Bỏ thói quen sử dụng giống lúa liền vụ trong sản xuất hè thu

(Baohatinh.vn) - Nhiều nông dân ở Hà Tĩnh vẫn giữ thói quen sử dụng giống lúa liền vụ trong gieo cấy hè thu. Điều này làm giảm độ thuần giống và hạn chế khả năng chống chịu sâu bệnh.

Vụ hè thu 2025, bà Trần Thị Phượng (thôn Lương Hội, xã Khánh Vĩnh Yên, Can Lộc) gieo cấy gần 9 sào lúa nhưng chỉ mua lúa giống mới cho 3 sào, phần còn lại sử dụng giống từ vụ trước. Bà Phượng chia sẻ: “Gia đình tôi nhiều năm nay vẫn giữ giống cũ từ ruộng nhà, chọn cây khỏe ở vụ xuân rồi để lại. Làm như vậy mỗi vụ tiết kiệm được gần 200.000 đồng tiền giống”.

bqbht_br_img-4243.jpg
Tại huyện Can Lộc, phần lớn nông dân vẫn duy trì thói quen gieo cấy bằng giống lúa để lại từ vụ trước, chỉ một bộ phận nhỏ chủ động mua giống mới từ các đại lý.

Không riêng hộ bà Phượng, tình trạng sử dụng giống liền vụ cũng phổ biến tại nhiều địa phương khác. Vụ hè thu năm nay, xã Lưu Vĩnh Sơn (Thạch Hà) gieo cấy gần 870 ha lúa, chủ yếu với các giống như: Khang Dân 18, Nếp 98, Xuân Mai, Bắc Thịnh… Dù chính quyền xã đã tích cực tuyên truyền các khuyến cáo của ngành chuyên môn, nhưng do vụ hè thu chịu áp lực lớn về thời vụ, thực hiện theo phương châm “thu hoạch đến đâu, làm đất, xuống giống đến đó” cùng với tâm lý muốn tiết kiệm chi phí nên nhiều hộ dân vẫn ưu tiên dùng lại giống từ vụ xuân nhằm gieo cấy kịp khung thời vụ.

Ghi nhận tại các cửa hàng vật tư nông nghiệp trong tỉnh cho thấy, dù đang vào cao điểm gieo cấy lúa hè thu nhưng lượng giống bán ra rất thấp. Điều này phản ánh rõ xu hướng sử dụng giống cũ đang chiếm tỷ lệ cao trong sản xuất của bà con. Ông Phan Văn Hùng - đại diện Công ty TNHH Giống, vật tư nông nghiệp miền Trung (thị trấn Nghèn, Can Lộc) cho biết: “Với vụ hè thu, công ty chỉ dự kiến bán ra khoảng 2 tấn lúa giống (bằng 1/10 vụ xuân), chủ yếu là TBR97, Bắc Thịnh...”.

bqbht_br_img-4224.jpg
Hoạt động mua bán giống tại các cửa hàng phân phối giống, vật tư nông nghiệp trong vụ hè thu thường kém sôi động hơn vụ xuân.

Theo ngành chuyên môn Hà Tĩnh, vụ hè thu 2025, toàn tỉnh gieo cấy hơn 45.170 ha lúa, tương đương với nhu cầu khoảng 2.500 tấn giống. Tuy nhiên, người dân chủ yếu sử dụng giống từ thu hoạch lúa vụ xuân để lại. Tỷ lệ tự để giống chiếm khoảng 70%; chỉ mua giống mới khoảng 30%, chủ yếu cấp xác nhận 1. Thực trạng này là một trong những nguyên nhân khiến năng suất giữa các vùng có sự chênh lệch, chất lượng không ổn định, làm gia tăng rào cản trong triển khai cánh đồng lớn và phát triển chuỗi giá trị lúa hàng hóa.

Ông Dương Cao Sơn - Phó Chủ tịch UBND phường Đồng Môn (TP Hà Tĩnh) cho biết, những năm gần đây, năng suất lúa hè thu trên địa bàn tuy được cải thiện nhưng cao nhất mới đạt gần 50 tạ/ha. Bên cạnh yếu tố thời vụ ngắn, kỹ thuật canh tác thì việc người dân vẫn duy trì thói quen sử dụng giống lúa để lại từ vụ trước cũng phần nào khiến cây sinh trưởng không đồng đều, dẫn đến ruộng lúa chỗ cao chỗ thấp, tỷ lệ hạt lép cao hơn vụ xuân.

bqbht_br_img-1647.jpg
Tỉnh đã quan tâm chỉ đạo các đơn vị cung ứng giống tăng năng lực sản xuất và phân phối, tạo điều kiện để người dân tiếp cận dễ dàng các loại giống đạt chuẩn chất lượng.

Hơn nữa, giống lúa liền vụ không được kiểm soát chất lượng như giống nguyên chủng hoặc giống xác nhận do cơ sở sản xuất giống cung cấp. Sau mỗi vụ, lúa giống sẽ bị thoái hóa dần về mặt di truyền và sinh lý, khả năng chống chịu với sâu bệnh tự nhiên sẽ suy giảm. Hạt giống dễ mang theo các mầm bệnh từ vụ trước (như đạo ôn, khô vằn, bạc lá, rầy nâu...), tiếp tục phát tán ra diện rộng khi gieo cấy trên đồng ruộng.

Theo ông Lê Tùng Dương - Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn và Quản lý chất lượng (Sở NN&MT), thói quen tự để giống liền vụ là một trong những hạn chế lớn trong sản xuất lúa hiện nay. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến năng suất, độ thuần của giống mà còn khiến cây trồng phát triển kém hơn, giảm giá trị hàng hóa và khó kiểm soát chất lượng trong sản xuất đại trà. Ngành khuyến cáo người dân cần đầu tư hợp lý vào khâu giống, đặc biệt là ưu tiên sử dụng giống xác nhận cấp 1 hoặc cấp 2 để đảm bảo năng suất ổn định, nâng cao chất lượng nông sản và giảm rủi ro dịch hại. Tỉnh đã quan tâm chỉ đạo các đơn vị cung ứng giống tăng năng lực sản xuất và phân phối, tạo điều kiện để người dân tiếp cận dễ dàng các loại giống đạt chuẩn chất lượng.

bqbht_br_z6666178268745-003eb16653aad8564a1f0e5a276a4a8e.jpg
Nông dân Cẩm Xuyên thường sử dụng giống cũ để lại từ vụ xuân trong sản xuất vụ hè thu.

Thực tế tại một số địa phương cho thấy, khi người dân thay đổi tư duy sản xuất, chuyển sang sử dụng giống mới chất lượng và có sự tổ chức bài bản trong canh tác, hiệu quả sản xuất đã có những bước chuyển rõ rệt. Anh Nguyễn Bằng Tấn - đại diện Hợp tác xã Nông nghiệp Đồng Tiến (phường Đồng Môn, TP Hà Tĩnh) cho biết: “Trên cánh đồng tập trung gần 7ha, vài vụ gần đây, HTX đã chuyển sang sử dụng hoàn toàn giống mua mới. Việc lựa chọn giống đạt chuẩn ngay từ đầu, kết hợp áp dụng các biện pháp kỹ thuật đã giúp cây phát triển đồng đều, năng suất tăng rõ rệt, đạt gần 2,55 tạ/sào, cao hơn khoảng 0,3 tạ/sào so với trước. Đồng thời, chất lượng lúa thương phẩm cũng cải thiện đáng kể, hạt lép ít, tỷ lệ xay xát đạt trên 70%".

Việc loại bỏ tập quán dùng giống lưu vụ không thể diễn ra trong "một sớm một chiều", mà đòi hỏi một lộ trình đồng bộ và lâu dài. Điều đó cần sự kết hợp giữa tuyên truyền nâng cao nhận thức, hỗ trợ kỹ thuật, điều chỉnh chính sách giá giống hợp lý và xây dựng cơ chế liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp - hợp tác xã - nông dân. Đồng thời, việc đẩy mạnh tích tụ ruộng đất, hình thành các vùng sản xuất tập trung theo hướng hàng hóa cũng là giải pháp hàng đầu, góp phần thay đổi tư duy sản xuất và thúc đẩy nền nông nghiệp phát triển theo hướng hiện đại, hiệu quả và bền vững.

Chủ đề Nông nghiệp, nông thôn và nông dân

Đọc thêm

An toàn cho chăn nuôi nhỏ lẻ: "Bịt hang mối" hay xử lý từ bên trong?

An toàn cho chăn nuôi nhỏ lẻ: "Bịt hang mối" hay xử lý từ bên trong?

Chăn nuôi nhỏ lẻ vốn chiếm tỉ trọng khá khiêm tốn trong cơ cấu chăn nuôi, nhất là chăn nuôi lợn ở các tỉnh, thành hiện nay. Song, chăn nuôi nhỏ lẻ lại đang là nỗi đau đầu của các cơ quan quản lý. Những quy kết về sự thiếu ý thức của người nuôi là có căn cứ nhưng để thiết lập ý thức bằng các giải pháp quản lý thì hầu như lại đang bỏ ngỏ.
"Lợi ích kép" của máy cuốn rơm

"Lợi ích kép" của máy cuốn rơm

Việc thu gom rơm bằng máy không chỉ giảm được công lao động mà còn là giải pháp hữu hiệu giúp tận dụng phế thải sau thu hoạch, hạn chế được tình trạng đốt rơm rạ gây ô nhiễm môi trường ở Hà Tĩnh.
Mùa mật ngọt nơi miền sơn cước

Mùa mật ngọt nơi miền sơn cước

Khi nắng hè đã rải vàng trên những triền đồi miền sơn cước cũng là lúc người dân Hương Sơn (Hà Tĩnh) tất bật thu hoạch mật ong. Từng giọt mật vàng óng như kết tinh từ bao tháng ngày kiên trì, đam mê và gắn bó của người dân nơi đây.
"Biến" đất cằn thành mô hình kinh tế hiệu quả

"Biến" đất cằn thành mô hình kinh tế hiệu quả

Không chỉ làm giàu cho bản thân, anh Trần Văn Toàn ở thôn Ngân Kiều (xã Thọ Điền, Vũ Quang, Hà Tĩnh) còn lan tỏa khát vọng vươn lên, đồng hành cùng bà con vùng biên xây dựng cuộc sống sung túc hơn.
Khẩn trương thu hoạch lúa xuân sau mưa lũ

Khẩn trương thu hoạch lúa xuân sau mưa lũ

Sau đợt mưa lớn kéo dài gây ngập úng trên diện rộng, nhiều diện tích lúa tại Hà Tĩnh đứng trước nguy cơ hư hỏng, người dân các địa phương đang tập trung ra đồng để đẩy nhanh tiến độ thu hoạch lúa xuân.
Lúa hữu cơ thắng lớn trên đồng ruộng Kỳ Anh

Lúa hữu cơ thắng lớn trên đồng ruộng Kỳ Anh

Vụ xuân năm nay, huyện Kỳ Anh (Hà Tĩnh) giành thắng lợi trên diện tích 52,5ha lúa hữu cơ với sản lượng đạt trên 260 tấn, tổng giá trị đạt trên 3,5 tỷ đồng. Kết quả này tạo tiền đề để địa phương tiếp tục mở rộng diện tích.
Thiếu nguyên liệu sản xuất cho sản phẩm OCOP

Thiếu nguyên liệu sản xuất cho sản phẩm OCOP

Muốn có nguyên liệu phục vụ sản xuất, chủ sản phẩm OCOP ở Hà Tĩnh phải huy động nhân viên đến tận vườn hộ để thu hoạch nhưng nhiều thời điểm cũng không có nguyên liệu.
Ngậm ngùi nhìn thóc lép ở Xuân Viên

Ngậm ngùi nhìn thóc lép ở Xuân Viên

Hàng trăm hộ dân xã Xuân Viên (Nghi Xuân, Hà Tĩnh) ngậm ngùi vì lúa vụ xuân năm nay hạt lép nhiều, năng suất sụt giảm, chỉ đạt bình quân chưa đến 1,5 tạ/sào.