lượng phản ứng thống nhất ở Châu Âu. Với quy mô lên tới 20.000 thì có thể xem đây chính là Quân đội EU thống nhất buổi ban đầu.

Như vậy, chỉ tròn 3 năm, từ tháng 11/2018 đến tháng 11/2021, Sáng kiến can thiệp Châu Âu của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã được hiện thực hóa bằng kế hoạch cho sự ra đời Quân đội EU thống nhất.

Điều đặc biệt là khi Mỹ còn hiện diện tại Châu Âu mà Liên minh Châu Âu vẫn đẩy nhanh tiến độ thành lập Quân đội EU thống nhất, cho thấy uy tín Mỹ và uy lực Mỹ đối với các đồng minh Châu Âu đã thực sự suy giảm.

Khi uy tín Mỹ và uy lực Mỹ đối với các đồng minh Châu Âu suy giảm, tạo điều kiện cho EU trỗi dậy, đó thực sự là mối nguy hại với cấu trúc an chung Châu Âu-Đại Tây Dương, từ đó phôi thai sự phân rã đối với NATO.

Dường như điều đó đã trở thành sự thật khi lời kêu gọi của Vương quốc Anh về việc thành lập một lực lượng thống nhất của NATO tại Afghanistan, sau khi Mỹ rút quân, đã không được các đồng minh trong NATO đoái hoài. Phải chăng đã đến lúc khối NATO kết thúc sứ mệnh như khối Warsaw.