Cụ bà 92 tuổi ở Hà Tĩnh tâm huyết với gìn giữ nghệ thuật ca trù

(Baohatinh.vn) - Sinh ra trong một gia đình có truyền thống về ca trù nên cụ Hà Thị Lý - trú tại thôn Phú Vinh, xã Cổ Đạm, Nghi Xuân (Hà Tĩnh) là “kho tư liệu sống” để các thế hệ nghệ nhân ca trù ở địa phương tìm đến.

Cụ Hà Thị Lý năm nay 92 tuổi, là con gái út của nghệ nhân ca trù nổi danh Hà Văn Đước. Cụ Đước có 7 người con, trong đó, nhiều người đam mê và theo nghiệp ca hát.

Cụ bà 92 tuổi ở Hà Tĩnh tâm huyết với gìn giữ nghệ thuật ca trù

Cụ Hà Thị Lý - người tâm huyết với việc gìn giữ ca trù.

Trong ký ức của cụ Lý, tuổi thơ với những buổi theo cha mẹ, anh chị và các ca nương, kép đàn tập hát đã trở thành kỷ niệm đẹp đẽ, không thể quên.

Cụ Lý kể: “Từ xa xưa, không riêng gì ở Cổ Đạm mới có ca trù, nhưng ca trù Cổ Đạm có những nét đặc trưng về cách đệm đàn, đánh trống, phách, nhả chữ... so với vùng khác. Cha tôi thường cùng các thành viên trong đoàn tập hát ở sân nhà, đình làng. Tuổi thơ của mấy chị em tôi đắm chìm trong những tiếng đàn, nhịp phách, lời ca đó và cứ thế, ca trù như ngấm vào máu thịt chúng tôi một cách tự nhiên”.

Cụ bà 92 tuổi ở Hà Tĩnh tâm huyết với gìn giữ nghệ thuật ca trù

Những kỷ vật của gia đình được cụ Lý nâng niu.

Đoàn ca trù của cụ Đước thường xuyên đi biểu diễn ở các địa phương của Nghệ Tĩnh, Quảng Bình, thậm chí cụ Đước và một người con gái là nghệ nhân Hà Thị Bình (chị gái của cụ Hà Thị Lý) còn nhiều lần được vào kinh thành Huế biểu diễn.

Cụ Lý nhớ lại: “Một vài lần, tôi được theo cha và chị vào kinh thành Huế khi họ đi biểu diễn. Dù ngày đó, tôi chỉ biết bập bõm về ca trù nhưng được đi theo như thế đã là một niềm hạnh phúc lớn lao”.

Từ những lần “tháp tùng” cha, hiểu biết và tình yêu với ca trù của cụ Lý càng được nuôi dưỡng. Lớn lên, cụ Lý cũng tham gia đoàn hát, truyền dạy ca trù cho nhiều thế hệ người dân Cổ Đạm.

Cụ bà 92 tuổi ở Hà Tĩnh tâm huyết với gìn giữ nghệ thuật ca trù

Dù không thể nhấn nhá, ngâm nga đúng nhịp phách như xưa nhưng cụ Lý vẫn thường hát cho các cháu nghe.

Trong số các “học trò” của cụ, có người đã được công nhận nghệ nhân dân gian; nhiều người theo học các trường chuyên về văn hóa nghệ thuật, đạt giải trong các cuộc thi diễn xướng...

Dù tuổi đã cao nhưng ở cụ Lý vẫn còn in dấu những đường nét thanh thoát, thần thái nhẹ nhàng của một ca nương xưa. Không thể ngâm nga, nhấn nhá nhịp phách theo những câu hát như ngày còn trẻ, nhưng với tinh thần minh mẫn, cụ vẫn còn nhớ được nhiều lời hát cổ như: hát huềnh, hát mượu, hát mở, Tì bà hành...

Cụ bà 92 tuổi ở Hà Tĩnh tâm huyết với gìn giữ nghệ thuật ca trù

Nghệ nhân dân gian Phan Đình Anh chép lại những lời bài hát cổ từ cụ Lý.

Cụ Lý chia sẻ: “Già rồi, không còn hát được đúng nhịp, đúng phách nữa nhưng tôi vẫn tha thiết với ca trù lắm! Những năm gần đây, thấy nhiều người trẻ yêu thích ca trù, tôi rất mừng!”.

Nghệ nhân dân gian Phan Đình Anh (SN 1959 - thôn Phú Vinh - xã Cổ Đạm) cho biết: “Tôi vẫn thường xuyên ghé qua nhà cụ Lý để nhờ cụ hát những lời hát cổ rồi ghi chép lại làm tư liệu về sau. Thế hệ những người như cụ Lý, còn am hiểu, thuộc lời hát cổ giờ chỉ còn đếm trên đầu ngón tay”.

Cụ bà 92 tuổi ở Hà Tĩnh tâm huyết với gìn giữ nghệ thuật ca trù

Tuổi già vui vầy cùng cháu con, cụ Lý vẫn luôn mong muốn ca trù được gìn giữ, phát huy.

Được xem là một loại hình nghệ thuật bác học nhưng ca trù lại bén rễ ở vùng đất nghèo Cổ Đạm và “bầu bạn” với những người dân chân lấm tay bùn từ bao đời nay. Việc gìn giữ và phát huy loại hình nghệ thuật truyền thống này là tâm nguyện không chỉ của riêng những người đam mê, am hiểu như cụ Lý hay các nghệ nhân mà của hầu hết người dân địa phương.

Ông Hoàng Văn Lâm - công chức văn hóa xã Cổ Đạm cho biết: “Cụ Lý là một trong những người có đóng góp trong việc lưu giữ, truyền dạy ca trù ở địa phương. Nay đã già, cụ vẫn rất tâm huyết với ca trù nên chúng tôi thường động viên, khuyến khích cụ cùng những nghệ nhân dân gian truyền dạy cho thế hệ trẻ".

Chủ đề NGƯỜI HÀ TĨNH

Đọc thêm

Rằm tháng Bảy trong tâm thức người Hà Tĩnh

Rằm tháng Bảy trong tâm thức người Hà Tĩnh

Tại nhiều làng quê Hà Tĩnh, rằm tháng Bảy không chỉ là một ngày lễ trọng kế tục từ văn hóa truyền thống ngàn đời của ông cha, mà còn là dịp mỗi người trở về với nguồn cội, sum họp anh em, họ hàng.
80 năm Tết Độc lập - Ký ức và khát vọng

80 năm Tết Độc lập - Ký ức và khát vọng

80 năm đã đi qua kể từ mùa thu Cách mạng Tháng 8 năm 1945, nhưng với mỗi thế hệ người dân Hà Tĩnh, Tết Độc lập luôn là mạch nguồn thiêng liêng, nuôi dưỡng lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc và khát vọng dựng xây non sông.
Rộn ràng mùa trám đen ở Hà Tĩnh

Rộn ràng mùa trám đen ở Hà Tĩnh

Xã Hương Sơn (Hà Tĩnh) là thủ phủ của cây trám đen. Hiện nay người dân ở đây đang bước vào mùa thu hoạch với niềm vui được mùa.
Chứng nhân của lịch sử

Chứng nhân của lịch sử

“Khi tôi lớn lên đất nước đã có rồi” và những mùa thu cách mạng, những câu chuyện chiến đấu bảo vệ non sông cứ dần hiện lên qua lời bà kể, đặc biệt là qua những di tích lịch sử.
Sục sôi khí thế cách mạng "thà chết không chịu làm nô lệ"

Sục sôi khí thế cách mạng "thà chết không chịu làm nô lệ"

Cũng như bao người dân nước Việt, với cụ Nguyễn Đình Lâm, 95 tuổi, ở thôn An Lộc (xã Mai Phụ, Hà Tĩnh), 80 năm trôi qua, những ký ức thiêng liêng, hào hùng của thời khắc cả dân tộc quật khởi đứng lên đạp đổ xiềng xích nô lệ năm 1945 mãi mãi không thể xóa nhòa.
Trao giải Cuộc thi Giọng hát hay các ca khúc về Hà Tĩnh

Trao giải Cuộc thi Giọng hát hay các ca khúc về Hà Tĩnh

Cuộc thi "Giọng hát hay các ca khúc về Hà Tĩnh" đã tạo dựng một sân chơi lành mạnh, quảng bá sâu rộng các ca khúc về Hà Tĩnh, góp phần khởi dậy tình yêu quê hương, đất nước, lan tỏa hình ảnh tỉnh nhà tới bạn bè muôn phương.
Miệt mài “góp nhặt” ký ức ông cha

Miệt mài “góp nhặt” ký ức ông cha

Với 5 bảo vật quốc gia và hàng ngàn hiện vật, cổ vật, tư liệu giá trị về quê hương núi Hồng - sông La đang được lưu giữ là minh chứng cho những nỗ lực của Bảo tàng Hà Tĩnh trong sưu tầm, bảo quản ký ức quê hương.
 Vị ngọt từ nghề nuôi ong du mục

Vị ngọt từ nghề nuôi ong du mục

Tận dụng nguồn nguyên liệu từ cây tràm, trong những năm gần đây nhiều hộ nuôi ong du mục đã di chuyển đàn ong của mình về dưới những cánh rừng ở Hà Tĩnh.
Trải nghiệm mùa hoa sen bên làng biển

Trải nghiệm mùa hoa sen bên làng biển

Tới Đồng Múc (thôn Quang Mỹ, xã Tiên Điền, Hà Tĩnh), du khách được chèo thuyền len qua những dải lá xanh mướt, hái những bông sen căng tròn, hít hà hương thơm thanh khiết giữa trời thu...