Cụ bà 92 tuổi ở Hà Tĩnh tâm huyết với gìn giữ nghệ thuật ca trù

(Baohatinh.vn) - Sinh ra trong một gia đình có truyền thống về ca trù nên cụ Hà Thị Lý - trú tại thôn Phú Vinh, xã Cổ Đạm, Nghi Xuân (Hà Tĩnh) là “kho tư liệu sống” để các thế hệ nghệ nhân ca trù ở địa phương tìm đến.

Cụ Hà Thị Lý năm nay 92 tuổi, là con gái út của nghệ nhân ca trù nổi danh Hà Văn Đước. Cụ Đước có 7 người con, trong đó, nhiều người đam mê và theo nghiệp ca hát.

Cụ bà 92 tuổi ở Hà Tĩnh tâm huyết với gìn giữ nghệ thuật ca trù

Cụ Hà Thị Lý - người tâm huyết với việc gìn giữ ca trù.

Trong ký ức của cụ Lý, tuổi thơ với những buổi theo cha mẹ, anh chị và các ca nương, kép đàn tập hát đã trở thành kỷ niệm đẹp đẽ, không thể quên.

Cụ Lý kể: “Từ xa xưa, không riêng gì ở Cổ Đạm mới có ca trù, nhưng ca trù Cổ Đạm có những nét đặc trưng về cách đệm đàn, đánh trống, phách, nhả chữ... so với vùng khác. Cha tôi thường cùng các thành viên trong đoàn tập hát ở sân nhà, đình làng. Tuổi thơ của mấy chị em tôi đắm chìm trong những tiếng đàn, nhịp phách, lời ca đó và cứ thế, ca trù như ngấm vào máu thịt chúng tôi một cách tự nhiên”.

Cụ bà 92 tuổi ở Hà Tĩnh tâm huyết với gìn giữ nghệ thuật ca trù

Những kỷ vật của gia đình được cụ Lý nâng niu.

Đoàn ca trù của cụ Đước thường xuyên đi biểu diễn ở các địa phương của Nghệ Tĩnh, Quảng Bình, thậm chí cụ Đước và một người con gái là nghệ nhân Hà Thị Bình (chị gái của cụ Hà Thị Lý) còn nhiều lần được vào kinh thành Huế biểu diễn.

Cụ Lý nhớ lại: “Một vài lần, tôi được theo cha và chị vào kinh thành Huế khi họ đi biểu diễn. Dù ngày đó, tôi chỉ biết bập bõm về ca trù nhưng được đi theo như thế đã là một niềm hạnh phúc lớn lao”.

Từ những lần “tháp tùng” cha, hiểu biết và tình yêu với ca trù của cụ Lý càng được nuôi dưỡng. Lớn lên, cụ Lý cũng tham gia đoàn hát, truyền dạy ca trù cho nhiều thế hệ người dân Cổ Đạm.

Cụ bà 92 tuổi ở Hà Tĩnh tâm huyết với gìn giữ nghệ thuật ca trù

Dù không thể nhấn nhá, ngâm nga đúng nhịp phách như xưa nhưng cụ Lý vẫn thường hát cho các cháu nghe.

Trong số các “học trò” của cụ, có người đã được công nhận nghệ nhân dân gian; nhiều người theo học các trường chuyên về văn hóa nghệ thuật, đạt giải trong các cuộc thi diễn xướng...

Dù tuổi đã cao nhưng ở cụ Lý vẫn còn in dấu những đường nét thanh thoát, thần thái nhẹ nhàng của một ca nương xưa. Không thể ngâm nga, nhấn nhá nhịp phách theo những câu hát như ngày còn trẻ, nhưng với tinh thần minh mẫn, cụ vẫn còn nhớ được nhiều lời hát cổ như: hát huềnh, hát mượu, hát mở, Tì bà hành...

Cụ bà 92 tuổi ở Hà Tĩnh tâm huyết với gìn giữ nghệ thuật ca trù

Nghệ nhân dân gian Phan Đình Anh chép lại những lời bài hát cổ từ cụ Lý.

Cụ Lý chia sẻ: “Già rồi, không còn hát được đúng nhịp, đúng phách nữa nhưng tôi vẫn tha thiết với ca trù lắm! Những năm gần đây, thấy nhiều người trẻ yêu thích ca trù, tôi rất mừng!”.

Nghệ nhân dân gian Phan Đình Anh (SN 1959 - thôn Phú Vinh - xã Cổ Đạm) cho biết: “Tôi vẫn thường xuyên ghé qua nhà cụ Lý để nhờ cụ hát những lời hát cổ rồi ghi chép lại làm tư liệu về sau. Thế hệ những người như cụ Lý, còn am hiểu, thuộc lời hát cổ giờ chỉ còn đếm trên đầu ngón tay”.

Cụ bà 92 tuổi ở Hà Tĩnh tâm huyết với gìn giữ nghệ thuật ca trù

Tuổi già vui vầy cùng cháu con, cụ Lý vẫn luôn mong muốn ca trù được gìn giữ, phát huy.

Được xem là một loại hình nghệ thuật bác học nhưng ca trù lại bén rễ ở vùng đất nghèo Cổ Đạm và “bầu bạn” với những người dân chân lấm tay bùn từ bao đời nay. Việc gìn giữ và phát huy loại hình nghệ thuật truyền thống này là tâm nguyện không chỉ của riêng những người đam mê, am hiểu như cụ Lý hay các nghệ nhân mà của hầu hết người dân địa phương.

Ông Hoàng Văn Lâm - công chức văn hóa xã Cổ Đạm cho biết: “Cụ Lý là một trong những người có đóng góp trong việc lưu giữ, truyền dạy ca trù ở địa phương. Nay đã già, cụ vẫn rất tâm huyết với ca trù nên chúng tôi thường động viên, khuyến khích cụ cùng những nghệ nhân dân gian truyền dạy cho thế hệ trẻ".

Chủ đề NGƯỜI HÀ TĨNH

Đọc thêm

Rộn ràng câu hát mùa xuân

Rộn ràng câu hát mùa xuân

Cuối năm âm lịch, khi đào, mai bắt đầu bung nụ cũng là lúc các địa phương Hà Tĩnh dành nhiều tâm sức thực hiện các chương trình văn nghệ để biểu diễn phục vụ Nhân dân trong dịp Tết cổ truyền.
Xuân về cùng mùa hoa

Xuân về cùng mùa hoa

Khi thời gian dần dịch chuyển về những ngày cuối cùng của năm cũ cũng là lúc người trồng hoa, chăm bón cây cảnh ở Hà Tĩnh tất bật chuẩn bị cho một mùa xuân mới.
Thú chơi hoa ngày Tết

Thú chơi hoa ngày Tết

Chơi hoa, cây cảnh ngày Tết đối với người Việt, trong đó có người Hà Tĩnh không chỉ là nét văn hóa tao nhã mà còn mang ước muốn hướng tới những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống.
Chùa Hương Tích sẵn sàng mùa lễ hội

Chùa Hương Tích sẵn sàng mùa lễ hội

Thực hiện mục tiêu thu hút hơn 14 vạn lượt du khách trong năm 2025, các đơn vị quản lý, kinh doanh tại chùa Hương Tích (Hà Tĩnh) đang tập trung nguồn lực chuẩn bị cho mùa lễ hội.
Diễn xướng “Duyên tình biển mặn”

Diễn xướng “Duyên tình biển mặn”

Tiết mục: Diễn xướng “Duyên tình biển mặn” (soạn lời và chỉnh lý: Văn Mạnh, Sỹ Chinh) do Đoàn nghệ thuật Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh Hà Tĩnh biểu diễn tại Liên hoan Di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh tại Hà Tĩnh.
Chợ phiên - nét văn hóa truyền thống

Chợ phiên - nét văn hóa truyền thống

Tháng Chạp về, khi đào, mai bắt đầu ươm nụ trên những làng quê Hà Tĩnh, lòng tôi lại háo hức chờ đợi những buổi chợ phiên truyền thống, để được hòa mình trong không gian văn hóa quê hương.
Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh: Lời mẹ hát

Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh: Lời mẹ hát

Tiết mục Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh: Lời mẹ hát. Soạn lời: NSND Nguyễn An Ninh. Biểu diễn: Nghệ nhân Văn Sang - Đoàn nghệ thuật Trung tâm Văn hóa-Điện ảnh tỉnh Hà Tĩnh.
Tiết mục ca trù: Làm cho tỏ mặt nam nhi

Tiết mục ca trù: Làm cho tỏ mặt nam nhi

Tiết mục ca trù: Làm cho tỏ mặt nam nhi. Thơ: Nguyễn Công Trứ. Đoàn nghệ thuật Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh Hà Tĩnh biểu diễn tại Liên hoan di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh tại Hà Tĩnh.
Tỏa sáng di sản y học cổ truyền Hải Thượng Lãn Ông

Tỏa sáng di sản y học cổ truyền Hải Thượng Lãn Ông

Kế thừa, phát huy giá trị di sản y học cổ truyền của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, các bệnh viện, Hội Đông y Hà Tĩnh và cả nước ngày càng nâng cao hiệu quả hoạt động, khẳng định vai trò trong công tác chữa bệnh cứu người.
“Tấm căn cước” quý giá

“Tấm căn cước” quý giá

Nơi ấy, trên bản đồ hình chữ S của nước Việt ngàn năm là dải đất nhỏ hẹp, “đòn gánh gánh hai đầu đất nước”. Nơi ấy, bên dòng sông Lam trong xanh và núi Hồng sừng sững, những cư dân nhiều đời đã làm nên bao huyền thoại, tạo dựng một vùng văn hóa giàu bản sắc: văn hóa Hồng Lam. Đó là “tấm căn cước” quý giá, riêng có của Hà Tĩnh.