Tại xã Cẩm Quang (Cẩm Xuyên), ngay từ sáng sớm, bà con đã xuống đồng làm đất, bón phân, san ủi mặt bằng. Anh Nguyễn Văn Sơn (thôn 6) chia sẻ: “Gia đình thu hoạch lúa xuân muộn hơn mọi năm vì mưa kéo dài. Không kịp nghỉ, tôi đã triển khai ngay việc làm đất, gieo gần 7 sào lúa Khang Dân 18 trên cánh đồng sau tích tụ ruộng đất. Ruộng liền thửa, máy cày làm nhanh, tiết kiệm nhiều thời gian và chi phí”.

Là địa phương có diện tích lúa hè thu lớn nhất tỉnh (trên 9.100 ha), huyện Cẩm Xuyên đang tập trung điều tiết nước, huy động tối đa máy móc và nhân lực để hoàn thành theo khung lịch thời vụ trước 15/6. Nhờ chủ động kế hoạch sản xuất và bố trí cơ giới hóa hợp lý, dù thu hoạch vụ xuân muộn hơn các năm, đến nay toàn huyện đã làm đất hơn 5.100 ha (đạt trên 62%) và gieo cấy hơn 2.700 ha (đạt trên 32,8%). Các giống lúa chủ lực gồm: Khang Dân 18, Khang Dân đột biến, Xuân Mai 12, Nếp 98,…
Đang ở cao điểm của gieo cấy vụ hè thu, không khí sản xuất rộn ràng khắp các cánh đồng của huyện Can Lộc. Tại xã Khánh Vĩnh Yên, dưới cái nắng gay gắt, người dân tất bật bố trí máy cày, san ủi mặt ruộng, tháo nước và tiến hành phun phòng trừ sâu bệnh đầu vụ. Chị Phan Thị Thu (thôn Chiến Thắng, xã Khánh Vĩnh Yên, Can Lộc) chia sẻ: “Vụ hè thu luôn là thời điểm vất vả nhất của bà con nông dân. Với hơn 1,5 mẫu ruộng, nước về đến đâu, tôi làm đất và gieo cấy đến đó. Nếu thời tiết thuận, gia đình cơ bản kết thúc xuống giống trước ngày 11/6”.

Trong bối cảnh thời vụ gấp gáp, huyện Can Lộc đã có kế hoạch từ sớm, chủ động điều tiết nước theo lịch tưới của các công trình thủy lợi, hợp đồng huy động máy móc để hoàn thành làm đất sớm, giúp bà con nông dân thuận lợi xuống giống. Theo báo cáo của Phòng NN&MT huyện Can Lộc, toàn huyện đã làm đất trên 6.100 ha, đạt tỷ lệ gần 70%; diện tích đã gieo gần 1.800 ha, đạt tỷ lệ hơn 20%. Huyện chủ yếu sử dụng các nhóm giống dưới 100 ngày, có tính hàng hóa cao như: Khang Dân 18, Khang Dân đột biến, Nếp 98, BQ, Thiên Ưu 8,... Địa phương sẽ tiếp tục thực hiện điều tiết nước tưới tiết kiệm nhằm đảm bảo đủ phục vụ cho tưới dưỡng vào các thời điểm sinh trưởng quan trọng của cây lúa.
Thời điểm này, trên các cánh đồng xã Bùi La Nhân (Đức Thọ), bà con nông dân đang khẩn trương thực hiện các khâu đầu vụ để đảm bảo hoàn thành gieo cấy đúng thời vụ. Toàn xã đã làm đất được khoảng 70% trên tổng diện tích 540 ha. Riêng 100 ha hè thu chạy lụt, hơn 80% đã hoàn thành khâu làm đất và bắt đầu xuống giống.

Ông Nguyễn Xuân Linh - Chủ tịch UBND xã Bùi La Nhân (Đức Thọ) cho biết: “Hiện nay, các diện tích đất sản xuất của xã đã được chuyển đổi, không còn bờ thửa, rất thuận lợi cho cơ giới hóa. Bà con chú trọng dùng thêm các loại phân hữu cơ, vệ sinh đồng ruộng, ngâm ủ phụ phẩm sau thu hoạch bằng chế phẩm sinh học… Xã quan tâm thực hiện việc tái cơ cấu sản xuất theo hướng liên kết chuỗi nhằm giúp nông dân có đầu ra ổn định cho sản phẩm”.
Không chỉ tại xã Bùi La Nhân, hiện nay, các địa phương ở huyện Đức Thọ đang khẩn trương sản xuất vụ lúa hè thu với phương châm “sớm ngày nào hay ngày đó”. Được biết, vụ hè thu 2025, toàn huyện đặt mục tiêu khép kín hơn 4.100 ha lúa, diện tích sản xuất giống chất lượng cao chiếm trên 90%. Để né tránh những bất lợi của thời tiết, huyện bố trí trên 1.000 ha lúa hè thu chạy lụt, cơ cấu các bộ giống dưới 100 ngày như: BT09, Nếp 98, VNR20, LP5, Thiên Ưu 8...

Trong vụ sản xuất nhiều rủi ro, kết quả tích cực của chủ trương tích tụ ruộng đất tạo điều kiện rất lớn để bà con nông dân đẩy nhanh tiến độ. Cánh đồng tập trung sau chuyển đổi ruộng đất rộng gần 75 ha của thôn Tây Sơn (xã Lưu Vĩnh Sơn, Thạch Hà) vào vụ gieo cấy càng thêm rộn ràng. So với canh tác truyền thống, hình thức sản xuất này giúp bà con nông dân giảm khá nhiều công trong khâu cày đất, làm cỏ bờ, gieo cấy tập trung và đồng loạt. Ông Đoàn Hải Sơn - Trưởng thôn Tây Sơn chia sẻ: “Thửa ruộng lớn, bằng phẳng (8 - 9 sào/thửa), tính ra, tiến độ sản xuất trên cánh đồng này nhanh hơn khoảng 4 - 5 ngày so với trước. Cả vùng này chủ yếu làm Khang Dân 18 và Nếp 98, thuận lợi trong tiêu thụ sản phẩm”.
Vụ này, HTX Sản xuất, kinh doanh và Phát triển nông nghiệp Quy Vượng (xã Yên Hồ, Đức Thọ) liên kết sản xuất gần 50 ha lúa. Anh Trần Văn Cường - Giám đốc HTX cho biết: “Tập trung, tích tụ ruộng đất tạo điều kiện để HTX thực hiện liên kết ở các cánh đồng tập trung, thuận lợi trong bố trí cơ giới hóa, xuống giống theo một quy trình. Từ đó góp phần giữ năng suất ổn định, cho số lượng sản phẩm lớn để cung ứng ra thị trường”.

Với quyết tâm cao độ, sự vào cuộc đồng bộ và chuyển biến trong tư duy sản xuất, Hà Tĩnh đang từng bước vượt qua khó khăn thời vụ, kỳ vọng giành thắng lợi toàn diện trong vụ hè thu 2025. Ông Nguyễn Tống Phong - Phó Cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi (Sở NN&MT) cho biết: “So với các năm trước, vụ xuân năm nay kết thúc muộn hơn do ảnh hưởng của mưa lũ bất thường. Tuy nhiên, nhờ sự chủ động của các địa phương và người dân, toàn tỉnh vẫn cơ bản giành được thắng lợi lớn. Đây là động lực quan trọng để bà con khẩn trương bước vào vụ hè thu một cách đồng loạt, quyết liệt.
Hiện nay, nguồn nước tưới từ các hồ, đập trên địa bàn cơ bản đáp ứng đủ nhu cầu sản xuất cho vùng tưới. Để đảm bảo né tránh thiên tai cuối vụ, các địa phương cần bám sát chỉ đạo của UBND tỉnh, tập trung chỉ đạo gieo cấy đồng loạt. Đặc biệt, cần ưu tiên sử dụng các giống lúa ngắn ngày tại những vùng thấp trũng, vùng chạy lụt và các khu vực có nguy cơ ảnh hưởng bởi mưa lũ. Mục tiêu là hoàn thành gieo cấy trước ngày 15/6 và đảm bảo đạt chỉ tiêu diện tích theo kế hoạch đề ra.”

Vụ hè thu 2025, toàn tỉnh gieo cấy hơn 45.170 ha, chủ yếu cơ cấu các loại giống có thời gian sinh trưởng dưới 110 ngày. Đến nay, các địa phương đã hoàn thành làm đất trên 23.500 ha (đạt tỷ lệ hơn 52%), xuống giống được trên 8.440 ha (đạt tỷ lệ 18,7%).