Câu hỏi “triển khai hay dừng dự án?”, không chỉ người dân Hà Tĩnh mà nhiều chuyên gia, những người đã từng tham gia dự án cũng luôn đau đáu trong lòng. Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo sớm đánh giá lại thì không có cách gì khác, chủ đầu tư phải rà soát lại toàn bộ quy trình, đặc biệt là nghiêm túc tiếp thu, xem xét những phần việc, sai sót mà các chuyên gia nước ngoài khuyến cáo, chỉ ra. Tỉnh Hà Tĩnh cũng phải chứng minh một cách khoa học các lý do đề nghị dừng…
Sau 11 năm tạm dừng bóc đất tầng phủ khai thác mỏ sắt Thạch Khê (Thạch Hà - Hà Tĩnh), dù còn nhiều khó khăn nhưng các địa phương nằm trong vùng ảnh hưởng dự án đã từng bước ổn định cuộc sống, tập trung đầu tư phát triển sản xuất, xây dựng nông thôn mới.
Mỗi mùa mưa bão, người dân xã Thạch Hải (Thạch Hà, Hà Tĩnh) lại lo lắng khi bờ bao bãi chứa chất thải ở mỏ sắt Thạch Khê bị sạt lở, bùn đất tràn ra ngoài, vùi lấp đất canh tác, các ngôi mộ và nhà dân.
Tiếp tục phiên họp chiều nay (6/11), đại biểu Trần Đình Gia - Đoàn ĐBQH Hà Tĩnh đã tham gia chất vấn Bộ trưởng Bộ Công thương về thời điểm kết thúc Dự án mỏ sắt Thạch Khê.
Tham gia thảo luận tình hình KT-XH tại Quốc hội, Phó trưởng đoàn phụ trách Đoàn ĐBQH Hà Tĩnh Nguyễn Văn Sơn chuyển tải tâm tư, nguyện vọng của cử tri tỉnh nhà tha thiết đề nghị Chính phủ kịp thời báo cáo Bộ Chính trị cho kết thúc dự án mỏ sắt Thạch Khê.
Chiều 22/10, Đoàn ĐBQH Hà Tĩnh tham gia thảo luận tại tổ về kết quả thực hiện năm 2019 và kế hoạch năm 2020 về phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước. Các đoàn ĐBQH Hà Giang, Hải Dương và Hậu Giang Cùng tham gia thảo luận.
Sáng 16/10, Bí thư Tỉnh ủy Lê Đình Sơn chủ trì cuộc họp Ban Thường vụ Tỉnh ủy nghe và góp ý Dự án rà soát, điều chỉnh quy hoạch phát triển tổng thể phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2020; lập quy hoạch giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch tổng thể KT-XH tỉnh Hà Tĩnh).
Tại buổi làm việc với đoàn công tác Bộ KH&ĐT sáng nay (1/10), Bí thư Tỉnh ủy Lê Đình Sơn và các đại biểu đề nghị Bộ tiếp tục quan tâm, hỗ trợ tỉnh tham mưu Thủ tướng Chính phủ báo cáo Bộ Chính trị kết luận về chủ trương dừng tổ hợp dự án khai thác, tuyển quặng sắt Thạch Khê.
Là một trong những bãi biển đẹp của Hà Tĩnh, tuy nhiên, nhiều năm qua, biển Thạch Hải (Thạch Hà) vẫn chưa phát triển xứng với tiềm năng bởi vướng dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê. Người dân và chính quyền địa phương kỳ vọng Chính phủ sẽ sớm có quyết định dừng dự án để “vực dậy” bãi biển Thạch Hải.
Ao hồ bị ô nhiễm, đồng ruộng bị sa mạc hóa, nguồn nước ngầm cạn kiệt… là những hệ lụy mà hàng chục ngàn người dân vùng bãi ngang Thạch Hà, Hà Tĩnh đang gánh chịu sau gần 10 năm khai thác mỏ sắt Thạch Khê.
Trong chuyến thăm và làm việc tại Hà Tĩnh hồi tháng 1/2018, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã dặn: “Để cho Thạch Hải nói riêng và Thạch Hà nói chung phát triển thì có lẽ chúng ta sẽ tạm thời để tài nguyên trong lòng đất (quặng sắt Thạch Khê) và sẽ khai thác tiềm năng về biển”.
Trên cơ sở đánh giá nghiêm túc, cân nhắc về nhiều mặt, xét thấy lợi ích lâu dài là cơ bản, xuyên suốt, tỉnh Hà Tĩnh đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành liên quan xem xét dừng dự án, khi nào có đủ điều kiện mới thực hiện.
“Không đánh đổi môi trường lấy kinh tế” là quan điểm chỉ đạo nhất quán của Chính phủ, các bộ, ngành trung ương và Đảng bộ, nhân dân tỉnh Hà Tĩnh trong vấn đề khai thác mỏ sắt Thạch Khê (Thạch Hà).
Kể từ khi dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê triển khai (năm 2009), kế hoạch phát triển du lịch vùng biển của huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh buộc phải tạm dừng. Suốt gần thập kỷ gần như bị bỏ quên, cả vùng du lịch hấp dẫn với bãi tắm Thạch Hải, Khu du lịch sinh thái Quỳnh Viên, đền Chiêu Trưng Đại vương Lê Khôi... trở nên đìu hiu.
Tháng 9/2009, Công ty cổ phần sắt Thạch Khê (TIC) tiến hành bóc đất tầng phủ (đến tháng 7/2011 đã tới độ sâu -28m, đạt 12,7 triệu m3), kéo theo đó là tình trạng tụt mạch nước ngầm và đặc biệt là hoang mạc hóa đã để lại hậu quả nặng nề cho đời sống dân sinh của người dân vùng mỏ, chưa biết đến bao giờ mới hàn gắn, hoàn trả được…
Trong vô số điều buồn đáng nói sau hơn 10 năm thực hiện Dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê thì đến tận giờ, bài toán tái định cư cho người dân vùng lòng mỏ Thạch Hải, Thạch Hà, Hà Tĩnh vẫn “mịt mù” khó hiểu…
Cả một vùng sản xuất nông nghiệp màu mỡ rộng lớn của Thạch Hà, Hà Tĩnh trở thành đất “chết” sau 10 năm triển khai dự án mỏ sắt Thạch Khê. Việc dự án “đắp chiếu” kéo dài đã khiến nguồn nước không chỉ bị ô nhiễm, mà còn tụt sâu nghiêm trọng. Cả người và cây cối, đất đai luôn ở trong tình trạng thiếu nước…
Chi phí khai thác, sản xuất và vận chuyển cao, tài nguyên khai thác chưa được tận dụng triệt để, thị trường tiêu thụ không ổn định… là những băn khoăn, lo ngại của các chuyên gia kinh tế, lãnh đạo và người dân Hà Tĩnh về dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê.
Các chuyên gia của Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) cũng đồng quan điểm với tỉnh Hà Tĩnh rằng, năng lực của Công ty Cổ phần Sắt Thạch Khê (TIC) - chủ đầu tư dự án chưa đáp ứng được điều kiện để khai thác, kể cả với giai đoạn I là bóc đất tầng phủ, bồi thường giải phóng mặt bằng. Không những yếu, thiếu năng lực tài chính, mà khả năng huy động vốn vay đáp ứng tiến độ triển khai dự án TIC cũng chưa xác định được.
Theo các chuyên gia trên lĩnh vực kinh tế và giao thông, việc Công ty CP Sắt Thạch Khê (TIC) đề xuất phương án vận chuyển quặng sắt từ mỏ Thạch Khê đến cảng Vũng Áng bằng đường bộ hay đường thủy đều có những bất cập , thiếu khả thi.
Liên quan đến dự án mỏ sắt Thạch Khê (Thạch Hà - Hà Tĩnh), các chuyên gia, nhà khoa học bày tỏ lo ngại nếu tiếp tục khai thác sẽ gây tổn thất lớn tài nguyên, nhiều hệ lụy về môi trường và lãng phí hàng ngàn tỷ đồng.
