Chuyện sen ở Thành Sen…

(Baohatinh.vn) - Từ thế kỷ trước, sen với người Thành Sen là bạn; trồng sen, chơi sen trở thành một nét văn hóa không thể thiếu trong đời sống của cư dân phố thị.

Văn hóa sen

bqbht_br_z5510436811588-f62345e5922a72c5a90ea2e6f98eaf2a-938.jpg
Những đầm sen thơm ngát có mặt ở khắp nơi trong lòng TP Hà Tĩnh.

Sen ở Thành Sen có trong nhiều câu chuyện cổ và gắn bó với đời sống con người phố thị, trở thành một nét văn hóa độc đáo của cư dân nơi đây. Trước hết là sự liên quan đến tên gọi Thành Sen. Có tài liệu cho rằng, vào năm Nhâm Ngọ (1882) đời vua Tự Đức năm thứ 34, thành Hà Tĩnh được xây dựng, trong thành có nhiều hồ nước trồng sen, đến mùa hè sen nở rộ, hương thơm tỏa ngát cả vùng nên được gọi là Thành Sen. Cũng có chuyện kể lại, khi lỵ sở tỉnh Hà Tĩnh còn đặt tại Đạo thành Đại Nài (1853-1875), sau một đêm mưa to gió lớn, người dân và quan lại tỉnh hết sức ngạc nhiên khi thấy sen mọc đầy trong Hào Thành (xã Trung Tiết, nay thuộc phường Tân Giang), cho đó là “điềm lành” bèn dâng sớ tâu xin vua cho dời tỉnh thành về lại Trung Tiết. Từ đó, người ta còn gọi vùng đất này là Thành Sen. Ở một phương diện khác, có người lại cho rằng, Hào Thành được xây dựng theo kiểu kiến trúc vô-băng, giống hình bông sen 8 cánh nên được gọi tên như thế.

Những câu chuyện tuy khác nhau nhưng đã để lại trong tiềm thức của mỗi con người Thành Sen tình yêu sâu sắc với hoa sen, trong đó, có sự hàm ơn loài hoa thanh tao. Có lẽ xuất phát từ tình yêu ấy mà cây sen cũng luôn gắn bó và hiện hữu trong đời sống của cư dân phố thị. Gần như vùng nào của thị xã Hà Tĩnh xưa và thành phố ngày nay cũng đều có những hồ sen thơm ngát.

z5540497886766_4b5b746c958552a574e9bbd1cd60e894.jpg
Hoa sen rất gần gũi trong đời sống và văn hóa người Thành Sen.

Bà Trương Thị Linh - tổ dân phố Hợp Tiến (phường Thạch Linh) chia sẻ: “Tôi năm nay đã 80 tuổi, cũng là chừng ấy năm tôi được tắm táp trong những mạch nguồn văn hóa của hoa sen. Mùa sen thường nở đúng vào dịp mùa thu hoạch lúa. Thời đó, đầm sen nhiều lắm, hoa cứ sinh trưởng tự nhiên, xen kẽ giữa cánh đồng lúa hoặc phủ kín các ao hồ trong vùng. Chúng tôi cứ sống trong lẽ tự nhiên ấy, sen như một người bạn thân quen của chúng tôi”.

Khi nghĩ về văn hóa sen ở thành phố, tôi cũng nhớ đến đôi vợ chồng cựu giáo chức ở phường Bắc Hà, mấy chục năm, cứ mỗi mùa sen nở, ông bà lại chọn những bông đẹp nhất, tươi thắm nhất để kính cẩn dâng lên tượng Bác Hồ tại Khu lưu niệm Bác Hồ về thăm Hà Tĩnh. Loài hoa mang vẻ đẹp thanh tao, thuần khiết đã thay cho bao tâm tư, tình cảm tôn kính của họ đối với vị Cha già của dân tộc. Dâng hoa sen tưởng nhớ Bác còn là cách những người con Thành Sen bày tỏ rằng, họ vẫn luôn khắc ghi và làm theo lời dạy của Bác.

Hoa sen đối với người dân Thành Sen luôn chất chứa nhiều ý nghĩa đặc biệt, gần như ai cũng dành sự yêu quý, trân trọng loài hoa này. Vào những dịp lễ, tết, sự kiện đặc biệt, hoa sen luôn được chính quyền thành phố và người dân ưu tiên sử dụng.

Những ước vọng cùng sen

bqbht_br_4-1470.jpg
Sản phẩm Sen Hào Thành được trưng bày tại chương trình tọa đàm: “Đẩy mạnh và tăng cường xuất khẩu, đầu tư và thương mại giữa các địa phương Việt Nam - Canada” tại Canada.

Nhiều năm trở lại đây, người thành phố đã quen với hình ảnh nhiều vùng ven đô tỏa ngát hương sen mỗi độ hè về. Kể từ năm 2021, sau dự án “Phát triển một số giống hoa sen theo chuỗi giá trị gắn với du lịch sinh thái tại thành phố Hà Tĩnh” do UBND thành phố phối hợp với Sở KH&CN thực hiện, diện tích trồng sen được mở rộng liên tục. Không chỉ có thế, những con người tâm huyết với sen đã nghiên cứu, học hỏi để đa dạng hóa nguồn giống. Và, bước đầu, họ đã thành công khi gieo trồng được các giống như: bách diệp Tây Hồ, sen cao sản, sen tứ thời, sen cánh trắng viền hồng, sen trắng huế, sen Oga Nhật Bản, sen quan âm, sen super, bỉ ngạn... Mỗi giống hoa đảm nhận chức năng riêng, giống thì cho thu hoạch hạt, giống dùng để ướp trà, giống lấy củ, giống lại tạo cảnh quan, lấy hoa… Đặc biệt, TP Hà Tĩnh cũng thành công trong xây dựng chuỗi sản xuất sen theo hình thức liên kết do HTX Sen Hào Thành chịu trách nhiệm đầu chuỗi, liên kết sản xuất với các hộ dân, tổ hợp tác sản xuất vùng nguyên liệu, xây dựng thương iệu sản phẩm Sen Hào Thành.

434976109_404113955701466_592001011103444798_n.jpg
HTX Sen Hào Thành đẩy mạnh kênh thị trường với việc tiếp cận các nền tảng trực tuyến.

Anh Trần Tiến Sĩ - Giám đốc HTX Sen Hào Thành chia sẻ: “Từ động lực muốn phát huy nét văn hóa xưa của đất Thành Sen, tôi đã bén duyên với mô hình sản xuất sen. Thời gian đầu, tôi phải đối mặt với bao gian truân và thử thách, song, với sự hỗ trợ của UBND thành phố trong việc đầu tư quy trình sản xuất bài bản, ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến và sự đồng hành của bà con nông dân bản địa, đến nay, chuỗi sản xuất đã đi vào ổn định với trên 30 loại sản phẩm từ trà sen, hạt sen, rượu sen, ngó sen, củ sen... Trong đó, trà sen Hào Thành và rượu Hồng Liên đã đạt chuẩn OCOP 3 sao. Cùng với tập trung vào chế biến sâu, khai thác đa giá trị từ cây sen, chúng tôi đẩy mạnh kênh thị trường với việc tiếp cận các nền tảng Tiktok, Facebook, Youtube… để đưa sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng. Cùng đó, chúng tôi hoàn thiện quy trình đạt chuẩn VietGap để nâng cao chất lượng sản phẩm, kiến tạo hướng phát triển bền vững cho thương hiệu Sen Hào Thành”.

Hiện tại, sản lượng hằng năm của các vùng sản xuất đạt khoảng 20 tấn lá sen/năm, 50 tấn củ/năm và khoảng 18 tấn ngó sen/năm; đưa lại thu nhập từ 120-250 triệu đồng/ha/năm tùy loại sản phẩm. Đến nay, ngoài vùng sản xuất nguyên liệu sen ở thành phố được mở rộng hơn 30 ha, HTX Sen Hào Thành còn liên kết với nhiều địa phương trong tỉnh như Cẩm Xuyên, thị xã Kỳ Anh để thu mua nguyên liệu.

bqbht_br_sen-6-58.jpg
Vùng nguyên liệu sen đã được mở rộng ở nhiều địa phương trong tỉnh.

Cuối năm 2023, UBND thành phố đã ra quyết định phê duyệt dự án liên kết theo chuỗi giá trị trồng, khai thác, chế biến gắn với tiêu thụ sản phẩm Sen Hào Thành. Đây chính là cơ sở để các địa phương, người sản xuất tiếp tục khai thác tốt thế mạnh, đầu tư mở rộng vùng nguyên liệu, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao giá trị sản xuất gắn với phát triển du lịch sinh thái. Những mô hình mới, giá trị mới từ cây sen tiếp tục được khai thác, tạo nên hệ sinh thái đa dạng, phong phú.

Anh Nguyễn Minh Tuấn - Tổ trưởng Tổ hợp tác Sen Thạch Linh cho biết: “Với diện tích 7.000 m2 mặt nước, chúng tôi ưu tiên trồng sen, vừa cải tạo cảnh quan, khai thác mô hình thương mại, dịch vụ sinh thái khu vực sông Đông, vừa cung ứng nguyên liệu cho HTX Sen Hào Thành. Hiện, chúng tôi còn xây dựng thêm quầy hàng trưng bày các sản phẩm từ sen để thu hút khách hàng nhằm phát triển kênh thương mại và sẵn sàng kết nối với các đơn vị kinh doanh du lịch để tiếp đón du khách”.

Tháng 6, những đầm sen của thành phố đang vào mùa nở rộ, hương sen tỏa thơm khắp phố mang theo cả những khát khao, kỳ vọng của các cấp chính quyền và người dân về một thành phố mới hội nhập, phát triển nhưng vẫn đằm sâu nét văn hóa đặc trưng của vùng đất Thành Sen.

Đọc thêm

Địa danh hành chính và câu chuyện văn hóa

Địa danh hành chính và câu chuyện văn hóa

Mỗi tên đất, tên làng trên dải đất Việt Nam không chỉ là một danh từ định vị trên bản đồ, mà là một thực thể sống, mang trong mình trầm tích của thời gian, ký ức của bao thế hệ và hồn cốt của cả một vùng văn hóa. Với Hà Tĩnh, mảnh đất “địa linh nhân kiệt”, một thời là phên dậu của đất nước, câu chuyện về địa danh hành chính lại càng trở nên đặc biệt, bởi nó song hành cùng lịch sử đầy biến động.
Tăng sức hút cho du lịch biển Xuân Thành

Tăng sức hút cho du lịch biển Xuân Thành

Biển Xuân Thành, thuộc xã Tiên Điền (Hà Tĩnh) không chỉ cuốn hút bởi vẻ nguyên sơ của sóng xanh, cát trắng, mà còn đang “thay da đổi thịt” từng ngày với diện mạo mới đầy sức sống.
Ẩm thực biển Hà Tĩnh nâng tầm trải nghiệm du lịch

Ẩm thực biển Hà Tĩnh nâng tầm trải nghiệm du lịch

Từ nguồn hải sản phong phú, tươi ngon bậc nhất miền Trung, qua bàn tay khéo léo và sự sáng tạo các đầu bếp tâm huyết, ẩm thực biển Hà Tĩnh đang trở thành “thỏi nam châm” níu chân du khách mỗi mùa hè.
Hồng Lĩnh - mạch nguồn hướng tới tương lai

Hồng Lĩnh - mạch nguồn hướng tới tương lai

Phường Bắc Hồng Lĩnh và Nam Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh) sẽ tiếp tục phát huy truyền thống, hiện thực hóa khát vọng xây dựng đô thị văn minh, hiện đại, đáp ứng kỳ vọng của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân.
Biển Hà Tĩnh nườm nượp du khách

Biển Hà Tĩnh nườm nượp du khách

Trong 2 ngày nghỉ cuối tuần, các khu, điểm du lịch biển Hà Tĩnh luôn đông nghịt người dân và du khách tìm đến "giải nhiệt", thưởng thức hải sản.
Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Bằng nhiều cách tiếp cận và truyền tải linh hoạt, ngành VH-TT&DL Hà Tĩnh đang nỗ lực làm mới công tác gia đình, để các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp tiếp tục được khơi dậy và lan tỏa trong cộng đồng.
Biển Xuân Thành ngày càng hấp dẫn du khách

Biển Xuân Thành ngày càng hấp dẫn du khách

Không gian trong lành, dịch vụ du lịch ngày càng hoàn thiện, biển Xuân Thành (Nghi Xuân – Hà Tĩnh) đang trở thành điểm đến hấp dẫn du khách trong những ngày hè sôi động.
Khi ví, giặm "chạy show"…

Khi ví, giặm "chạy show"…

Không còn đơn thuần xuất hiện trên sân khấu hội diễn tuyên truyền, dân ca ví, giặm ở Hà Tĩnh từng bước hiện diện trong các show diễn giải trí, chuyển hóa thành sản phẩm của công nghiệp văn hóa.
Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Bằng nhiều việc làm cụ thể, thiết thực như hiến đất mở đường, giúp đỡ người nghèo, tích cực trong các hoạt động của địa phương, anh Trương Quang Nghĩa, thôn Bắc Thượng, xã Thạch Đài (TP Hà Tĩnh) đã góp sức làm cho quê hương thay da đổi thịt.
Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Cây đa, bến nước, sân đình là biểu tượng của làng quê trong tâm thức bao thế hệ. Trong đó, đình làng là nơi sinh hoạt văn hóa của cộng đồng, nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa truyền thống đặc trưng của mỗi làng quê, đang cần được khôi phục và phát huy.
Bí thư chi bộ tâm huyết xây dựng khu dân cư mẫu

Bí thư chi bộ tâm huyết xây dựng khu dân cư mẫu

Tâm huyết, gương mẫu đi đầu và kiên trì vận động người dân là “bí quyết” giúp ông Lê Văn Phẩm - Bí thư Chi bộ thôn Phúc Thuận, xã Thuận Lộc (TX Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh) triển khai thực hiện thành công các mục tiêu xây dựng khu dân cư kiểu mẫu.
Khi ngư dân Thiên Cầm làm du lịch homestay

Khi ngư dân Thiên Cầm làm du lịch homestay

Không chỉ đơn thuần là chỗ nghỉ chân, các homestay tại Khu du lịch Thiên Cầm (Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) mang đến không gian gần gũi, thân thiện, giúp du khách hòa mình vào nhịp sống của người dân làng biển.
Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Ông Hồ Duy Lý - Bí thư Chi bộ thôn Song Hải, xã Thạch Sơn (Thạch Hà, Hà Tĩnh) luôn là tấm gương sáng về tinh thần trách nhiệm, tận tụy vì dân, sống trọn nghĩa đạo - đời.
Thôn Trung Tâm xanh màu no ấm

Thôn Trung Tâm xanh màu no ấm

Người dân thôn Trung Tâm (xã Thạch Ngọc, huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh) đã khai thác hiệu quả lợi thế bán sơn địa, xây dựng nhiều mô hình kinh tế vườn đồi cho thu nhập cao, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần người dân.
Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Hơn 4 năm kể từ lần đầu tiên hiến máu, đến nay, ở độ tuổi 22, Hoàng Thị Hồng Thương (xã Đan Trường, Nghi Xuân, Hà Tĩnh) đã có đến 21 lần tham gia hiến máu và hiến tiểu cầu.