Di tích Tiên Sơn – điểm văn hoá tâm linh gắn liền với nhiều huyền tích

(Baohatinh.vn) - Cụm di tích lịch sử văn hoá Tiên Sơn ở phường Trung Lương (TX Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh) với các hạng mục cổ kính, linh thiêng gắn liền với nhiều sự tích, truyền thuyết, hội tụ nhiều giá trị lịch sử, văn hóa của vùng đất “địa linh nhân kiệt”.

bqbht_br_dt-dji-0520.jpg
Cụm di tích lịch sử văn hóa Tiên Sơn được xây dựng vào khoảng đầu thế kỷ XIII, là quần thể di tích độc đáo, bao gồm: đền Tiên, chùa Tiên, đền Thánh Mẫu, đền Bà Chúa Kho và đền thờ Lục vị Thánh Tổ truyền nghề… Toàn bộ cụm di tích được toạ lạc trên diện tích khoảng 2ha của ngọn núi Tiên, với hình ngưu ngọa (trâu nằm).
bqbht_br_dt-dji-0527.jpg
Cổng Tam quan (phía trái) của cụm di tích còn được lưu giữ nguyên vẹn với nét cổ kính.
bqbht_br_dt-dsc0904.jpg
Đền Tiên toạ lạc trên đỉnh ngọn Tiên Sơn. Tương truyền nơi đây xưa kia vốn là chốn thanh bình, tĩnh lặng, những lúc trăng thanh gió mát các già tiên râu tóc bạc phơ, giáng trần để cùng thưởng trà, đánh cờ và đàm đạo. Trong một lần đánh cờ, vô tình người đời nhìn thấy, biết bị lộ nên các tiên ông bay về trời, để lại bàn cờ đá và không còn quay lại nữa. Cũng có truyền thuyết kể rằng, có người con trai lên núi Tiên hái thuốc về chữa bệnh cho cha, nhân gặp và xem tiên đánh cờ, mới chỉ xem một ván mà khi trở về thì cha đã mất và đã mãn tang. Có lẽ từ truyền thuyết mà người dân trong vùng đã xây dựng đền Tiên để thờ phụng.
bqbht_br_dt-dsc0882.jpg
Ngay phía dưới đền Tiên là chùa Tiên. Đây là ngôi chùa cổ có niên đại cùng các hạng mục tại cụm di tích Tiên Sơn. Xưa kia chùa được xây dựng khá bề thế và có đông đảo phật tử thường xuyên hương khói, lễ bái. Sau đó do chiến tranh tàn phá, người dân trong vùng đã công đức xây dựng tạm để làm nơi thờ cúng.
bqbht_br_dt-dsc0945.jpg
bqbht_br_dtt-dsc0923.jpg
Trong cụm di tích Tiên Sơn còn có đền thờ Tam tòa Thánh Mẫu, gồm: hạ điện, trung điện và thượng điện. Trong đền thờ Tam toà Thánh Mẫu được bố trí theo tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt.
bqbht_br_dt-dsc0924.jpg
Đặc biệt, hạ điện được xây dựng 3 gian, 2 mái bằng gỗ mít, chạm trổ hoa văn rồng, phượng tinh xảo.
bqbht_br_dt-c01ef62d-b62e-451a-8f01-28b0e23c22da.jpg
Sân phía trước đền thờ Tam toà Thánh Mẫu vẫn còn lưu giữ được 4 linh vật gồm: 2 voi đá và 2 ngựa đá có niên đại hàng trăm năm, được các nghệ nhân tạo tác hết sức công phu.
bqbht_br_dt-dsc0912.jpg
Nằm trong khuôn viên cụm di tích Tiên Sơn còn có đền Bà Chúa Kho. Tương truyền, Bà Chúa Kho là người có nhan sắc tuyệt trần, có công chiêu dân dựng lập làng xóm vùng Đàng Ngoài, giúp Nhân dân khai khẩn đất đai nông nghiệp vùng Hoan Châu Nghệ An thời Lý - Trần. Sau này bà trở thành một vị Hoàng hậu (tương truyền vào thời Lý), giúp nhà vua giữ gìn kho lương. Bà đã bị giặc giết trong lúc phát lương cứu giúp người dân vào ngày 12 tháng Giêng năm Đinh Tỵ (1077). Cảm kích đối với tấm lòng bao dung của bà, nhà vua đã có chiếu phong cho bà là Phúc Thần, Nhân dân nhớ ơn và lập đền thờ ở vị trí kho lương sau chùa Tiên Sơn trước kia.
bqbht_br_dt-dsc0913.jpg
Năm 2012, trong quá trình khảo sát cụm di tích Tiên Sơn, Bảo tàng Hà Tĩnh đã phát hiện vết tích tư liệu tín ngưỡng tâm linh dân gian về ngôi miếu thờ Bà Chúa Kho độc đáo. Miếu thờ Bà Chúa Kho cổ có tuổi đời hàng trăm năm mang đậm dấu ấn kiến trúc thời Lê.
bqbht_br_dt-dsc0921.jpg
Với những giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật độc đáo, năm 2012, cụm di tích lịch sử văn hóa Tiên Sơn được UBND tỉnh xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.
bqbht_br_dt-t36nc.jpg
Cụm di tích lịch sử văn hoá Tiên Sơn cũng đã được Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam và UNESCO thế giới cấp bằng bảo trợ là địa danh có giá trị lịch sử, văn hóa và giáo dục truyền thống. Ảnh: UBND phường Trung Lương và Nhân dân tổ chức lễ tế Đức Thánh tổ nghề rèn.
VIDEO: Cụm di tích lịch sử văn hoá Tiên Sơn.

Chủ đề Điểm du lịch Hà Tĩnh

Đọc thêm

Podcast truyện ngắn: Kỷ vật cuối cùng

Podcast truyện ngắn: Kỷ vật cuối cùng

Chiếc đồng hồ cũ kỹ nằm im lìm trong hộp gỗ, phủ đầy bụi thời gian. Đó là kỷ vật giản dị, chứa đựng cả một kho tàng ký ức về người bà đã khuất với biết bao câu chuyện, những hồi ức đẹp đẽ về một thời đã qua...
Ly sữa chua... “chát”!?

Ly sữa chua... “chát”!?

Vị thanh mát của ly sữa chua đánh đá post lên mạng hôm ấy giờ chỉ còn trong mường tượng, nhưng dư vị chua ít, chát nhiều còn đọng lại và phảng phất gần xa ở Hà Tĩnh.
Thắp sáng tinh thần từ bi và hướng thiện

Thắp sáng tinh thần từ bi và hướng thiện

Đại lễ Phật đản được tổ chức tại hơn 300 ngôi chùa lớn, nhỏ trên địa bàn Hà Tĩnh là dịp để cộng đồng nhìn nhận những giá trị sống tích cực, lan tỏa tinh thần từ bi, hướng thiện của Phật giáo.
Podcast tản văn: Vàng nắng vàng đồng

Podcast tản văn: Vàng nắng vàng đồng

Sinh ra và lớn lên ở quê, những cảnh vật, con người nơi đây đã quá quen thuộc với tôi. Tôi yêu dòng sông như dải lụa xanh uốn lượn ôm trọn xóm thôn; yêu những hàng bằng lăng tím lịm chạy dọc theo con đường làng; yêu cả những tường rào được phủ sắc hoa tigon đỏ tươi như màu máu con tim trong bài thơ tình lãng mạn của ai đó...
Podcast truyện ngắn: Bí mật dưới chân đèn

Podcast truyện ngắn: Bí mật dưới chân đèn

Tuổi trẻ của mẹ tôi là một phần ký ức đẹp đẽ của hai người lính. Tôi lại là con gái của mẹ. Đó là một nỗi niềm sâu kín. Kỷ vật này, tôi sẽ thay mẹ mình giữ mãi...
Podcast tùy bút: Về thăm quê Bác Làng Sen

Podcast tùy bút: Về thăm quê Bác Làng Sen

Về thăm quê Bác tháng 5, ta như được đi trong làn hương thơm dịu mát của hoa sen, loài hoa với phẩm cách thanh cao và luôn tỏa rạng, tỏa sáng, vừa thoảng hương thơm ngát, vừa bình dị gần gũi với đồng quê mộc mạc.
Podcast đến với bài thơ hay: Một chiều Đồng Lộc

Podcast đến với bài thơ hay: Một chiều Đồng Lộc

Đã có hàng trăm bài thơ ra đời tỏ lòng khâm phục và tiếc thương mười cô gái ở Ngã ba Đồng Lộc cùng bao người con đã ngã xuống nơi đây, dẫu vậy, “Một chiều Đồng Lộc” vẫn để lại dấu ấn riêng về tứ thơ và tình cảm của tác giả.
Podcast tản văn: Bến nước sông quê

Podcast tản văn: Bến nước sông quê

Có những dòng sông không chỉ chảy qua đất đai mà còn chảy dọc theo miền ký ức. Có những bến nước không chỉ là nơi neo đậu của những chuyến đò ngang, mà còn là nơi neo đậu của hồn quê, của tình người, và những kỷ niệm lắng sâu.
Podcast tản văn: Nhớ bóng tre làng

Podcast tản văn: Nhớ bóng tre làng

Tôi sinh ra và lớn lên từ làng, nơi có lũy tre xanh rì rào khăng khít, nơi ôm ấp tôi từ thuở ấu thơ đầu trần chân đất, nơi thật thà chất phác ruộng đồng vàng hươm, dòng kênh miệt mài tưới tắm đi qua bao vật đổi sao dời…
Podcast mỗi tuần một câu chuyện: Mùa lúa trổ bông

Podcast mỗi tuần một câu chuyện: Mùa lúa trổ bông

Chiều quê yên ả, những cánh đồng mướt xanh như tấm thảm trải dài vô tận. Màu xanh ngút ngàn căng tràn sức sống của lúa đương thì con gái khiến người xem như được tiếp thêm nguồn sinh lực sống mạnh mẽ...
Thái Lan lo du lịch Việt Nam vượt mặt

Thái Lan lo du lịch Việt Nam vượt mặt

Lượng khách quốc tế đến Việt Nam trong tháng 3 tăng gần 50% so với trước đại dịch, trong khi Thái Lan tăng trưởng chậm khiến các doanh nghiệp lữ hành lo lắng.
Podcast truyện ngắn: Mùa cau trở lại

Podcast truyện ngắn: Mùa cau trở lại

"Mùa cau trở lại" của tác giả Sơn Trần. Với giọng kể chân thành, mộc mạc, câu chuyện không chỉ nói về mùa cau – mùa vụ gắn bó với đời sống người dân quê – mà còn thấm đẫm những tình cảm gia đình, nỗi nhớ quê hương, và tình yêu âm thầm mà sâu sắc.
Podcast tản văn: Nhớ nhung mít ta ở làng

Podcast tản văn: Nhớ nhung mít ta ở làng

Có những hương vị tuổi thơ chỉ cần nhắc tới thôi đã khiến lòng ta thổn thức. Trong ký ức của nhiều người, trái mít quê – mộc mạc, thơm nồng – không chỉ là món quà ngọt ngào của đất trời mà còn là biểu tượng của tình làng nghĩa xóm, đầy ắp yêu thương.
Khai mạc Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc - Vesak 2025

Khai mạc Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc - Vesak 2025

Sáng 6/5, Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc - Vesak 2025 đã khai mạc trọng thể tại Học viện Phật giáo Việt Nam ở TP Hồ Chí Minh với chủ đề “Đoàn kết và bao dung vì nhân phẩm con người: Tuệ giác Phật giáo vì Hòa bình thế giới và Phát triển bền vững".
Phong cảnh hữu tình dọc tuyến cao tốc Bắc - Nam qua Hà Tĩnh

Phong cảnh hữu tình dọc tuyến cao tốc Bắc - Nam qua Hà Tĩnh

Trên tuyến cao tốc Bắc - Nam qua Hà Tĩnh có nhiều đoạn tuyến băng qua đồng ruộng, đồi núi, sông suối tạo nên những cảnh đẹp hữu tình. Tuyến cao tốc được kỳ vọng tạo động lực quan trọng trong việc mở ra không gian phát triển mới về kinh tế - xã hội, thu hút đầu tư cho Hà Tĩnh.
Du lịch Hà Tĩnh - bước tiến mới về khách lưu trú

Du lịch Hà Tĩnh - bước tiến mới về khách lưu trú

Thời tiết khá tốt, nhiều sản phẩm mới hấp dẫn, giao thông thuận tiện... là những yếu tố quan trọng giúp các khu, điểm du lịch Hà Tĩnh thu hút hơn 734 nghìn lượt khách trong kỳ nghỉ lễ 30/4 và 1/5.
Podcast tản văn: Về Hà Tĩnh nghe biển hát

Podcast tản văn: Về Hà Tĩnh nghe biển hát

Hà Tĩnh được thiên nhiên ban tặng cảnh quan sơn thủy hữu tình với những bãi biển cát mịn, nước trong, nhiều làng chài cổ có tuổi đời hàng ngàn năm. Về Hà Tĩnh, du khách không chỉ được đắm mình trong làn nước biển xanh trong, ngắm cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn được nghe những huyền tích thú vị.
Podcast giai thoại danh nhân: Bóng dáng người vợ

Podcast giai thoại danh nhân: Bóng dáng người vợ

Danh họa Nguyễn Phan Chánh có mối tình lớn với người vợ đầu tiên, người đã sinh cho ông 6 người con và dâng hiến cả cuộc đời cho gia đình. Dù là vợ của một danh họa nổi tiếng, nhưng bà có một cuộc đời vất vả, lo toan và nhiều hy sinh.
Nhớ về kẻ sĩ Ngàn Hống Võ Hồng Huy

Nhớ về kẻ sĩ Ngàn Hống Võ Hồng Huy

Nhà nghiên cứu văn hoá dân gian Võ Hồng Huy là người có nhiều đóng góp cho kho tàng văn hoá dân gian xứ Nghệ với danh xưng: “kẻ sĩ Ngàn Hống”.
Trương Ngọc Ánh duyên nợ với thơ lục bát

Trương Ngọc Ánh duyên nợ với thơ lục bát

Duyên nợ với thi ca đã giúp thầy giáo dạy Sử sinh ra từ miền quê mặn mòi ven biển Đỉnh Bàn (TP Hà Tĩnh) đến với những vần thơ thấm đẫm phù sa quê hương. Trương Ngọc Ánh làm nhiều thơ, đủ các thể loại nhưng nhiều nhất, đặc sắc nhất vẫn là những bài thơ lục bát.
Dấu ấn 50 năm nền văn học nghệ thuật Hà Tĩnh

Dấu ấn 50 năm nền văn học nghệ thuật Hà Tĩnh

50 năm sau ngày thống nhất đất nước, các thế hệ văn nghệ sỹ Hà Tĩnh đã góp phần xây dựng được một nền VHNT dày dặn. Với hàng ngàn tác phẩm trên các lĩnh vực,  phản ảnh sinh động về sự phát triển kinh tế, văn hoá xã hội của Hà Tĩnh qua các giai đoạn lịch sử.
Ca khúc cách mạng - sức mạnh chiến thắng

Ca khúc cách mạng - sức mạnh chiến thắng

Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước kết thúc đã 50 năm nhưng âm hưởng hào hùng của những ngày tháng khói lửa vẫn vẹn nguyên bởi những ca khúc đi cùng năm tháng. Lời ca tiếng hát đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn, hun đúc tâm thế của cả dân tộc cùng ra trận và làm nên chiến thắng 30/4/1975.