Sau gần 3 thập kỷ đưa vào khai thác, cùng với thời gian, hệ thống thủy lợi Kẻ Gỗ bị xuống cấp, ảnh hưởng đến phát triển nông nghiệp và an toàn của người dân vùng hạ du. Rất mừng là từ năm 2004, Dự án hiện đại hóa hệ thống thủy lợi Kẻ Gỗ được Ngân hàng thế giới (WB) ký hiệp định tài trợ.
 |
| Sau khi hoàn thành sửa chữa, nâng cấp, cụm công trình đầu mối Kẻ Gỗ đã đảm bảo an toàn hồ chứa |
Theo đó, hệ thống thủy lợi Kẻ Gỗ được đầu tư 420 tỷ đồng nhằm sửa chữa, nâng cấp cụm công trình đầu mối và kiên cố hóa hệ thống kênh nhằm đảm bảo an toàn hồ chứa; phục vụ tưới cho 19.897 ha đất canh tác thuộc 37 xã của 3 huyện, thị; tạo nguồn nước sinh hoạt và công nghiệp 52,5 triệu m3/năm; điều tiết lũ vùng hạ du cho trên 100km2 thuộc 52 xã ở 3 huyện, thị; tạo thuận lợi cho việc vận hành khai thác hệ thống, giảm chi phí quản lý, duy tu bảo dưỡng công trình.
Ông Trương Quang Hoàng – Phó Giám đốc phụ trách Tiểu dự án Kẻ Gỗ, cho biết: Từ tháng 3 - 2006 đến giữa năm 2008, dự án đã triển khai hợp phần an toàn đập với 6 gói thầu xây lắp các hạng mục công trình đầu mối gồm: sửa chữa, nâng cấp đập chính, lắp đặt thiết bị quan trắc thấm, điện chiếu sáng trên đập; mở rộng và cải tạo tràn sự cố; sửa chữa, nâng cấp 3 đập phụ, tràn Dốc Miếu, nhà quản lý tràn Dốc Miếu, nhà quản lý sau cống, 3 đường quản lý và đường nối đập phụ 1 – 2; xử lý thấm đập chính; sửa chữa tràn trên cống và cống lấy nước dưới đập.
Cũng theo ông Hoàng, sau khi hoàn thành và đưa vào sử dụng cụm công trình đầu mối Kẻ Gỗ, từ giữa năm 2008 đến nay, BQL Dự án tiếp tục triển khai hợp phần nâng cấp hệ thống kênh (17 km kênh chính, 105 km kênh cấp 2 và 178 km kênh cấp 3). Trải hơn 40 tháng thi công, đến nay, hệ thống kênh chính đã hoàn thành 100% khối lượng, qua đó, giúp khắc phục tình trạng sạt lở, bồi lấp, đảm bảo cho kênh có mặt cắt ổn định, tăng khả năng chuyển tải lưu lượng và mực nước theo thiết kế; nâng cao đường mực nước thiết kế về cuối kênh (hơn 50 cm so với trước), tăng lưu lượng, giảm thời gian chuyển tải nước về cuối kênh nhanh hơn (1 ngày) so với khi chưa có dự án (3 ngày). Cùng đó, các tuyến kênh cấp 2 đã hoàn thành trên 90% khối lượng xây dựng, trước mắt đã khắc phục tình trạng sạt lở, bồi lấp, đảm bảo cho kênh có mặt cắt ổn định, tăng khả năng chuyển tải lưu lượng và mực nước theo thiết kế. Đối với các tuyến kênh cấp 3 và nội đồng, tuy mới đạt 30% khối lượng nhưng đã giúp khắc phục một phần tình trạng sạt lở, bồi lấp, đảm bảo cho các kênh có mặt cắt ổn định, không thất thoát nguồn nước, tăng khả năng chuyển tải lưu lượng và cấp nước ổn định cho khu tưới…
 |
| Kênh chính Kẻ Gỗ được nâng cao đường mực nước thiết kế về cuối kênh (hơn 50cm so với trước), tăng lưu lượng, giảm thời gian chuyển tải nước về cuối kênh nhanh hơn (1 ngày) so với khi chưa có dự án (3 ngày). |
Với việc hiện đại hóa hệ thống thủy lợi Kẻ Gỗ, các vùng tưới của công trình đã tăng diện tích từ 31.303 ha/năm (năm 2005) lên 39.584 ha/năm, đồng thời tăng năng suất lúa bình quân từ 4,2 tấn/ha lên 4,8 tấn/ha, tăng diện tích hồ nuôi trồng thủy sản từ 500 ha lên 1.000 ha. Tuy nhiên, do thiếu vốn nên sau khi kết thúc giai đoạn I (2004 – 2011), hệ thống kênh cấp dưới vẫn chưa hoàn chỉnh, đồng bộ (mới đạt 30%) dẫn đến chưa phát huy hết hiệu quả của đại công trình thủy nông Kẻ Gỗ.
Trước yêu cầu này, ngành NN&PTNT Hà Tĩnh, trực tiếp là BQL dự án đã và đang tích cực xúc tiến đầu tư giai đoạn II với kinh phí khoảng 250 tỷ đồng từ nguồn vốn vay Ngân hàng thế giới để tiếp tục kiên cố hóa 11,5 km kênh cấp 2 (kênh N1 đoạn từ K25+201 đến K28+900 = 3,7 km và kênh N9 đoạn từ K8+600 đến K15+600 = 7,8 km) và 91 km kênh cấp 3 còn lại.
Thành công bước đầu của dự án là minh chứng rõ nét về năng lực quản lý của BQL Tiểu dự án Kẻ Gỗ trong điều kiện thi công luôn gặp phải thời tiết bất lợi, bão lụt liên miên, lạm phát giá cả. Đó còn thể hiện sự phối hợp nhịp nhàng giữa chủ đầu tư với đơn vị quản lý, vận hành là Công ty TNHH MTV Thủy lợi Kẻ Gỗ khi công trình vừa phải thi công theo tiến độ được duyệt vừa mở nước tưới sản xuất; đặc biệt, cần ghi nhận ý thức của một bộ phận người dân khi tạo điều kiện về mặt bằng phục vụ thi công dự án.
