Học Australia từ ý thức đến lối sống nơi công cộng

(Baohatinh.vn) - Australia cũng giống như Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, có rất đông người dân từ các châu lục đến sống. Trên đường phố và trong tàu điện, xe buýt, sân bay, nhà hàng, siêu thị... có đủ người các châu lục với nhiều màu da. Có cả những người phụ nữ theo đạo Hồi với tấm khăn choàng đen đặc trưng, người châu Á thì nhiều nhất vẫn là Trung Quốc và Việt Nam. Song, bất kể ở đâu đến, chủng tộc nào, điều kiện sống ra sao, khi đi lại, ứng xử nơi công cộng, tất cả đều phải tuân thủ quy định của pháp luật.

hoc australia tu y thuc den loi song noi cong cong

Australia đa sắc tộc nhưng tất cả đều tuân thủ tốt quy định của pháp luật.

Ra đường đi bên trái

“Em ra đường em đi về bên phải”, bài học thuộc lòng ấy khiến không ít người Việt Nam mới sang phải khó khăn khi làm quen với văn hóa giao thông ở Australia. Tay lái trái, buồng lái bên phải xe, xe đậu đỗ dọc đường nhà mình ở thì phải về phía trái, còn đậu đỗ ở siêu thị, sân bay, khu trung tâm, khách sạn... thì phải đúng nơi có chữ P, dù là bãi đậu nhỏ hay là nhà gửi xe cao tầng. Và những nơi ấy, bao giờ cũng có ô dành cho xe của người khuyết tật, tuyệt nhiên người thường không ai dám đậu.

Lên xe buýt, tàu điện nổi, tàu điện ngầm, máy bay, hay đơn giản chỉ là lên xuống cầu thang trượt nơi siêu thị, tất cả đều nhường đường sang bên trái và ưu tiên phụ nữ, trẻ em, người già. Cuộc sống hối hả, nhộn nhịp nhưng lại rất trật tự. Ấy là khi xe điện, xe buýt dừng, người trên xe bước xuống hết rồi người dưới mới được lên, nếu không, lập tức sẽ có nhân viên quản lý nhắc nhở. Những nhân viên này, rất khác ở Việt Nam, nhiều người là phụ nữ. Họ cao lớn, mặc đồ bảo hộ lao động, nét mặt trang nghiêm.

hoc australia tu y thuc den loi song noi cong cong

Một góc đường phố ở Melbourne.

Chỉ riêng nói chuyện sang đường thôi, đã là một nét văn hóa ăn sâu vào lối sống, khiến tất cả đều tuân thủ như một cỗ máy được lập trình. Khi đi bộ, người Úc dù đi rất nhanh, nhưng khi dừng để chờ sang đường, không thấy ai bồn chồn, nôn nóng. Hạ tầng giao thông hoàn chỉnh ở tất cả các thành phố của Australia đã góp phần quan trọng hình thành nên ý thức này.

Các góc ngã tư đường phố đều có vạch kẻ và hệ thống đèn hiệu dành cho người đi bộ. Khi đến đó, mọi người phải bấm vào nút đèn bên cột tín hiệu và chờ, khi nào đèn hiệu bật xanh dành cho người đi bộ mới được sang. Khi xe nhiều phải chờ là đương nhiên, nhưng khi xe ít, chưa có đèn hiệu, cũng chưa ai sang đường. Muốn đi bộ sang cửa hiệu bên kia đường cũng phải vòng lại từ đầu ngã tư chỗ dành cho người đi bộ. Ngược lại, còn một người đi bộ chưa sang hết, xe ô tô vẫn chưa đi. Còn bởi vì hệ thống con chíp được cài đặt sẵn dưới nền đường, bánh xe đằn lên vệt đường khi đèn xanh chưa bật, ngay lập tức camera chớp sáng. Và thế là dăm bảy hôm sau, một hóa đơn tiền phạt được gửi đến địa chỉ người lái xe ở. Mất dăm trăm đô-la Úc là chuyện thường.

Trên đường phố Australia cũng thi thoảng thấy xe cảnh sát đi tuần tra, nhưng bóng dáng cảnh sát mặc sắc phục thì rất hiếm, vì tất cả người tham gia giao thông đều có tính tự giác cao và đều rất sợ cảnh sát phát hiện mình không đeo dây an toàn, xi nhan đèn hiệu sai... Còn chuyện quá tốc độ, vượt đèn đỏ, đã có hệ thống camera giám sát. Vỉa hè chỉ dành cho người đi bộ vì ngoài ô tô, tàu điện và xe buýt, không có việc đi lại bằng xe máy. Vẫn có xe đạp dành cho những người thích đạp xe, xe máy dành chở hàng giao dịch nhưng rất ít.

Còn chuyện xếp hàng thì bất kể ở đâu: Siêu thị, nhà hàng, ngân hàng... cứ có 3 người trở lên là xếp hàng đã thành thói quen.

Một môi trường sạch sẽ và thoáng đãng

Đường phố, siêu thị, nơi đậu đỗ xe, công viên... dù ở Sydney hay Melbourne và tôi tin là khắp nước Úc, rất hiếm khi thấy một mẩu rác, đất cát vương vãi. Công trường thì đã được khoanh vùng cách ly với xung quanh. Bụi bặm hầu như không có, dù Úc vốn là đất của đồi núi, sa mạc, gió biển thổi rất mạnh. Mỗi gia đình đều có hai thùng rác lớn, một thùng rác thường và một thùng rác tái chế, phân biệt nhau bởi màu sắc.

hoc australia tu y thuc den loi song noi cong cong

Môi trường thoáng đãng, sạch sẽ

Thùng rác tái chế gồm đồ nhựa, giấy, sắt... Hàng tuần đến ngày quy định, gia đình tự đẩy thùng (có chân trượt) ra cổng để xe chở rác đến lấy. Nhân viên lấy rác cũng không hề phải dùng đến tay vì đều điều khiển bằng máy móc. Xe hút bụi và rửa đường không biết làm việc khi nào nhưng các tuyến phố, vỉa hè khi nào cũng sạch lỳ. Đặc biệt, ở Melbourne, một thành phố gần như đã hoàn thiện, ít phải đầu tư xây dựng và sửa sang, đường phố các khu trung tâm đều rất sạch. Còn nhà dân, để ngăn cát bụi bay vào nhà khi gió lớn, đã có một lớp lưới mắt li ti ngoài cùng.

Nhà dân đều ở cách biệt với các khu trung tâm buôn bán, thay vào đó là các cửa hàng, cửa hiệu, khu nhà làm việc, công trình công cộng, trụ sở các tập đoàn, trường học... Cửa hàng, cửa hiệu kinh doanh hàng ăn uống cũng tuân thủ nghiêm quy định về môi trường, biển hiệu gắn trên tường, không ai được phép dựng ra đường. Thế nhưng, ai cũng biết để tìm đến thưởng thức. Ở các quán hàng, không có tình trạng khói bụi bay mù mịt khi chế biến.

Để tạo ý thức, nhất thiết phải cưỡng chế

Trước khi sang Australia, tôi đã từng nghe nhiều người, trong đó có đồng nghiệp, ca ngợi về môi trường sống và giao thông ở các nước tiên tiến, trong đó có Úc. Hàng triệu người đã đi nước ngoài và cũng không ít người trở về. Nhưng tôi chứng kiến, trong số những người ấy, khi về Việt Nam, không ít người đi lại lộn xộn, vứt rác bừa bãi.

hoc australia tu y thuc den loi song noi cong cong

Khu trung tâm Sydney.

Ý thức không tự đến ngày một ngày hai, mà đòi hỏi cả một quá trình giáo dục và cưỡng chế. Phải xử phạt nghiêm vi phạm an toàn giao thông, xử phạt nghiêm vi phạm bảo vệ môi trường. Nếu chỉ giáo dục không thôi thì đâu lại vào đó. Bao nhiêu em học sinh đã được học về chuyện: Ra đường đi về bên phải, rồi phải bảo vệ môi trường, không vứt rác bừa bãi? Bao nhiêu người lái xe được học về an toàn giao thông? Ai không thuộc lòng câu: Bảo vệ môi trường là bảo vệ cuộc sống của chúng ta. Nhưng đơn giản nhất, ngồi trên xe ô tô vẫn hạ kính vứt rác xuống đường, vào quán ăn thưởng thức sơn hào hải vị vẫn vứt rác, lon bia xuống nền nhà. Sau mỗi đám cưới, tiệc tùng, thử nhìn xuống gầm bàn: Giấy loại, rác, vỏ lon bia... vứt bừa bãi. Cũng người Việt mình đấy thôi, nhưng sao sống ở xứ người thì nghiêm chỉnh vậy, về quê hương mình lại cẩu thả và lộn xộn đến thế?

Nhiều người Việt Nam rất giàu so với mức sống của những người lao động bình dân ở Úc, nhưng về ý thức nơi công cộng, phải nhìn nhận thẳng thắn, họ rất nghèo. Và nhất thiết, các quy định về xử phạt hành vi nơi công cộng cần phải chi tiết hơn nữa, thực thi nghiêm khắc hơn nữa, để cùng với hạ tầng giao thông và môi trường được cải thiện, văn hóa nơi công cộng của người Việt Nam được nâng lên.

(Còn nữa)

Australia - tháng 9, Hà Tĩnh - tháng 10/2017

Đọc thêm

Podcast đến với bài thơ hay: Một chiều Đồng Lộc

Podcast đến với bài thơ hay: Một chiều Đồng Lộc

Đã có hàng trăm bài thơ ra đời tỏ lòng khâm phục và tiếc thương mười cô gái ở Ngã ba Đồng Lộc cùng bao người con đã ngã xuống nơi đây, dẫu vậy, “Một chiều Đồng Lộc” vẫn để lại dấu ấn riêng về tứ thơ và tình cảm của tác giả.
Podcast tản văn: Bến nước sông quê

Podcast tản văn: Bến nước sông quê

Có những dòng sông không chỉ chảy qua đất đai mà còn chảy dọc theo miền ký ức. Có những bến nước không chỉ là nơi neo đậu của những chuyến đò ngang, mà còn là nơi neo đậu của hồn quê, của tình người, và những kỷ niệm lắng sâu.
Podcast tản văn: Nhớ bóng tre làng

Podcast tản văn: Nhớ bóng tre làng

Tôi sinh ra và lớn lên từ làng, nơi có lũy tre xanh rì rào khăng khít, nơi ôm ấp tôi từ thuở ấu thơ đầu trần chân đất, nơi thật thà chất phác ruộng đồng vàng hươm, dòng kênh miệt mài tưới tắm đi qua bao vật đổi sao dời…
Podcast mỗi tuần một câu chuyện: Mùa lúa trổ bông

Podcast mỗi tuần một câu chuyện: Mùa lúa trổ bông

Chiều quê yên ả, những cánh đồng mướt xanh như tấm thảm trải dài vô tận. Màu xanh ngút ngàn căng tràn sức sống của lúa đương thì con gái khiến người xem như được tiếp thêm nguồn sinh lực sống mạnh mẽ...
Thái Lan lo du lịch Việt Nam vượt mặt

Thái Lan lo du lịch Việt Nam vượt mặt

Lượng khách quốc tế đến Việt Nam trong tháng 3 tăng gần 50% so với trước đại dịch, trong khi Thái Lan tăng trưởng chậm khiến các doanh nghiệp lữ hành lo lắng.
Podcast truyện ngắn: Mùa cau trở lại

Podcast truyện ngắn: Mùa cau trở lại

"Mùa cau trở lại" của tác giả Sơn Trần. Với giọng kể chân thành, mộc mạc, câu chuyện không chỉ nói về mùa cau – mùa vụ gắn bó với đời sống người dân quê – mà còn thấm đẫm những tình cảm gia đình, nỗi nhớ quê hương, và tình yêu âm thầm mà sâu sắc.
Podcast tản văn: Nhớ nhung mít ta ở làng

Podcast tản văn: Nhớ nhung mít ta ở làng

Có những hương vị tuổi thơ chỉ cần nhắc tới thôi đã khiến lòng ta thổn thức. Trong ký ức của nhiều người, trái mít quê – mộc mạc, thơm nồng – không chỉ là món quà ngọt ngào của đất trời mà còn là biểu tượng của tình làng nghĩa xóm, đầy ắp yêu thương.
Khai mạc Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc - Vesak 2025

Khai mạc Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc - Vesak 2025

Sáng 6/5, Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc - Vesak 2025 đã khai mạc trọng thể tại Học viện Phật giáo Việt Nam ở TP Hồ Chí Minh với chủ đề “Đoàn kết và bao dung vì nhân phẩm con người: Tuệ giác Phật giáo vì Hòa bình thế giới và Phát triển bền vững".
Phong cảnh hữu tình dọc tuyến cao tốc Bắc - Nam qua Hà Tĩnh

Phong cảnh hữu tình dọc tuyến cao tốc Bắc - Nam qua Hà Tĩnh

Trên tuyến cao tốc Bắc - Nam qua Hà Tĩnh có nhiều đoạn tuyến băng qua đồng ruộng, đồi núi, sông suối tạo nên những cảnh đẹp hữu tình. Tuyến cao tốc được kỳ vọng tạo động lực quan trọng trong việc mở ra không gian phát triển mới về kinh tế - xã hội, thu hút đầu tư cho Hà Tĩnh.
Du lịch Hà Tĩnh - bước tiến mới về khách lưu trú

Du lịch Hà Tĩnh - bước tiến mới về khách lưu trú

Thời tiết khá tốt, nhiều sản phẩm mới hấp dẫn, giao thông thuận tiện... là những yếu tố quan trọng giúp các khu, điểm du lịch Hà Tĩnh thu hút hơn 734 nghìn lượt khách trong kỳ nghỉ lễ 30/4 và 1/5.
Podcast tản văn: Về Hà Tĩnh nghe biển hát

Podcast tản văn: Về Hà Tĩnh nghe biển hát

Hà Tĩnh được thiên nhiên ban tặng cảnh quan sơn thủy hữu tình với những bãi biển cát mịn, nước trong, nhiều làng chài cổ có tuổi đời hàng ngàn năm. Về Hà Tĩnh, du khách không chỉ được đắm mình trong làn nước biển xanh trong, ngắm cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn được nghe những huyền tích thú vị.
Podcast giai thoại danh nhân: Bóng dáng người vợ

Podcast giai thoại danh nhân: Bóng dáng người vợ

Danh họa Nguyễn Phan Chánh có mối tình lớn với người vợ đầu tiên, người đã sinh cho ông 6 người con và dâng hiến cả cuộc đời cho gia đình. Dù là vợ của một danh họa nổi tiếng, nhưng bà có một cuộc đời vất vả, lo toan và nhiều hy sinh.
Nhớ về kẻ sĩ Ngàn Hống Võ Hồng Huy

Nhớ về kẻ sĩ Ngàn Hống Võ Hồng Huy

Nhà nghiên cứu văn hoá dân gian Võ Hồng Huy là người có nhiều đóng góp cho kho tàng văn hoá dân gian xứ Nghệ với danh xưng: “kẻ sĩ Ngàn Hống”.
Trương Ngọc Ánh duyên nợ với thơ lục bát

Trương Ngọc Ánh duyên nợ với thơ lục bát

Duyên nợ với thi ca đã giúp thầy giáo dạy Sử sinh ra từ miền quê mặn mòi ven biển Đỉnh Bàn (TP Hà Tĩnh) đến với những vần thơ thấm đẫm phù sa quê hương. Trương Ngọc Ánh làm nhiều thơ, đủ các thể loại nhưng nhiều nhất, đặc sắc nhất vẫn là những bài thơ lục bát.
Dấu ấn 50 năm nền văn học nghệ thuật Hà Tĩnh

Dấu ấn 50 năm nền văn học nghệ thuật Hà Tĩnh

50 năm sau ngày thống nhất đất nước, các thế hệ văn nghệ sỹ Hà Tĩnh đã góp phần xây dựng được một nền VHNT dày dặn. Với hàng ngàn tác phẩm trên các lĩnh vực,  phản ảnh sinh động về sự phát triển kinh tế, văn hoá xã hội của Hà Tĩnh qua các giai đoạn lịch sử.
Ca khúc cách mạng - sức mạnh chiến thắng

Ca khúc cách mạng - sức mạnh chiến thắng

Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước kết thúc đã 50 năm nhưng âm hưởng hào hùng của những ngày tháng khói lửa vẫn vẹn nguyên bởi những ca khúc đi cùng năm tháng. Lời ca tiếng hát đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn, hun đúc tâm thế của cả dân tộc cùng ra trận và làm nên chiến thắng 30/4/1975.
Podcast truyện ngắn: Chuyến tàu Thống Nhất

Podcast truyện ngắn: Chuyến tàu Thống Nhất

Hai người bạn già ngồi bên nhau, nhấp từng ngụm trà cảm nhận vị đắng chát tan ra trong khoang miệng. Rồi chỉ còn lại vị ngọt cứ mênh mang nơi cuống họng. Ánh mắt họ hướng về phía lá cờ đỏ sao vàng treo trước cổng nhà đang tung bay trong gió…
Đêm không ngủ tại Thành phố Hồ Chí Minh

Đêm không ngủ tại Thành phố Hồ Chí Minh

Tối 29/4 - rạng sáng 30/4, hàng nghìn người dân tập trung trên các tuyến đường trung tâm TP.HCM để chờ xem Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Màn trình diễn 7 phút của 10.500 drone

Màn trình diễn 7 phút của 10.500 drone

Tối 28/4, 10.500 drone lần lượt thắp sáng bầu trời TP.HCM trong khoảng 7 phút, chào mừng 50 năm thống nhất đất nước với hàng loạt hình ảnh biểu tượng như Bác Hồ, Dinh Độc Lập...
Khai trương mùa du lịch biển Thạch Hải

Khai trương mùa du lịch biển Thạch Hải

Đây là sự kiện khởi động cho mùa du lịch biển sôi động năm 2025, góp phần quảng bá vẻ đẹp nguyên sơ, hấp dẫn của vùng biển Thạch Hải (TP Hà Tĩnh) đến với du khách gần xa.