Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi được Quốc hội thông qua sáng 14/6, với 448/454 đại biểu có mặt bấm nút tán thành (93,72% tổng số đại biểu Quốc hội). Theo luật sửa đổi, thuốc lá là một trong những mặt hàng thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, với mức thuế suất 75%.
Dự thảo luật quy định từ năm 2027, các mặt hàng thuốc lá (thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lào…) sẽ chịu mức tuyệt đối, thay vì thuế suất. Cụ thể, thuế tuyệt đối với thuốc lá điếu từ 1/1/2027 là 2.000 đồng một bao, tăng dần lên 10.000 đồng vào 2031. Xì gà có mức thuế 20.000 đồng một điếu vào 2027 và lên 100.000 đồng từ 2031.
Tương tự, thuốc lá sợi, thuốc lào hoặc các dạng khác có mức thuế 20.000 đồng trên 100 gram hoặc 100 ml và tăng lên 100.000 đồng vào 2031.
Giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) nêu rõ có ý kiến đề nghị nghiên cứu tăng thuế đối với thuốc lá ngay từ đầu năm 2026 với mức tăng theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới để đạt mức thuế tuyệt đối là 15.000 đồng/bao và thuế tỷ lệ là 75%.
Ý kiến này cũng đề nghị mức thuế được điều chỉnh định kỳ 2 năm/lần theo tỷ lệ lạm phát, đồng thời ban hành quy định giá bán lẻ tối thiểu có thuế do Nhà nước xác định.
Bên cạnh đó, cũng có ý kiến đề nghị áp dụng lộ trình mức thuế tuyệt đối theo hướng năm 2027 là 3.000 đồng, năm 2028 là 6.000 đồng, năm 2029 là 9.000 đồng, năm 2030 là 12.000 đồng và đến năm 2031 là 15.000 đồng cho bao loại 20 điếu.
Theo lập luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trong bối cảnh giá bán của thuốc lá, rượu, bia tại Việt Nam đang có xu hướng ngày càng rẻ so với thu nhập của người dân, dẫn đến gia tăng nhu cầu tiêu thụ, việc áp mức thuế cao ngay từ năm đầu tiên Luật có hiệu lực có thể sẽ làm giảm nhu cầu tiêu thụ thuốc lá, rượu, bia. Tuy nhiên, việc này cũng sẽ tác động rất lớn đến doanh nghiệp sản xuất, các doanh nghiệp phụ trợ và người lao động.
Do đó, để hướng tới mục tiêu tăng giá bán, giảm sử dụng thuốc lá, rượu, bia, đồng thời không ảnh hưởng quá lớn tới hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, góp phần đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế đã đề ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng quy định bắt đầu tăng thuế đối với rượu, bia và áp dụng thuế tuyệt đối với thuốc lá từ năm 2027, với lộ trình tăng dần theo từng năm như quy định trong dự thảo Luật.
Cũng theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, có ý kiến tán thành tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá, nhưng đề nghị tăng cường công tác chống buôn lậu thuốc lá tại các khu vực biên giới và bổ sung nguồn lực cho công tác phòng, chống tác hại thuốc lá, sử dụng hiệu quả nguồn thu thuế từ thuốc lá...
Về nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết luật hiện hành đã quy định các chế tài xử lý hình sự và xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi buôn lậu thuốc lá.
Để triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp nhằm đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá, góp phần bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ tăng cường các biện pháp phòng, chống buôn lậu; có giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng nguồn lực cho công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá...