Hướng tới kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2014)
Nhạc sĩ Hoàng Vân (tên thật là Lê Văn Ngọ) hiện sống tại căn gác nhỏ số 14 Hàng Thùng -Hà Nội. Ở tuổi 84, nhạc sĩ Hoàng Vân vẫn khỏe, trí nhớ còn mẫn tiệp và giọng nói nguyên sự sang sảng trầm hùng như khí khách người chiến sĩ Điện Biên năm xưa. Câu chuyện "Điện biên gian lao và anh dũng" một thời mà ông kể cho tôi nghe đã làm dịu đi không khí nhộn nhịp, ồn ã của thủ đô. Chúng tôi nhận thấy lòng biết ơn sâu sắc của Hoàng Vân đối với đồng đội, nhân dân và thời đại khi đã tạo nên cái "nôi âm nhạc" cho ông trưởng thành.
 |
| Ảnh minh họa từ internet |
Chàng trai gốc Hà Nội Hoàng Vân đã có mặt trong suốt chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử khi tuổi vừa đôi mươi. Được “biên chế” ở Sư đoàn 312, Hoàng Vân nhận nhiệm vụ đến mặt trận quan sát để dẫn các tốp văn nghệ xung kích tới từng chiến hào phục vụ bộ đội. Trong tâm trí ông, chiến dịch Điện Biên Phủ như mới diễn ra ngày hôm qua. Ông kể rất mạch lạc về ngày mở màn chiến dịch, về những ngày đêm “khoét núi ngủ hầm, mưa dầm cơm vắt” và cả những kỷ niệm với Đại tướng Võ Nguyên Giáp - vị tổng chỉ huy vĩ đại làm nên một chiến thắng khiến cả thế giới sửng sốt và kinh ngạc.
Từng theo học Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương nhưng khi tham gia cuộc trường kỳ kháng chiến của dân tộc, thay vì hội họa, năng khiếu âm nhạc của ông được phát lộ. Dạo đó, khi đại quân ta bước vào chiến dịch Điện Biên Phủ, cùng với các tác phẩm của Đỗ Nhuận như “Hành quân xa”, “Trên đồi Him Lam”, những người lính đã được truyền thêm sức mạnh, thêm ý chí chiến đấu nhờ ca khúc “Hò kéo pháo” của Hoàng Vân.
“Hò dô ta nào! Kéo pháo ta vượt qua đèo. Hò dô ta nào! Kéo pháo ta vượt qua núi…” Điệu hò đặc biệt đó chỉ có thể xuất hiện trong cuộc chiến tranh ái quốc vĩ đại nhất trong lịch sử dân tộc. Ca khúc đã được hai ca sỹ của Sư đoàn là Kim Ngọc và Thanh Phúc thể hiện tại Sở Chỉ huy của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và rất nhanh sau đó vang lên khắp chiến trường Điện Biên Phủ. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, bài hát được trao giải Nhất tại Đại hội Liên hoan toàn quân, Hoàng Vân cũng được thưởng Huân chương chiến công hạng ba và Huy hiệu Chiến sỹ Điện Biên.
Thời gian sau, ông được Tổng cục Chính trị cử đi học Đại học âm nhạc 5 năm tại Trung Quốc, rồi từ đó phấn đấu trở thành nhạc trưởng Dàn nhạc giao hưởng Việt Nam, Trưởng Ban sáng tác thanh nhạc…Nhạc sỹ Hoàng Vân tâm sự: “Cảm ứng sáng tạo của người nghệ sĩ phải được thực tế sinh động của của cuộc sống nhào nặn lên. Nếu không chứng kiến những chiến sĩ gồng mình và bầm tay cầm dây kéo pháo, mồ hôi chảy ra ướt đầm vai áo tôi làm sao có bài hát ấy được”.
“Hò kéo pháo” chính là bước khởi đầu cho sự nghiệp âm nhạc của Hoàng Vân. Nhưng có lẽ với ông, sâu đậm nhất vẫn là hồi ức về những ngày tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ. Để trả nghĩa cho mảnh đất oai hùng ấy, Đại hợp xướng “Bài ca Điện Biên Phủ” gồm 4 phần: "Trên chiến trường không bao giờ quên," "Đọc thư hậu phương", "Lá cờ của Bác" và "Bài hát của các chiến sỹ trẻ" ra đời sau gần 15 năm Hoàng Vân “quên ăn, quên ngủ”. Là một trong những học trò của nhạc sỹ Hoàng Vân, nhạc sỹ An Thuyên tự hào nói: “Thầy Hoàng Vân là một trong số các nhạc sỹ hiếm hoi thành công trên nhiều phương diện sáng tác…Từ những sáng tác của thầy, công chúng nhận thấy một cách nhìn, một phát hiện độc đáo, một ngôn ngữ âm nhạc bình dị nhưng vẫn ẩn chứa trong đó nét tươi mới, đáng yêu, gần gũi”.
Từ khúc ca "Hò kéo pháo" đến hàng loạt ca khúc trong chiến tranh và sau ngày đất nước hòa bình, nhạc sĩ Hoàng Vân đã trở thành một vì sao tinh tú trong nền âm nhạc Việt Nam. Ông thực sự là một người chiến sĩ cách mạng, một người cộng sản lớn cả về trí tuệ và nhân cách. Ông đã vinh dự được nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000 cùng nhiều giải thưởng âm nhạc cao quý khác.
