Điện Biên Phủ là biểu tượng cao cả của chân lý, niềm tin, sức mạnh, của lòng yêu nước, ý chí độc lập tự chủ trong cuộc đấu tranh đầy thử thách giữa một thế giới còn lắm áp bức, phi lý, bất công. Đó là chiến thắng của chủ nghĩa yêu nước, ý chí bất khuất, kiên cường của dân tộc Việt Nam được hun đúc qua hàng nghìn năm lịch sử và đi vào lịch sử thế giới như một chiến công chói lọi đột phá thành trì chủ nghĩa đế quốc. Đó là chiến thắng của chính nghĩa, lòng dân, lương tri, phẩm giá con người.

Có được chiến thắng to lớn mang ý nghĩa lịch sử, thời đại đó là nhờ Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh với đường lối chính trị, quân sự đúng đắn, sáng tạo; tổ chức lãnh đạo, xây dựng khối đoàn kết toàn dân tộc, kế thừa truyền thống yêu nước; phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng, sức mạnh của thời đại để làm nên chiến thắng.
Để có Chiến thắng Điện Biên Phủ “chấn động địa cầu” rất nhiều người đã ngã xuống suốt 56 ngày đêm “khoét núi ngủ hầm”, nhưng “gan không núng, chí không mòn”. Đó là hàng vạn bộ đội, TNXP, dân công hỏa tuyến và nhiều lực lượng khác đã chiến đấu, phục vụ chiến đấu, kéo pháo, vận chuyển đạn dược cung cấp cho mặt trận từ “đánh nhanh, thắng nhanh” chuyển sang “đánh chắc, tiến chắc” để làm nên trận thắng thế kỷ.

Bao chiến sĩ hiến dâng tuổi thanh xuân của mình cho những trận chiến, những địa danh đi vào lịch sử như: Him Lam, Hồng Cúm, Mường Thanh, Đồi A1… với những chiến công lừng lẫy. Biết bao TNXP, dân công hỏa tuyến đã đổ mồ hôi, công sức và máu trên các trọng điểm ngã ba Cò Nòi, đèo Pha Đin, đèo Lũng Lô... Hàng vạn dân công gồng gánh, xe thồ trên những cung đường để vận chuyển lương thực, thực phẩm cho bộ đội. Còn đó, những dòng sông, những chứng tích oai hùng của các đội vận tải thủy vượt thác dữ cho những chuyến hàng ra tiền tuyến.
Trên các trận địa phòng không, dưới tầm đánh phá ác liệt của địch, nhiều chiến sĩ đã hy sinh, nhưng những người còn lại vẫn kiên cường chiến đấu, bảo vệ các lực lượng tiến công và giữ vững trận địa. Chỉ tính riêng hơn 30 ngày, đêm chiến đấu tiến công và phòng ngự ngoan cường, quyết liệt tại Đồi A1, đã có hơn 1.000 cán bộ, chiến sĩ hy sinh và hơn 1.500 cán bộ, chiến sĩ bị thương. Đây là trận đánh mà ta chịu thiệt hại lớn nhất trong Chiến dịch Điện Biên Phủ. Bằng sự hy sinh quên mình của hàng vạn con người, chúng ta đã làm nên chiến thắng oanh liệt, làm nên khúc tráng ca ngàn đời của dân tộc Việt Nam.
Lời ghi trong Sổ lưu niệm của Nhà Bảo tàng Điện Biên Phủ, ngày 7/5/1964, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Chiến thắng Điện Biên Phủ càng làm sáng ngời chân lý của chủ nghĩa Mác - Lê-nin trong thời đại ngày nay: Chiến tranh xâm lược của bọn đế quốc nhất định bị thất bại, cách mạng giải phóng của các dân tộc nhất định thành công”(1). Đó là một niềm tin, sự khẳng định và dự báo lịch sử của Người đã thành hiện thực.
Với Hà Tĩnh, sau Cách mạng tháng Tám thành công, thực dân Pháp không đứng chân nổi trên đất này trong vòng 24 giờ. Xây dựng, củng cố chính quyền cách mạng, quân và dân Hà Tĩnh đã dốc lòng, dốc sức cho cuộc kháng chiến. Hàng ngàn người con của Hà Tĩnh đã tham gia các chiến dịch, chiến trường Điện Biên Phủ và Trung Lào. Riêng Chiến dịch Đông - Xuân (1953-1954) để góp phần giải phóng Điện Biên Phủ, Hà Tĩnh đã huy động lực lượng gấp 3 lần so với các năm trước. Trong đó, huyện Đức Thọ chỉ tiêu tuyển 57 người nhưng đã có 639 người xung phong nhập ngũ.

Thực hiện cuộc vận động “dốc bồ, thổ thúng”, với tinh thần “tất cả cho tiền tuyến”, những ngày đầu xuân năm 1954 ở Hà Tĩnh luôn sục sôi khí thế, trở thành ngày hội của quần chúng. Tất cả mọi tầng lớp nhân dân từ già, trẻ, gái trai đều hướng về Điện Biên Phủ. Hà Tĩnh đã đóng góp trên 1.000 tấn thóc, hàng nghìn mũ lá, khăn tay và cả hàng nghìn lá thư gửi ra tiền tuyến để cổ vũ, động viên, tăng thêm sức mạnh chiến đấu cho bộ đội và các lực lượng.
Trên chiến trường, nhiều cán bộ, chiến sĩ là những người con ưu tú của Hà Tĩnh đã dũng cảm chiến đấu quên mình và anh hũng hy sinh vì thắng lợi cuối cùng. Tiêu biểu là Anh hùng liệt sỹ Phan Đình Giót đã lấy thân mình lấp lỗ châu mai cho toàn đơn vị xông lên tiêu diệt gọn cứ điểm Him Lam, giành thắng lợi trong trận đánh mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ(2).

Đã có hàng nghìn dân công và TNXP Hà Tĩnh băng rừng, trèo đèo lội suối cùng sát cánh với các đơn vị bạn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ vận tải, tiếp tế lương thực, hàng hóa cho chiến trường. Lịch sử đời đời ghi nhớ công ơn các anh hùng liệt sỹ, những người con yêu dấu của vùng đất núi Hồng, sông La đã anh dũng ngã xuống, góp phần cùng cả nước làm nên chiến thắng: “Nên vành hoa đỏ, nên thiên sử vàng”.
Tinh thần của Chiến thắng Điện Biên Phủ đã, đang giục giã chúng ta tiếp tục giành những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trong sự nghiệp đổi mới, hội nhập, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam. Ý nghĩa và bài học lịch sử của Chiến thắng Điện Biên Phủ còn vọng mãi, là động lực to lớn để cho chúng ta đoàn kết, quyết tâm, thêm niềm tin, sức mạnh để bước vào kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, thịnh vượng, văn minh.
--------
1. Hồ Chí Minh toàn tập - CD rom (xuất bản lần thứ 3), tập 14, tr. 320.
2. Lịch sử Đảng bộ Quân sự tỉnh Hà Tĩnh (1945-2010), Nxb Quân đội Nhân dân, Hà Nội, 2011, tr. 125-128.