Tại hội thảo khoa học về đường sắt đô thị nhằm giảm ùn tắc giao thông đô thị ngày 11/4, ông Nguyễn Trọng Nghĩa, đại diện Công ty TNHH Công nghệ Giao thông thông minh đường sắt Hồ Nam, Trung Quốc (HUNAN CRRC) đề xuất đầu tư 3 tuyến tàu điện không ray (ART) tại Hà Nội.
Tuyến số 1 dài 30 km từ Trung tâm Hội nghị quốc gia đến Đại học Quốc gia Hà Nội chạy trên dải phân cách giữa đại lộ Thăng Long. Tuyến số 2 dài 6,3 km từ công viên Thiên đường Bảo Sơn đến Nhổn. Tuyến số 3 dài 10 km từ bến xe Mỹ Đình đến bến xe Nước Ngầm chạy trên dải phân cách giữa.
Ba tuyến có 28 nhà ga và 32 đoàn tàu (mỗi đoàn 3-4 toa), tổng kinh phí xây dựng và phương tiện dự kiến 466 triệu USD, tương đương khoảng 11.650 tỷ đồng.
Tàu điện không ray hiện đã được phát triển tại nhiều nước, là phương tiện công cộng gồm nhiều khoang, chạy bánh lốp, không có đường ray, sử dụng pin lưu trữ Lithium mà không cần hệ thống cấp điện trên cao.
Theo ông Nguyễn Trọng Nghĩa, tàu điện không ray có chi phí đầu tư và vận hành thấp hơn nhiều so với tàu điện truyền thống, vốn đầu tư chỉ bằng 1/10 so với metro. Ví dụ dự án Bến Thành - Suối Tiên dài 19 km có tổng mức đầu tư 43.700 tỷ đồng, nếu đầu tư tàu không ray số 1 dài 30 km thì hết hơn 6.600 tỷ đồng.
Công suất hành khách trên tàu điện thông thường đạt 25.000 người/giờ trên một hướng tuyến, còn tàu điện ART đạt 10.000-15.000 người. Ngoài ra, tàu không ray chạy trên đường bằng bánh lốp, có làn riêng nên thời gian xây dựng nhà ga, dải phân cách chỉ trong 6-10 tháng.
Với chi phí 5.000-6.000 tỷ đồng cho một tuyến tàu điện, theo ông Nghĩa, Hà Nội có thể kêu gọi xã hội hóa đầu tư thay vì vốn ngân sách hoặc vốn ODA như hiện nay. Loại hình này thi công nhanh, chi phí vận hành thấp, yêu cầu kỹ thuật đơn giản hơn so với tàu điện truyền thống nên có thể đáp ứng nhu cầu cấp bách xây dựng hệ thống giao thông công cộng nhằm giảm ùn tắc giao thông ở Hà Nội.
Tuy nhiên, điểm hạn chế của tàu điện không ray là cần vận hành trong làn đường riêng nên phù hợp xây dựng tại những nơi có dải phân cách, dải cây xanh đủ rộng, cần được ưu tiên qua các các ngã tư bằng hệ thống giao thông thông minh.
Với góc nhìn chuyên gia, ông Lã Ngọc Khuê, nguyên Thứ trưởng Giao thông Vận tải nói ưu điểm của tàu điện không ray là chi phí đầu tư thấp và thời gian xây dựng nhanh, trong khi đó năng lực vận chuyển tương đương loại hình đường sắt nhẹ, tàu điện một ray.
"Hà Nội cần có 457 km đường sắt đô thị theo quy hoạch, nếu đầu tư tàu điện thông thường thì chi phí rất lớn, thời gian xây dựng dài, do đó tàu điện không ray là giải pháp cần được nghiên cứu", ông Khuê nói. Tàu không ray hoạt động trên làn đường riêng giống xe buýt nhanh (BRT) nên trước mắt có thể sử dụng dải lưu không trên đại lộ Thăng Long, vành đai 3, đường Võ Nguyên Giáp ra sân bay Nội Bài.
