Hơn 3 năm qua, chị T.M.T (phường Hà Huy Tập, TP Hà Tĩnh) đã tìm kiếm và sử dụng nhiều loại viên uống collagen để cải thiện làn da của mình. Chị tham gia nhiều hội, nhóm trên Facebook, Zalo để tìm kiếm sản phẩm thích hợp.
Chị T. chia sẻ: “Mấy năm nay, làn da của tôi đã xuất hiện nhiều dấu hiệu lão hóa rõ rệt như: nếp nhăn, nám, sạm da. Do đó, tôi đã tìm đến viên uống collagen được quảng cáo xuất xứ từ nước ngoài với hy vọng cải thiện tình trạng này. Theo lời người bán, loại collagen này được chiết xuất từ sụn vi cá mập, giúp phục hồi cấp tốc các vấn đề của làn da lão hóa, làm sáng da, giúp da hồng hào, căng mịn...".
Tuy nhiên, sau 1 thời gian dài kiên trì sử dụng, kết quả lại không được như mong đợi của chị T., không giống như những lời quảng cáo. Đáng chú ý hơn, chị T. phát hiện trên thị trường có sản phẩm cùng mẫu mã với loại collagen mình đang sử dụng nhưng giá cả lại khác nhau. “Tôi khá hoang mang bởi không biết đâu là sản phẩm thật, đâu là giả. Việc quảng cáo, mua bán các sản phẩm viên uống hỗ trợ sức khỏe quá dễ dàng khiến cho người tiêu dùng như tôi không biết tin vào đâu" – chị T. cho hay.
Nỗi lo của chị T. cũng là trăn trở của nhiều người tiêu dùng, bởi hiện nay, trên các kênh mua sắm và mạng xã hội, đặc biệt là các nền tảng như Facebook, TikTok... việc quảng cáo thực phẩm chức năng (TPCN) và thực phẩm bảo vệ sức khỏe (TPBVSK) đang tràn lan, với những lời có cánh, được miêu tả như "thần dược".
Theo đó, các Tiktoker, KOLs (người nổi tiếng) thường xuyên xuất hiện trên mạng xã hội, đưa ra những lời quảng cáo rất hấp dẫn, ví dụ như "giảm cân nhanh", "làm đẹp da cấp tốc", "tăng cường sức khỏe tốt hơn" hoặc thậm chí là "thay thế thuốc chữa bệnh", "hiệu quả ngay". Những lời hứa này dễ dàng thu hút và khiến người tiêu dùng tin tưởng.
Theo quy định của Bộ Y tế, TPCN hay TPBVSK chỉ có tác dụng hỗ trợ, bổ sung dinh dưỡng, chứ không có khả năng chữa bệnh. Tuy nhiên, dưới sự "thần thánh hóa" của các TikToker, KOLs, KOC (người tiêu dùng chủ chốt, có sức ảnh hưởng lớn trên thị trường)..., TPCN được thổi phồng như "thần dược", có khả năng chữa bách bệnh.
Sau tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, chị H.T.Y (thị trấn Thạch Hà) nhận thấy bản thân có dấu hiệu tăng cân. Chị tìm đến các sản phẩm TPCN trên mạng xã hội với hy vọng giảm cân. Trước những lời quảng cáo: "giảm cân thần tốc", "dáng đẹp tức thì", "không cần ăn kiêng", "không cần tập luyện", "không bị tác dụng phụ"… chị Y. đã “xuống tiền” để mua một sản phẩm để dùng.
“Chỉ sau một thời gian ngắn sử dụng, tôi đã bắt đầu gặp phải những triệu chứng như chóng mặt và buồn nôn. Sau khi thăm khám, bác sĩ đã cảnh báo về nguy cơ suy thận cấp, suy tim, nhiễm độc gan cấp… nếu tiếp tục sử dụng loại TPCN giảm cân này. Từ đó, tôi đã quyết định dừng hẳn việc sử dụng và thay vào đó là xây dựng một lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý và tập luyện thể thao đều đặn” – chị Y. cho hay.
Thực tế cho thấy, nhiều người tiêu dùng đã phải gánh chịu hậu quả đáng tiếc khi tin vào những quảng cáo TPCN được “thổi phồng” công dụng, quảng cáo sai sự thật. Ngoài việc mất tiền oan vì TPCN thường được bán với giá "cắt cổ" nhưng hiệu quả lại không tương xứng, thì nhiều người bệnh do tin tưởng TPCN mà bỏ qua phác đồ điều trị của bác sĩ, khiến bệnh tình ngày càng trầm trọng, bỏ lỡ cơ hội điều trị kịp thời. Nghiêm trọng hơn, TPCN không rõ nguồn gốc còn có thể chứa chất cấm, gây ra những tác dụng phụ khôn lường, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng.
Tại Hà Tĩnh, theo Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm, trung bình mỗi năm, toàn tỉnh có khoảng 30-40 sản phẩm TPCN, TPBVSK bị cấm lưu hành hoặc thu hồi. Hầu hết, các sản phẩm đều có chứa chất cấm, không thực hiện đúng các quy định về đăng ký bản công bố sản phẩm hoặc vi phạm các chỉ tiêu đăng bản công bố sản phẩm…
TPCN, TPBVSK không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. Trong trường hợp có bệnh, người dân cần tới cơ sở y tế để khám và được điều trị kịp thời. Khi mua hàng, người tiêu dùng cần kiểm tra kỹ thông tin trên nhãn sản phẩm có ghi tiếng Việt (bao gồm tên sản phẩm, thành phần, công dụng, hướng dẫn sử dụng, ngày sản xuất, hạn sử dụng, quy cách đóng gói, hướng dẫn bảo quản và thông tin về đơn vị sản xuất hoặc phân phối…) và tra cứu thông tin liên quan đến công bố và quảng cáo sản phẩm qua địa chỉ https://congbosanpham.vfa.gov. Chọn mua các loại TPCN, TPBVSK có nguồn gốc xuất xứ; có tên, địa chỉ của đơn vị chịu trách nhiệm phân phối và nhà sản xuất sản phẩm rõ ràng. Mua sản phẩm ở những địa chỉ uy tín, phải có hóa đơn/đơn hàng của người bán để làm bằng chứng cho việc mua bán hàng hóa giữa hai bên.