Cặp tượng đá khổng lồ Memnon là hai pho tượng nằm ở bờ phía Tây sông Nile, nơi đối diện với thành phố Luxor, Ai Cập ngày nay. Tượng có niên đại gần 3400 năm tuổi, cao khoảng 18m, đứng canh gác cổng ngôi đền Pharaoh Amenhotep III, người trị vì Ai Cập cổ đại hơn 3000 năm trước.
Hai pho tượng đá ở tư thế ngồi, tay đặt lên đầu gối, còn gương mặt hướng về phía sông Nile. Ban đầu, pho tượng ở vị trí gác cổng ngôi đền Amenhotep - nơi được xây dựng khi vị Pharaoh còn sống. Sau đó, trận lụt ở sông Nile liên tiếp xảy đến đã bào mòn phần móng tượng. Các Pharaoh đời sau buộc phải phá hủy toàn bộ ngôi đền, tái sử dụng phần khối đá cho công trình khác. Tuy vậy, hai pho tượng khổng lồ vẫn còn nguyên, dù chịu sự bào mòn tàn phá của thiên nhiên và thời gian trong hàng ngàn năm qua.
Có một truyền thuyết thú vị phía sau công trình này. Vào năm 27 TCN, một trận động đất lớn xảy ra, phá hủy pho tượng phía bắc, khiến nó bị sụp từ phần thắt lưng trở xuống, nứt nửa thân dưới. Kể từ sau lần đó, bức tượng bắt đầu phát ra âm thanh kỳ lạ, thông thường vào thời điểm bình minh. Người ta cho rằng, do việc gia tăng nhiệt độ khiến sương từ pho tượng tương tác với các vết nứt. Âm thanh này được ví như tiếng hát và nghe rõ mồn một. Truyền thuyết còn cho rằng, đây là những lời tiên tri thánh truyền, khiến người dân thành Roma cũng đổ dồn về Ai Cập để được tận tai nghe thấy.
Memnon là tên pho tượng đá, cũng đồng thời là tên vị vua của Ethiopia, người đứng đầu quân đội bảo vệ thành Troy, nhưng cuối cùng bị chết dưới tay của Achilles. Theo truyền thuyết, Memnon được cho là con trai của Eos, nữ thần bình minh. Sau khi Memnon qua đời, nữ thần rơi nước mắt vào buổi sáng. Kể từ đó, những câu chuyện thêu dệt nên, tiếng khóc phát ra từ pho tượng cũng chính là vị vua Memnon khóc than với mẹ mình, hoặc nữ thần Ecos khóc vì nhớ con. Cũng chính bởi những câu chuyện truyền thuyết này, nhiều người nhầm tượng pho tượng đá trên là tượng vua Memnon, chứ không phải tượng vị Pharaoh cổ đại.
Tiếng hát của những pho tượng đá như thế nào? Theo sử sách cổ ghi lại, âm thanh phát ra như tiếng gió. Trong khi đó, các du khách Hy Lạp ở thế kỷ thứ 2 và nhà địa lý học Pausanias lại ví với "chuỗi âm thanh của cây đàn lia". Một số ý kiến lại cho rằng, nó giống như tiếng huýt sáo.
Trong suốt hơn 2 thế kỷ, pho tượng biết hát mang tới Ai Cập cổ đại hàng ngàn vị khách du lịch từ những miền đất xa xôi, có cả nhiều vị Hoàng đế La Mã. Nhiều dòng chữ khắc lại phía bên trái bức tượng khẳng định, họ đã nghe thấy những âm thanh kỳ lạ. Khoảng 90 chữ khắc lại, vẫn có thể đọc được vào ngày nay.
Đến năm 199 SCN, Hoàng đế La Mã Septimius Severus cho trùng tu các bức tượng. Kể từ đó đến nay, tượng Memnon không còn hát nữa. Ngày nay, hai pho tượng khổng lồ vẫn là điểm hút khách du lịch khi các lữ khách muốn tìm hiểu về một Ai Cập cổ đại của quá khứ.
