Căn nhà tạm của ông Đậu Xuân Tú được xây dựng bằng tôn, khung sắt từ năm 2018.
Dựng nhà tạm trái phép
Năm 2018, ông Đậu Xuân Tú, có địa chỉ thường trú tại số nhà 15, ngõ 12, đường Nguyễn Du (thuộc tổ dân phố 1, phường Nguyễn Du) tự ý làm nhà tạm bằng tôn, khung sắt có diện tích 59,5 m2, không thuộc phần đất của gia đình để vật liệu, phục vụ cho việc sửa chữa nhà chính ở phía đối diện.
Phát hiện việc tự ý xây dựng công trình trái phép trên đất do Nhà nước quản lý, ngày 2/5/2018, UBND phường Nguyễn Du đã lập biên bản vi phạm hành chính và yêu cầu ngừng thi công công trình vi phạm; lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính, yêu cầu ông Đậu Xuân Tú ngừng mọi hoạt động sử dụng đất và tháo dỡ các công trình xây dựng trái phép.
Tuy nhiên, ông Tú không ký tên vào các biên bản và cũng không thực hiện tháo dỡ công trình vi phạm mà viết đơn gửi UBND phường (ngày 3/5) xin phép xây dựng nhà tạm (là công trình đã bị lập biên bản xử lý vi phạm hành chính) để bảo quản vật liệu phục vụ xây dựng nhà ở tư nhân. UBND phường Nguyễn Du không đồng ý với đề nghị này và yêu cầu ông Tú tháo dỡ công trình vi phạm trước ngày 15/5/2018.
Tiếp đó, ngày 8/5/2018, UBND phường Nguyễn Du nhận được đơn của ông Đậu Quang Dũng, là anh trai của ông Đậu Xuân Tú trình bày về nguồn gốc thửa đất. Trong đơn, ông Dũng nêu rõ: phần đất này (thửa đất ông Tú xây dựng nhà tạm để bỏ vật liệu - PV) là đất trồng rau của bố mẹ, được gia đình sử dụng từ năm 1977 (khoảng 40 m2) từ khi còn thuộc xã Thạch Quý quản lý. Năm 2007, gia đình ông có mua thêm 30 m2 của ông Trần Hậu Quý (có giấy mua bán giữa hai gia đình). Theo ông Dũng, mảnh đất này chưa kê khai để làm giấy chứng nhận quyền sử dụng (QSD) đất theo quy định pháp luật nhưng gia đình đã tôn tạo và sử dụng.
Tuy nhiên, trong các cuộc họp giữa gia đình và chính quyền địa phương, UBND phường Nguyễn Du yêu cầu cung cấp các giấy tờ liên quan theo quy định nhưng gia đình ông Tú không cung cấp được các giấy tờ mang tính pháp lý chứng minh quyền sở hữu đất (quy định tại Điều 100, 101 Luật Đất đai năm 2013).
Do đó, ngày 1/6/2018, Đội Quản lý trật tự đô thị (UBND thành phố Hà Tĩnh) lập biên bản số 01/BB-KTXD và số 01/BB-VPHC về xây dựng công trình không có giấy phép; đồng thời, yêu cầu ông Đậu Xuân Tú khắc phục vi phạm.
Ban đầu, mục đích ông Tú xin xây dựng căn nhà tạm là để bỏ vật liệu phục vụ việc sửa chữa căn nhà có địa chỉ số 15, ngõ 12, đường Nguyễn Du ở phía đối diện.
Theo ông Dương Đình Phúc - Chủ tịch UBND phường Nguyễn Du: Căn cứ vào bản đồ 299 của UBND xã Thạch Quý (nay là phường Thạch Quý) trích lục ngày 21/12/2016, thửa đất ông Tú xây dựng trái phép thuộc lô số 9, tờ bản đồ số 04, có mã đất là MàM, diện tích là 710,0 m2, theo sổ đăng ký ruộng đất không xác lập chủ sử dụng đất.
Căn cứ bản đồ 371 phường Bắc Hà được phê duyệt vào ngày 14/4/1994 và sổ mục kê, phần đất đất này thuộc thửa 94, tờ bản đồ 7c, là loại đất ao, diện tích 323,0 m2 do Nhà nước quản lý.
Theo ông Đậu Xuân Tú, phần đất ông xây dựng nhà tạm được gia đình sử dụng từ lâu nhưng chưa có giấy chứng nhận QSD đất.
Theo ông Phúc, UBND phường Nguyễn Du đã thực hiện trả lời đơn trình bày của công dân theo đúng quy định; lấy ý kiến khu dân cư về thửa đất; đồng thời, tiếp tục ra thông báo, yêu cầu ông Tú tháo dỡ công trình vi phạm, trả lại nguyên hiện trạng thửa đất ban đầu.
“Từ trước tới nay, ông Đậu Xuân Tú có hộ khẩu thường trú tại số nhà 15, ngõ 12, đường Nguyễn Du, trên mảnh đất do cha mẹ để lại. Việc xây dựng nhà tạm trên phần đất công, do Nhà nước quản lý của ông Tú được xác định là chiếm đất nông nghiệp không phải đất trồng lúa theo khoản 1, Điều 10 Nghị định 102/2014/NĐ-CP ngày 10/11/2014 về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai; làm thay đổi hiện trạng thửa đất do Nhà nước quản lý, thuộc hành vi bị nghiêm cấm (quy định tại khoản 1, Điều 12 Luật Đất đai).
Do sự việc kéo dài (từ 2018 đến nay), thời hạn xử phạt vi phạm hành chính đã kết thúc, UBND phường đã ra Quyết định số 58/QĐ-PKHQ ngày 11/5/2022 về việc buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả, tháo dỡ công trình vi phạm, khôi phục lại tình trạng của đất trước khi vi phạm, trả lại phần đất đã chiếm; đồng thời thành lập đoàn công tác tổ chức tuyên truyền, vận động ông Đậu Xuân Tú thực hiện quyết định trên” - ông Phúc cho biết thêm.
Ông Lê Quang Đức - Phó Chủ tịch UBND thành phố trao đổi với phóng viên.
Xử lý vi phạm đảm bảo khách quan, đúng quy định pháp luật
Trước quyết định xử lý của UBND phường, ngày 16/5/2022, ông Đậu Xuân Tú tiếp tục có đơn trình bày. Theo ông, trước nay bản thân và gia đình đang ở tạm nhà anh trai là ông Đậu Quang Dũng (chủ ngôi nhà số 15, ngõ 12, đường Nguyễn Du - PV). Về thửa đất, ông thừa nhận chỉ có giấy xác nhận các hộ liền kề. Do trước nay chưa được cấp đất ở nên ông mong muốn chính quyền địa phương và UBND thành phố xem xét và tạo điều kiện giúp đỡ gia đình.
Điều đáng nói, các xác thực từ phường Nguyễn Du cho thấy: Hằng năm, không có gia đình, cá nhân nào thực hiện nghĩa vụ thuế và các nghĩa vụ khác trên thửa đất mà ông Tú đang xây dựng nhà tôn tạm.
Ông Lê Quang Đức - Phó Chủ tịch UBND thành phố cho biết, thành phố đã nhận được đơn trình bày của ông Đậu Xuân Tú, đồng thời, chỉ đạo phường Nguyễn Du rà soát theo nội dung đơn thư, giải quyết theo thẩm quyền, trả lời công dân đúng quy định. Về nguyên tắc, hành vi lấn chiếm đất đai, nhất là đất công; vi phạm trật tự xây dựng là trái với quy định pháp luật, buộc phải xử lý nhằm tăng cường quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn. Đối với vi phạm của ông Đậu Xuân Tú, UBND phường Nguyễn Du đã thực hiện đúng quy trình, thủ tục pháp lý.
Về quy định cấp đất ở, ông Thân Viết Văn - Trưởng phòng Tài Nguyên - Môi trường thành phố cho biết: “Về giao đất không thông qua đấu giá QSD đất, chỉ thực hiện với người có nhu cầu cấp đất ở đang sinh sống, có hộ khẩu tại xã, đã lập gia đình và chưa có đất ở (quy định tại khoản 2, Điều 118 Luật Đất đai và cụ thể hóa tại Quyết định 37/2020/QĐ-UBND ngày 01/12/2020).
Đối với những hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có giấy tờ về QSD đất thì được xem xét cấp giấy chứng nhận QSD đất khi phù hợp với quy định tại Điều 101 Luật Đất đai năm 2013; Điều 20, Nghị định 43/2014/NĐ-CP hoặc Điều 22, Nghị định 43/2014/NĐ-CP trong trường hợp đất có vi phạm pháp luật đất đai trước ngày 1/7/2014. Đối chiếu với các quy định trên thì ông Tú không đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận QSD đất".
Tiếp nhận từ UBND phường Nguyễn Du, việc tháo dỡ công trình vi phạm bắt buộc phải thực hiện nhằm đảm bảo công tác quản lý nhà nước về trật tự xây dựng trên địa bàn. Tuy nhiên, địa phương cũng sẽ tạo điều kiện giải quyết nhu cầu đất ở của gia đình theo quy định pháp luật.