Ngôi nhà thân yêu của tôi nép mình bên dòng sông mùa xuân hiền hòa cuộn chảy, núp bóng dưới hàng xoan mỗi độ tháng ba về tím ngát cả một bầu trời. Tháng ba trời vẫn đang còn xuân, gió khẽ hát lao xao trên từng bông hoa xoan bé nhỏ. Gió hát khúc hát tuổi thơ một thời tôi chơi trò đồ hàng dưới gốc xoan.
Làng quê ngập tràn hương xoan
Ôi, bồi hồi biết bao khi nhớ lại thuở ấu thơ tóc khét cháy cùng đám bạn đứng dưới gốc xoan hết chơi đồ hàng rồi lại ngửa mặt nhìn lên vòm trời cao tít, giơ tay hứng lấy những cánh xoan đang rơi. Thoảng chốc một cơn gió đi qua, hoa xoan rụng lả tả như một cơn mưa màu tím, tím đến nao lòng.
Cơn mưa rớt vào tâm hồn tuổi nhỏ rồi quyện theo nắng xuân luênh loáng tràn khắp sân. Nhờ có hoa xoan mà sân nhà tôi trở nên thơ mộng nhường nào. Màu tím hoa xoan đã đi cùng tôi qua những năm tháng ấu thơ của cuộc đời không chỉ ướp màu sắc cổ tích cho miền quê yên ả mà còn ướp cả giấc mộng tuổi nhỏ của tôi.
Nhớ đến tháng ba, nhớ đến hoa xoan, tôi lại bâng khuâng nhớ tới hai câu thơ của nhà thơ Chế Lan Viên: “Tháng ba nở trắng hoa xoan/ Sáng ra mặt đất lan tràn mùi hương…”. Đi giữa tháng ba, dưới bầu trời tím hoa xoan, tôi có cảm tưởng rằng không chỉ vạn vật mà tôi cũng được ướp bởi làn hương hoa xoan dịu ngọt. Lòng an yên đến lạ.
Thân thương, tôi nhặt một cánh hoa xoan đặt vào lòng bàn tay. Hoa xoan bé nhỏ li ti từng chùm, năm cánh trắng muốt nổi bật với nhụy tím biếc dịu dàng he hé cười. Cái màu tím ấy ai mà không luyến lưu cho được cơ chứ. Màu tím phảng phất một nỗi buồn dịu nhẹ của người con xa quê khi nhớ về. Màu tím phảng phất ánh mắt cô gái đợi chờ người yêu trong ngày hội đầu xuân.
Tháng ba, khi hoa xoan nở cũng là lúc mùa lễ hội bắt đầu rộn ràng. Vẫn còn một chút se se lạnh, hương hoa xoan quyện với hương trầm, hương lúa, hương bùn… Làng quê ngập tràn hương thơm. Xúng xính quần áo trong mùa lễ hội, xoan tự bứt cánh mình thả vào mưa, vào nắng cho những người tham gia lễ hội càng thêm đẹp, thêm dịu dàng.
Mỗi độ tháng ba, hoa xoan lại tím ngát cả một bầu trời.
Hội xuân vừa tàn, tiếng trống sân đình cũng đã ngớt. Người xem hội cuống quýt, vội vã đi về, vô tình gót giày giẫm lên cánh xoan. Và có một người con gái đã tần ngần trước những cánh hoa đang rơi. Tôi đã gặp ánh mắt của người con gái ấy rồi bén duyên lúc nào không hay. Chúng tôi cùng hẹn nhau giữa mùa lễ hội, mùa hoa xoan lại ra sân đình.
Một mùa, hai mùa rồi năm mùa xoan nở, tôi đi bên em trong hạnh phúc vô ngần. Cứ tưởng tình yêu tôi với em là mãi mãi, đi tới đầu tóc bạc phơ nhưng em đã rời xa tôi, quên lời hẹn, quên cả những cánh hoa xoan tháng ba tím biếc. Mỗi lần nhìn những cánh hoa xoan rụng rơi, lòng tôi lại man mác một nỗi buồn.
Cuộc sống vốn dĩ là một chuỗi ngày không thể lường được trước. Phố thị cuốn lấy tôi khi lòng vẫn còn vương vít với quê, với màu hoa xoan tím tháng ba bình dị. Đôi lúc tôi cảm tưởng mình là cánh hoa xoan bé nhỏ mang hương thơm cho sắc tháng ba đong đầy!
Đôi khi lại ước mình cứ mải bé nhỏ như cánh hoa xoan muôn đời, chỉ bung biếc mỗi tháng ba chạm ngõ. Và có lần tôi ước được trở về những tháng ba xưa, giữa ngày hội, hoa xoan rơi tím, tình yêu tôi nảy nở… Cảm ơn hoa xoan tháng ba đã níu giữ tâm hồn tôi qua những tháng ngày tinh khôi!