Vì sao đề xuất đổi căn cước công dân thành thẻ căn cước?

Người dân làm thủ tục nhận căn cước công dân tại cơ quan công an trên địa bàn TP.HCM - Ảnh: TỰ TRUNG

Dự luật mới đã đề xuất bổ sung nhiều quy định, mở rộng đối tượng áp dụng so với quy định hiện hành, đặc biệt người dân không phải làm lại căn cước mới khi luật có hiệu lực.

Sẽ tiết kiệm hơn

Trao đổi với Tuổi Trẻ , đại tá Vũ Văn Tấn - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06, Bộ Công an) - cho biết việc sửa đổi luật để giúp quản lý dân cư, căn cước công dân và tạo thuận lợi cho nhân dân trong đi lại, thực hiện thủ tục hành chính, giao dịch...

Đại tá Tấn khẳng định sau khi dự thảo Luật căn cước mới được Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 5 tới (tháng 5-2023) và có hiệu lực thì người dân đã làm căn cước công dân không phải đổi hay đi làm lại căn cước mới.

"Ý kiến cho rằng khi Luật căn cước mới có hiệu lực thì người dân phải làm lại căn cước công dân là hoàn toàn không đúng.

Trong dự thảo luật đã nêu rất rõ căn cước công dân được cấp trước ngày dự thảo Luật căn cước mới có hiệu lực thi hành vẫn có giá trị sử dụng đến hết thời hạn được ghi trong thẻ.

Chỉ khi nào căn cước công dân hết giá trị sử dụng hay người dân có nhu cầu hoặc bị mất, hỏng thì được đổi sang thẻ căn cước theo luật mới", đại tá Tấn nhấn mạnh.

Đối với đề xuất đổi tên căn cước công dân thành “thẻ căn cước”, lãnh đạo C06 cho hay lịch sử căn cước công dân ở Việt Nam trải qua từ thời Pháp thuộc đến nay, trong đó một số thời kỳ chỉ ghi tên thẻ căn cước, thẻ công dân hay giấy chứng minh.

Đồng thời nhiều loại giấy tờ hiện nay của chúng ta đang lưu hành cũng không có từ công dân như hộ chiếu, bảo hiểm… Cùng với đó, trên thế giới, nhiều nước cũng chỉ ghi là căn cước hay căn cước quốc gia…, còn tỉ lệ ghi căn cước công dân rất ít.

Do đó dự luật đã đề xuất đổi tên căn cước công dân thành “thẻ căn cước”. Lãnh đạo cục cũng thông tin trước khi có đề xuất như vậy đã có đánh giá tác động cụ thể xem có ảnh hưởng đến kinh tế, chính trị cũng như các văn bản pháp lý của Nhà nước không.

Kết quả đánh giá tác động cho thấy việc thay đổi tên này không ảnh hưởng đến các vấn đề trên, đồng thời giúp ngắn gọn, tiết kiệm và hoàn thiện thẻ căn cước hơn.

Bên cạnh đó nhiều nước trên thế giới hiện nay đều có một thẻ căn cước cho người dân nước mình có quốc tịch; thêm vào đó với những người dạng con lai hoặc không rõ quốc tịch cũng được cấp thẻ căn cước nhưng khác màu, khác nội dung.

Ngoài ra với người nước ngoài cư trú cũng được cấp căn cước với một màu khác nữa. Như vậy, từ thẻ căn cước không chỉ có ý nghĩa quốc gia mà còn mang tính rộng lớn, hòa đồng quốc tế hơn.

Lợi ích cấp căn cước công dân cho người dưới 14 tuổi

Đối với việc cấp căn cước công dân cho người dưới 14 tuổi, đại diện C06 nêu rõ dự thảo luật quy định việc cấp căn cước công dân cho người dưới 14 tuổi là không bắt buộc và thực hiện theo nhu cầu của người dân.

Việc bổ sung quy định này nhằm bảo đảm tính khả thi khi hiện nay đã có sự thay đổi về công nghệ thu nhận sinh trắc học của con người.

Như đối với vân tay thì sử dụng bộ thu nhận vân tay điện tử thay thế cho sử dụng mực lăn tay, chỉ bản nên có thể thực hiện thu nhận được vân tay của người từ đủ 5 tuổi trở lên vẫn bảo đảm yêu cầu về đối sánh dữ liệu sinh trắc học và yêu cầu quản lý nhà nước.

Ngoài ra, việc cấp căn cước công dân cho người dưới 14 tuổi, theo đại diện cục, cũng góp phần giảm thiểu được giấy tờ, thủ tục hành chính.

Phát huy được giá trị của việc khai thác, sử dụng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu căn cước công dân và tiện ích của căn cước công dân, tài khoản định danh điện tử.

Và việc cấp căn cước công dân cho người dưới 14 tuổi không thay thế cho việc cấp giấy khai sinh. UBND xã, phường vẫn thực hiện cấp giấy khai sinh cho công dân theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, việc sử dụng giấy khai sinh với kích thước của tờ A4 sẽ dễ rách nát, hư hỏng, khó bảo quản và chỉ được cấp một lần trong suốt cuộc đời. Trong khi đó, căn cước công dân với kích thước nhỏ gọn, chất liệu tốt, tính bảo mật cao.

Ngoài ra còn có thể được tích hợp thêm rất nhiều thông tin khác theo nhu cầu, giúp mang lại nhiều tiện ích cho người dân trong việc đi lại như đi máy bay, tàu hỏa, học tập, khám chữa bệnh không cần phải mang theo thẻ bảo hiểm y tế... hay thực hiện các giao dịch khác trong đời sống hằng ngày.

Trong dự thảo luật có quy định chứng minh nhân dân đã cấp chỉ được sử dụng đến hết ngày 1-7-2024. Việc này đã khiến không ít người bày tỏ lo ngại về quy định này sẽ tác động đến người dân và liệu đến lúc đó đã cấp đủ căn cước công dân chưa?

Trả lời câu hỏi này, đại diện C06 cho rằng hiện nay về cơ bản Bộ Công an đã cấp được gần 80 triệu căn cước công dân cho người đủ điều kiện cấp nên việc quy định thời hạn hết giá trị sử dụng của chứng minh nhân dân cơ bản không tác động đến công dân.