Truyện Kiều và hành trình lan tỏa đến thế giới

(Baohatinh.vn) - Truyện Kiều - kiệt tác đỉnh cao của văn chương Việt, đã góp phần đưa văn học Việt Nam vượt ra khỏi bờ cõi, tiến gần hơn với tinh hoa của văn học nhân loại.

Truyện Kiều và hành trình lan tỏa đến thế giới

Truyền Kiều với nhiều giá trị đã được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới . Ảnh Internet

Mấu chốt quan trọng để Truyện Kiều đến với nhân loại là các bản dịch tiếng nước ngoài. Tại Hội thảo “Nguyễn Du và những vấn đề lý luận văn học nghệ thuật trung đại Việt Nam” do Trung tâm Nghiên cứu quốc học tổ chức ngày 24/10/2015, dịch giả Nguyễn Minh Hoàng dẫn số liệu từ thư mục của GS Nguyễn Văn Hoàn cho biết: Truyện Kiều đã được dịch ra 16 thứ tiếng với 48 bản dịch khác nhau, từ tiếng Anh, Pháp, Đức, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc đến những thứ tiếng khác mà chúng ta không bao giờ ngờ đến như Hy Lạp, Mông Cổ, Ả Rập... Tuy nhiên, theo PGS.TS Đoàn Lê Giang thì Truyện Kiều được dịch ra “hơn 20 thứ tiếng với trên 60 bản dịch khác nhau”.

Gần đây, vào tháng 5/2020, PGS.TS Từ Thị Loan trong bài “Nguyễn Du” và Truyện Kiều ở nước ngoài đăng trên Tạp chí Văn hóa Nghệ An công bố: “Tính đến nay đã có trên 30 bản dịch Truyện Kiều ra ngót 20 thứ tiếng nước ngoài”.

Truyện Kiều và hành trình lan tỏa đến thế giới

Dịch giả Dương Tường

Một tài liệu khác của Lê Thu Yến cho rằng, Truyện Kiều đã có khoảng 30 bản dịch, với gần 20 thứ tiếng. Còn theo nhà nghiên cứu Hữu Ngọc thì Truyện Kiều đã được dịch ra 31 thứ tiếng. Hiện nay, Khu di tích Nguyễn Du tại quê hương Đại thi hào đã sưu tầm được 64 bản dịch với 14 thứ tiếng khác nhau.

Có thể chưa thống nhất số lượng bản dịch và số lượng thứ tiếng được dịch nhưng chúng ta có thể có những thông tin cơ bản về Truyện Kiều ở một số ngôn ngữ được dịch nhiều. Bản dịch Truyện Kiều sớm nhất là bản tiếng Pháp, do Giáo sư Abel des Michels (Trường Sinh ngữ Đông phương Pháp) in ở Paris năm 1884. Hiện nay, bản tiếng Pháp có số lượng bản dịch cao nhiều nhất với 13 bản dịch.

Truyện Kiều và hành trình lan tỏa đến thế giới

Bìa của một trong những bản dịch Truyện Kiều. Ảnh Internet

Bản dịch tiếng Anh sớm nhất là của Giáo sư Lê Xuân Thủy, dịch đầu tiên năm 1963, đến năm 2010, được chính ông hiệu đính lại, in tại Mỹ, lấy tựa là “The Soul of Poetry inside Kim Van Kieu”. Đến nay đã có 14 bản dịch Truyện Kiều khác nhau ra tiếng Anh. Trong đó, 2 bản dịch mới nhất đầu năm 2020 của 2 dịch giả Dương Tường và Nguyễn Bình.

Điều thú vị là người dịch Truyện Kiều đủ các thành phần và lứa tuổi, từ những giáo sư, cử nhân cho đến sinh viên. Theo thống kê thì người dịch Truyện Kiều cao tuổi nhất là dịch giả Dương Tường, ông dịch Truyện Kiều ra tiếng Anh khi gần 90 tuổi (năm 2020).

Trước đây, Trương Đăng Dung được xem là dịch giả trẻ nhất, dịch Truyện Kiều sang tiếng Hungary khi ông 29 tuổi. Tuy nhiên, kỷ lục này vừa bị phá vỡ bởi một sinh viên đang học ngành thiên văn học ở Hoa Kỳ. Đó là Nguyễn Bình, anh dịch Truyện Kiều ra tiếng Anh khi chỉ mới 18 tuổi 6 tháng.

Rồi đây, Truyện Kiều sẽ còn được nhiều dịch giả trong nước và quốc tế tiếp tục chuyển ngữ ra các thứ tiếng trên thế giới với nhiều bản dịch khác nhau, góp phần lan tỏa tinh hoa văn học Việt Nam ra với nhân loại, để Truyện Kiều thực sự trở thành một tấm hộ chiếu văn hóa của người Việt Nam thông hành ra thế giới.

Chủ đề Sáng tác Văn học Nghệ thuật

Đọc thêm

Harry Potter mới lộ diện

Harry Potter mới lộ diện

HBO vừa công bố Hình ảnh đầu tiên về "cậu bé phù thủy" trong series phim truyền hình Harry Potter. Phim dự kiến ra mắt vào năm 2027.
Podcast: Truyện ngắn - Tiếng còi tàu đêm

Podcast: Truyện ngắn - Tiếng còi tàu đêm

Trong những năm tháng chiến tranh, với nhiều mất mát hi sinh những người vợ, người mẹ vẫn chịu đựng trong âm thầm lặng lẽ. Họ là nguồn động viên tinh thần to lớn cho những người lính nơi tiền tuyến.
Podcast tản văn: Nắng xiên khoai

Podcast tản văn: Nắng xiên khoai

Khoai lang không chỉ là món ăn mà là đặc trưng quê hương, gợi nhớ sự tảo tần của mẹ, tình cha, và tuổi thơ lấp lánh không thể quên.
Podcast truyện ngắn: Rừng và em

Podcast truyện ngắn: Rừng và em

Giữa núi rừng bạt ngàn, niềm tin và tình người ấm áp lấp lánh hơn nắng. Đây là câu chuyện thắp sáng ước mơ nơi bản làng, nơi khát vọng vươn lên luôn cháy bỏng.
Podcast truyện ngắn: Nhật ký của một hạt mưa

Podcast truyện ngắn: Nhật ký của một hạt mưa

“Nhật ký của một hạt mưa” của tác giả Anh Đức kể về một thế giới đầy màu sắc qua góc nhìn nhân hóa của hạt mưa với những thông điệp sâu sắc về cuộc sống, tình bạn và sự sẻ chia.
Nỗ lực trao truyền ví, giặm cho thế hệ trẻ

Nỗ lực trao truyền ví, giặm cho thế hệ trẻ

Giữa guồng quay của cuộc sống, có những lớp nghệ nhân ở Hà Tĩnh vẫn thầm lặng cống hiến, gìn giữ tinh hoa nghệ thuật truyền thống. Với họ, đó không chỉ là lòng nhiệt huyết, niềm đam mê mà còn là sứ mệnh giữ lửa, trao truyền các giá trị của di sản quê hương.
"Rệu rã" di tích gần 400 tuổi

"Rệu rã" di tích gần 400 tuổi

Chùa Tịnh Lâm (phường Hà Huy Tập, tỉnh Hà Tĩnh) được xây dựng từ thế kỷ thứ XVII, nay đã xuống cấp nghiêm trọng.
Ươm mầm dân ca ví, giặm

Ươm mầm dân ca ví, giặm

Phát huy vai trò là những hạt nhân trong bảo tồn, gìn giữ di sản, nhiều nghệ nhân trên địa bàn Hà Tĩnh đã tình nguyện tham gia, mở các lớp học miễn phí để truyền dạy dân ca cho các em học sinh.