Vay tiền mua đất, làm nhà: Cẩn thận với lãi suất... ưu đãi!

Vay vốn mua, xây dựng nhà ở chiếm tỷ trọng không nhỏ trong lĩnh vực vay tiêu dùng của các ngân hàng. Ảnh minh họa

Cách đây hơn 1 năm, chị Nga (phường Tân Giang, TP Hà Tĩnh) tiến hành thủ tục vay vốn làm nhà của một ngân hàng trên địa bàn Hà Tĩnh với số tiền 200 triệu đồng, thời gian vay 5 năm. Lãi suất ưu đãi chị được hưởng trong 9 tháng đầu tiên là 8,5%/năm. Tính ra, mỗi tháng chị phải trả ngân hàng 4,8 triệu đồng cả gốc và lãi.

Tuy nhiên, sau thời gian ưu tiên, lãi suất chị phải chịu lên đến 12%/năm. Chị cho biết: “Tôi vẫn lường trước về lãi suất sau thời gian ưu đãi, song không nghĩ là cao như vậy. Nếu mà lãi suất lên, món vay cứ áp dụng biên độ chênh lệch của thị trường thì người vay thiệt thòi”. Điều đáng nói là, với món vay này, nếu bây giờ chị trả trước hạn, chị phải chịu phí phạt của ngân hàng từ 1% - 3%.

Trên thực tế, bất cứ ngân hàng nào, kể cả quốc doanh lẫn cổ phần thì đều áp dụng chính sách lãi suất “nhích” dần. Thường thì, ngân hàng sẽ đẩy sự lựa chọn cho khách hàng, dùng ưu tiên lãi suất trong 6 tháng, 9 tháng hay 1 năm đầu tiên tương ứng với lãi suất được áp dụng từ ngắn hạn lên trung và dài hạn.

Vietcombank Hà Tĩnh đạt dư nợ 1.000 tỷ đồng đối với vay vốn làm nhà ở.

Rất nhiều khách hàng đã bị “hấp dẫn” bởi mức lãi thấp, tuy nhiên, theo các chuyên gia ngân hàng thì đó không nên là lựa chọn hàng đầu. “Người vay vốn phải tìm hiểu kỹ món vay, cũng như các điều khoản trong hợp đồng. Theo đó, có cân nhắc về khả năng trả nợ để lựa chọn thời gian tương ứng với lãi suất cụ thể. Nhất là các chính sách về trả lãi, cách tính lãi của tổ chức tín dụng” - bà Bùi Thị Huệ, Trưởng phòng Tổng hợp và Kiểm soát nội bộ, Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tỉnh cho biết.

Thường thì, các gói cho vay xây dựng nhà ở thuộc vào vốn vay trung và dài hạn (khách hàng có thể trả góp tối đa từ 5 năm đến 10 năm), ngân hàng tùy thuộc vào các chính sách của mình để phân kỳ lãi suất cho món vay. Động thái này thực chất là chia sẻ lợi ích của ngân hàng để thu hút nguồn dư nợ. Tuy nhiên, thời gian áp dụng lãi suất ưu đãi thường chỉ từ 1 năm trở xuống (tương ứng với lãi suất vốn vay ngắn hạn). Sau thời gian này, chính sách tín dụng lại được căn cứ vào biên độ lãi suất mà ngân hàng đưa ra, biên độ càng cao thì khách hàng càng bất lợi.

Hiện nay, khi chủ trương "siết" tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay dài hạn xuống còn 40% của Ngân hàng Nhà nước được thực thi (trước đây là 60% - PV) thì các chính sách chia sẻ lợi ích của ngân hàng bằng lãi suất ưu đãi cũng không thể "rộng rãi" như trước. Ngân hàng phải cơ cấu lại nguồn vốn bằng việc "hút" huy động trung và dài hạn để trở lại cho vay đúng kỳ hạn, đồng nghĩa lãi suất cho vay ở hạn mức này cũng đang có chiều hướng "nhích" lên.

Việc đặt ra các khung lãi theo thời gian dư nợ là do chính sách điều hành "cắt" giảm vốn ngắn hạn cho vay dài hạn còn 40% của NHNN.

Phần khác, chính cơ chế thị trường lãi suất “thả nổi” đã để nhiều ngân hàng vận dụng tối đa. Có nghĩa là, sau thời gian ưu đãi của nguồn tín dụng, lãi suất quay trở lại chịu sự tác động lên - xuống của thị trường với biên độ khá rộng từ 1% đến 3%, thậm chí là 4%. Vì thế cho nên, kể cả khi ngân hàng “chào giá” 0% trong 6 tháng đầu cho mua nhà, xây dựng nhà ở thì chưa chắc người vay đã được lợi vì lãi suất có thể áp giá 13 tháng (dài hạn) ngay từ tháng thứ 7 trở đi.

Không nằm ngoài tình hình chung, nhu cầu vốn để mua đất, làm nhà của người dân Hà Tĩnh luôn ở mức cao. Vietcombank Hà Tĩnh hiện đang có khoảng 1.000 tỷ đồng dư nợ đến từ cho vay mua đất, xây dựng nhà ở. Các chính sách khá “dễ chịu” cùng với thương hiệu ngân hàng lớn đã giúp chi nhánh chiếm được thị phần không hề nhỏ thị trường Hà Tĩnh. Theo đó, khách hàng sẽ được hưởng lãi suất 7,8%/năm cố định trong 6 tháng đầu hoặc 8,9%/năm cố định trong 1 năm đầu tiên. Điều đáng nói, biên độ lãi suất thấp và phí trả trước thời hạn chỉ 1% trong 3 năm đầu và 3 - 5 năm là 0,5%.

Trong khi đó, BIDV nổi bật với lãi suất thấp nhất đối với cho vay mua, xây dựng nhà ở với việc cơ cấu 4 gói vay, cố định lãi suất từ 6,8%/năm (6 tháng) đến 8,3%/năm trong vòng 24 tháng.

Dẫu vậy, phải công nhận tín dụng ngân hàng đã giải quyết đáng kể nhu cầu về phát triển nhà ở của Hà Tĩnh.

Theo các chuyên gia thì, mặt bằng lãi suất này không rẻ nhưng vẫn có thể chấp nhận được với người có nhu cầu vay vốn làm nhà để ở. Khó có cá nhân, tổ chức nào dám đầu tư kinh doanh đất từ vốn ngân hàng. Tuy nhiên, khách hàng phải cẩn trọng "chọn mặt gửi vàng" và không phó mặc cho các chính sách mà ngân hàng đưa ra.