Chưa đến độ thu hoạch nhưng cam Cẩm Yên bị rụng nhiều.
Vườn cam của gia đình ông Nguyễn Văn Quý (thôn Yên Thành, xã Cẩm Yên) vào những lúc sai quả (năm 2011) có hơn 120 gốc, thu nhập mỗi năm gần 150 triệu đồng.
Vậy nhưng, từ năm 2015, ông Quý đã phải “đứt ruột” chặt bỏ hơn 40 gốc cam vì cây cho năng suất thấp và chất lượng kém.
Cam chanh Cẩm Yên không còn màu vàng óng đẹp mắt và ngọt, thơm đặc trưng như ngày xưa.
Ông Nguyễn Văn Quý chia sẻ: “Cam chanh Cẩm Yên trước đây có màu vàng óng rất đẹp mắt, quả ngọt và có mùi thơm rất đặc trưng nên được thị trường ưa chuộng. Có những thời điểm giáp tết, cam bán với giá từ 80.000 đồng – 110.000 đồng/kg. Vậy nhưng, mấy năm trở lại đây, cam bắt đầu kém, còi cọc. Vị cam cũng chua và không còn thơm như trước nên khó bán. Cam ngày càng suy thoái nên gia đình tôi phải phá dần để thay thế bằng những cây trồng khác có hiệu quả kinh tế hơn”.
Từ chỗ thu mỗi năm gần 150 triệu đồng, hiện nay, gia đình ông Quý chỉ còn thu được khoảng 40 triệu đồng từ vườn cam chủ lực. Với số tiền trên, gia đình ông Quý chỉ đủ bù chi phí cải tạo và chăm sóc, chữa bệnh cho cam.
Đợt mưa lũ đầu tháng 9 khiến vườn cam nhà ông Nguyễn Văn Quý bị ngập, một số cây cam bị chết héo.
Kế cạnh vườn cam nhà ông Nguyễn Văn Quý, vườn cam của ông Nguyễn Thế Lợi (thôn Yên Thành) cũng đang dần mai một. “Vườn cam 700 m2 ngày xưa có 63 gốc, nhưng giờ tôi chỉ giữ lại 20 gốc. Vì không còn hiệu quả kinh tế nên tôi phá cam để trồng rau màu các loại như: ngò tàu, cà, mướp…” – ông Nguyễn Thế Lợi cho hay.
Những vườn cam chanh chủ lực ở Cẩm Yên đang ngày một mai một.
Theo thống kê của địa phương, thời điểm năm 2011, toàn xã Cẩm Yên có gần 20 ha cam. Cam được trồng rải rác ở tất cả các địa bàn trong toàn xã nhưng tập trung chủ yếu ở thôn Yên Thành với 140 hộ. Tuy nhiên, hiện nay, toàn xã chỉ còn 3,15 ha cam của 30 hộ dân ở 2 thôn: Yên Thành và Yên Mỹ.
Riêng thôn Yên Thành, từ 140 hộ trồng cam, hiện tại, toàn thôn chỉ còn khoảng 20 hộ duy trì cây cam.
Cây cam bị bệnh chảy gôm khiến năng suất và chất lượng ngày càng giảm.
Ông Nguyễn Đức Vinh – Chủ tịch UBND xã Cẩm Yên cho biết: “Đã có rất nhiều đoàn chuyên ngành về kiểm tra, lấy mẫu và nghiên cứu nhưng vẫn chưa tìm ra nguyên nhân cụ thể khiến cây cam Cẩm Yên bị suy thoái. Theo chuyên gia Hội Làm vườn Hà Tĩnh, nguyên nhân có thể do chất đất, điều kiện tự nhiên ở đây thấp trũng, thường xuyên xảy ra ngập lụt nên dịch bệnh dễ tái phát”.
Loại dịch bệnh mà cây cam Cẩm Yên thường xuyên mắc phải là chảy gôm (hay còn gọi là bệnh đổ nhựa). Dịch bệnh này tái diễn thường xuyên trên các vườn cam Cẩm Yên khiến cho cây ngày một còi cọc, chất lượng quả chua và nhỏ dần.
Vườn cam không hiệu quả nên ông Nguyễn Văn Quý đã phá bỏ để trồng rau màu như: ngò thơm, mướp, cà...
Để “vực dậy” những vườn cam đang ngày một suy thoái, từ đầu năm đến nay, chính quyền địa phương đã khâu nối với Sở NN&PTNT để triển khai khôi phục cây cam theo hướng Vietgap.
“Hiện tại, các hộ dân đã được tham gia tập huấn kỹ thuật từ cách bón phân, loại phân, cách phun thuốc, loại thuốc bảo vệ thực vật… Dự kiến thời gian tới, các hộ trồng cam sẽ được hỗ trợ phân bón hữu cơ vi sinh và thuốc bảo vệ thực vật để cải tạo và phục hồi các vườn cam” – Chủ tịch UBND xã Cẩm Yên Nguyễn Đức Vinh cho biết thêm.
Hi vọng rằng, với việc triển khai khôi phục vườn cam theo hướng Vietgap, những vườn cam chanh chủ lực một thời của xã Cẩm Yên sẽ dần trở lại. Người tiêu dùng sẽ lại được thưởng thức vị cam ngọt đậm, thơm mùi đặc trưng của cam nức tiếng một vùng.
