“Bài hát được mọi người yêu mến là giải thưởng tuyệt vời nhất”

Từng có ước muốn trở thành họa sĩ, thế nhưng, Quốc Việt lại trở thành một nhạc sĩ. Cuộc chuyển hướng này mang lại nhiều điều thú vị khi nhiều ca khúc về quê hương Hà Tĩnh ra đời và đi vào lòng biết bao thế hệ. Với anh, giải thưởng tuyệt vời và vô giá nhất chính là được người nghe yêu mến.

“Sữa nuôi phần xác, hát nuôi phần hồn” (*) là câu nói nhạc sĩ Quốc Việt nhắc lại không dưới ba lần trong cuộc trò chuyện với chúng tôi. Vừa rót ấm trà được ủ từ sáng sớm vào chén, anh vừa chia sẻ: Không biết đến bao giờ người ta mới coi trọng những “môn phụ” như âm nhạc. Con người mãi lo toan gánh nặng cơm, áo, gạo, tiền mà không nuôi dưỡng phần “hồn” (tâm hồn – PV) thì cuộc sống này sẽ thiếu đi muôn phần ý nghĩa.

Vốn dĩ đam mê hội họa, nên từ thời học phổ thông, dù hát hay, được xếp vào đội văn nghệ trường đi biểu diễn mấy lần nhưng Quốc Việt vẫn một lòng ôm mộng trở thành họa sỹ, ngày ngày cắp cọ, cắp màu rong ruổi đi tìm cái đẹp giữa chốn thiên nhiên.

Tốt nghiệp phổ thông, đăng ký vào ngành hội họa của Trường Cao đẳng Sư phạm Nhạc họa Trung ương (nay là Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương) - một ngôi trường mơ ước của bao sĩ tử thời ấy. Giữa chốn thủ đô, chàng trai tỉnh lẻ chân ướt chân ráo như anh không khỏi choáng ngợp trước “bộ đồ nghề” của những thí sinh cùng chuyên ngành. Anh bảo, nhìn thấy người ta đã thấy mình mười phần thua thiệt. Anh tâm sự với cha rằng, ngành âm nhạc chắc thi dễ hơn, vì chỉ cần kiểm tra khả năng hát, thẩm âm, tiết tấu, không cần mang theo các thiết bị hỗ trợ. Chiều con và bằng trực giác của một người cha, ông đồng ý.

Từ sự thay đổi bất ngờ đầy cơ duyên ấy mà sau này, Hà Tĩnh có thêm những tác phẩm âm nhạc hay và mang đậm bản sắc như: “Huyền thoại núi Hồng”, “Núi Hồng, sông Lam”, “Tình quê”… của nhạc sỹ Quốc Việt

Sinh năm 1970 tại xã Kỳ Tiến (huyện Kỳ Anh), quanh năm gắn bó với ruộng đồng sau những giờ lên lớp, hình ảnh cánh cò, đàn trâu no cỏ, dáng mẹ lấm láp bùn non giữa cánh đồng ngập chìm trong nước lũ, cha cháy sạm da, nứt nẻ trong cơn hạn hán đầu mùa đã ăn sâu vào ký ức của nhạc sỹ Quốc Việt. Sau này, những tác phẩm của anh đều thể hiện những suy nghĩ “gan ruột” khi anh viết về quê hương. Mỗi tác phẩm chứa đựng hết thảy những yêu thương cho quê nhà. Dẫu là lời tự biên hay mượn ý thơ người khác, thì mỗi nốt nhạc ngân lên đều đong đầy tình cảm, thấm đẫm hồn quê Xứ Nghệ.

Với Quốc Việt, mỗi tác phẩm âm nhạc là một “đứa con tinh thần”. Điều hạnh phúc nhất với anh là những sản phẩm ấy được công chúng đón nhận.

Ca khúc "Núi Hồng, sông Lam". Sáng tác: Quốc Việt. Lời thơ: Xuân Hoài. Biểu diễn: NSƯT Tố Nga (nguồn: hatinhtv.vn).

“Nếu không có sông Lam

Núi Hồng buồn biết mấy

Núi Hồng không đứng đó

Sông Lam xanh cũng thừa”.

“Núi Hồng, sông Lam” là tác phẩm rất thành công của nhạc sỹ Quốc Việt. Đây được coi là tác phẩm “đóng đinh” về hình tượng núi Hồng, sông Lam của Xứ Nghệ. Núi Hồng soi bóng bên dòng sông Lam là nguồn cảm hứng của biết bao tâm hồn nghệ thuật, thế nhưng, “Núi Hồng, sông Lam” của Quốc Việt vẫn giữ được chỗ đứng vững chắc trong lòng công chúng yêu âm nhạc sau 20 năm ra đời; được nhiều thế hệ người dân Hà Tĩnh biết đến qua sự thể hiện của các ca sĩ tên tuổi như Nghệ sỹ ưu tú Tố Nga, ca sỹ Tân Nhàn…

Núi Hồng, sông Lam không chỉ là địa danh mà còn gắn liền với văn hóa Hồng Lam, với mạch nguồn lịch sử vùng đất Xứ Nghệ. Ảnh: Đậu Hà

Ca khúc “Núi Hồng, sông Lam” đến với Quốc Việt cũng là một cơ duyên khác. “Trong một lần gặp nhà thơ Xuân Hoài, được ông tặng một tập thơ, sau khi đọc, tôi ấn tượng bởi một bài thơ, dù rất ngắn nhưng lại gây cho tôi một sự ám ảnh bởi ngôn từ và ý nghĩa hàm chứa bên trong. Núi Hồng và Sông Lam/ Để muôn đời sừng sững/ Núi cao cho dáng đứng/ Sông dài cho bước đi”, Quốc Việt bộc bạch và ngân nga giai điệu ca khúc đã làm nên tên tuổi mình. Với anh, núi Hồng, sông Lam không chỉ là địa danh mà còn gắn liền với văn hóa Hồng Lam, với mạch nguồn lịch sử vùng đất Xứ Nghệ. Thông qua thế núi, dáng sông là nhiều triết lý sống, lẽ sống được đúc kết nên.

“Những làn điệu dân ca luôn dễ đi vào lòng khán thính giả quê mình. Bạn ở Hà Tĩnh, bạn nghe một bài hát sử dụng chất liệu dân ca thì sẽ thấy nó thân thuộc hơn là bạn nghe một chất liệu khác. Tất nhiên, không phải khi các nhạc sĩ viết về quê hương thì nhất định phải dùng chất liệu dân ca đặc trưng của vùng đó, nhưng với riêng tôi, điều này là tiên quyết”.

Trong suốt hơn 25 năm hoạt động nghệ thuật, Quốc Việt giành được nhiều giải thưởng trong tỉnh và cấp quốc gia, nhiều ca khúc đã được phát sóng trên Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Truyền hình Hà Tĩnh; in trong các tạp chí chuyên ngành của trung ương và địa phương. Thế nhưng, với anh, giải thưởng tuyệt vời nhất dành cho người nhạc sĩ đó là bài hát của họ được mọi người yêu mến. Có thể có những bài hát đạt giải thưởng của hội nhạc sĩ về mặt học thuật, nhưng sự yêu mến của người nghe với tác phẩm của mình là điều vô giá, là giải thưởng tuyệt vời nhất.

“Đối với tôi, để viết một ca khúc hiện nay rất khó, bởi tôi đặt ra nguyên tắc không để lặp lại bản thân. Những gì khán giả đã yêu mến trong các tác phẩm của mình rồi, mình phải vượt qua nó. Tôi nghĩ, tình cảm yêu mến của người nghe giống như một sự giao trách nhiệm cho người nhạc sĩ, thôi thúc họ phải nỗ lực cải thiện bản thân”.

Với công việc chính là giảng viên âm nhạc Trường Đại học Hà Tĩnh, Quốc Việt cho rằng mình khá hài lòng với cuộc sống hiện tại. Một gia đình nhỏ với người vợ hiền và hai cậu con trai ngoan ngoãn. Ngoài ra, công việc giúp cho anh có một lượng “fan ruột” là lực lượng sinh viên đông đảo, những người luôn đồng hành với các sáng tác mới của anh.

Giữa những ngày cuối năm Canh Tý 2020, nhạc sỹ Quốc Việt đã thực hiện được ước mơ sau hơn 25 năm lao động nghệ thuật, anh đã cho ra đời CD 10 ca khúc chọn lọc. Từ những ca khúc đầu tay “Huyền thoại núi Hồng” đã được ca sĩ Tố Nga thu thanh từ những ngày đầu chập chững vào nghề, đến “Núi Hồng, sông Lam” (thơ Xuân Hoài) đã được nhiều ca sĩ, nghệ sĩ đưa vào trong các album cá nhân như: Nghệ sĩ nhân dân Thu Hiền, Nghệ sĩ ưu tú Tố Nga; các ca sỹ: Trọng Tấn, Tân Nhàn, Đinh Thành Lê... và những ca khúc mới như “Đừng nói gì với biển”, “Phía ấy Trường Sa”…

CD gồm 10 ca khúc với chủ đề phong phú, gồm quê hương, tình yêu, biển đảo, người chiến sĩ. Đây cũng là sản phẩm để Quốc Việt tri ân các nhà thơ đã gợi cảm hứng sáng tác, các nhạc sĩ phối khí, các ca sĩ và sự dõi theo, động viên, sẻ chia, đồng cảm của anh em bè bạn cũng như gia đình.

Khi được hỏi về dự định năm mới, anh chia sẻ: “Tôi muốn có một tác phẩm viết về Đồng Lộc, về sự hy sinh của 10 cô gái nói riêng và các thanh niên xung phong ở Ngã ba Đồng Lộc nói chung, để chúng ta có cuộc sống như ngày hôm nay. Rồi anh nói tiếp: “Về ý tưởng đã hình thành, nhưng đã rất nhiều lần đến Đồng Lộc để mong tìm được một giai điệu phù hợp, nhưng điều tôi muốn vẫn chưa xuất hiện. Tôi đang cố gắng để có một tác phẩm hoàn thiện”.

Sau cuộc trò chuyện thân tình, Quốc Việt ôm ghita hát tặng chúng tôi tác phẩm “Núi Hồng, sông Lam” và gửi lời chúc năm mới. Với chúng tôi, ấn tượng về người nhạc sỹ, thầy giáo là sự nhiệt huyết, trăn trở với nghề, là sự trân quý những giá trị mà âm nhạc mang lại cho cả anh và cả những công chúng yêu quý anh. Chúc anh thành công với những dự định mới của mình và có nhiều tác phẩm hay về Hà Tĩnh!

(*) thơ: Nguyễn Duy