Trước khi nói về N-ethylpentylone, xin nói về cây khat, một loại dược thảo nguy hiểm không kém thuốc lắc, ma úy đá đang du nhập lén lút vào nước ta. Nhà nước ta đã thu giữ hàng tấn cây khat được du nhập vào nước ta một cách bất hợp pháp. Đây là một loài thực vật có tên khoa học Catha edulis.Nó còn được gọi là cây Thiên đường vì có tác dụng: người dùng nó buồn bã sẽ trở nên yêu đời, vui vẻ. Nó có nguồn gốc ở các nước châu Phi và các nước Trung Đông, và dùng để nhai từ hàng ngàn năm trước. Trong cây khat có chứa hợp chất alkaloid monoamine có tên cathinone.
N-ethylpentylone thực chất là một dẫn chất của cathinone, tức có cấu trúc hóa học tương tự như cathinone. Nó được tổng hợp vào những năm 1960. Hợp chất này này có tác dụng giống như amphetamine (kích thích làm tỉnh táo, chán ăn, ảo giác…) nên có thể xếp vào ma túy kích thích, có tác dụng nguy hại không kém mà thực chất còn hơn thuốc lắc, ma túy đá. Nó đã thâm nhập và gây nghiện nặng ở các nước như Mỹ, Nam Phi, New Zealand và Úc. Đã có nhiều báo cáo N-ethylpentylone dùng quá liều gây tử vong và gây tác hại rất nhiều về mặt xã hội.
Các viên nén màu hồng chứa N-Ethylpentylone là chất có tác dụng kích thích thần kinh trung ương mạnh tương tự chất cathinone trong lá khát
Là một loại cây nên rất dễ lầm tưởng lá cây khat vô hại như lá trà hay hại chút ít thôi nếu hút như hút thuốc lá, còn N-ethylpentylone được bào chế thành viên nén màu hồng rất dễ nhầm là dược phẩm và nếu dùng cũng giống như viên thuốc lắc. Tác hại của thuốc phiện, heroin là người nghiện gây tội ác khi đói thuốc, họ làm bất cứ hành động gây hại ghê gớm nào đó để có tiền mua ma túy. Còn tác hại của ma túy tổng hợp kích thích, trong đó có ma túy mới là N-ethylpentylone là người nghiện gây tội ác khi no say thuốc, chính tác dụng kích thích tăng động, gây ảo giác của thuốc làm họ mất hết lý trí gây tội ác có thể tày trời.
Cây thiên đường
Còn 5FR-MDMB-PICA là gì? Đó là một chất thuộc nhóm cần sa tổng hợp. Trước hết, ta cần biết cần sa là cây và lá một loại thực vật có tên khoa học Cannabis sativa họ Cannabinaceae. Người hút cần sa chủ yếu tìm ảo giác và kích thích. Hiện nay người ta biết rõ cần sa có chứa những chất gì. Có ba chất chính chứa trong cần sa là cannabidiol, cannabinol và tetrahydrocannabinol gọi chung là nhóm cannabinoid, là các hoạt chất chính gây tác dụng về mặt tâm thần, tức gây ảo giác. Khi bị ảo giác, người hút cần sa có cảm tưởng tay chân mình dài ra, vặn vẹo đi hay nhìn cảnh vật xung quanh thì thấy hình dạng méo mó, cái gì xa trở thành gần. Đã có trường hợp người hút cần sa, trong cơn say thuốc, nhảy từ lầu cao xuống đất, chỉ vì anh ta từ trên cao lại có cảm tưởng mặt đất quá gần và hai cánh tay có khả năng vỗ cánh như chim! Đặc biệt, các canabinoid có gây trạng thái là “giải thể nhân cách” (depersonalization): người say cần sa có cảm tưởng mình thành người khác, như trở thành siêu nhân, đấng cứu thế. Khi bị ảo giác như thế, người hút cần sa dễ bị kích động thực hiện những hành động gây rối loạn an ninh trật tự xã hội, tội ác nào cũng dám làm, kể cả tội giết người. 5FR-MDMB-PICA là một chất thuộc nhóm cần sa tổng hợp, tức người ta dùng phản ứng hóa học để tạo ra nó có cấu trúc hóa học được gọi là một cannabinoid, và tác dụng gây ảo giác của nó có phần hơn hẳn cần sa.
Nấm thần
Khi tôi viết bài này thì có thông tin từ báo chí là ở nước ta đã du nhập và sử dụng lén lút “nấm thần” gây ảo giác. Thực chất “nấm thần” là một loại nấm có nguồn gốc từ một nước ở Trung Mỹ là Mexico, có tên khoa học Stropharia mexicana hoặc Psilocybe pelliculosa. Trong nấm này người ta trích ra hợp chất thiên nhiên có tên psilocybin gây ảo giác cực mạnh.
Việc sử dụng ma túy tổng hợp kích thích hay nấm thần gây ảo giác thường không đưa đến cái chết tức khắc hay từ từ, nhưng dùng lâu dài sẽ dẫn đến các bệnh tâm thần, từ lo sợ vô cớ, trầm cảm đến loạn thần kinh thật sự. Trong năm 2011, BV. Tâm thần TP.HCM nhập viện cấp cứu 113 bệnh nhân và 560 bệnh nhân đến khám điều trị ngoại trú vì các triệu chứng hoang tưởng ảo giác và rối loạn hành vi có liên quan đến sử dụng ma túy tổng hợp kích thích như ma túy đá. Trong thời gian qua, báo chí đưa tin nhiều về những vụ “ngáo đá” gây nhiều tội ác kể cả giết người. “Ngáo N-ethylpentylone và 5FR-MDMB-PICA hoặc psilocybin” nếu xảy ra chắc chắn sẽ gây tội ác khôn lường.