Chánh Văn phòng Điều phối chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Trần Huy Oánh dự báo và chỉ ra nhiều tiêu chí Nghi Xuân “trội” hơn hẳn so với các huyện khác. Thứ nhất là thu nhập của người dân Nghi Xuân trong những năm tới sẽ tăng gấp 2,5 lần, thậm chí nhiều hơn nhờ các hợp đồng đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn vừa được ký kết. Kế đến là tiêu chí môi trường, huyện thực hiện quá trình kiểm tra chéo giữa các thôn, xã. Đặc biệt là tiêu chí thứ 11 (tiêu chí huyện đặt ra ngoài 10 tiêu chí do tỉnh quy định về xây dựng khu dân cư NTM), đó là hình thành các câu lạc bộ trong xây dựng các khu dân cư kiểu mẫu.
Nhiều mô hình nuôi tôm tại Nghi Xuân cho thu nhập cao
Huyện Nghi Xuân bắt tay xây dựng NTM vào năm 2011 với quyết tâm và cách làm sáng tạo. Những năm sau, lần lượt 4 xã về đích gồm: Xuân Viên, Xuân, Mỹ (2014), Xuân Thành, Xuân Phổ (2015). Ở thời điểm hiện tại, 4 xã khác như: Cổ Đạm, Xuân Hồng, Xuân Lĩnh, Tiên Điền đang nỗ lực trong cuộc đua nước rút để cán đích vào cuối năm 2016 (Xuân Lĩnh được tỉnh đưa ra khỏi danh sách về đích nhưng vẫn cố gắng hoàn thành các tiêu chí trong năm 2016). Từ “thành trì” vững chắc được tạo dựng, huyện đặt mục tiêu rút ngắn khoảng cách 1 năm, nghĩa là đến năm 2019 sẽ trở thành huyện NTM. Như vậy, để hiện thực hóa mục tiêu này, 9 xã còn lại phải hoàn thành lộ trình xây dựng NTM trong khoảng thời gian từ năm 2017-2019.
Theo những người trong cuộc, “đích đến đang nằm trong tầm kiểm soát”. Sự lạc quan này là có cơ sở, bởi tất cả các xã còn lại đều đạt từ 10 tiêu chí trở lên. Hơn nữa, Nghi Xuân đạt trên 80% trong số 5 nhóm cơ bản về xây dựng NTM, gồm: quy hoạch, thực hiện quy hoạch; nhóm hạ tầng KT-XH; nhóm sản xuất và đề án nâng cao thu nhập cho người dân; nhóm văn hóa - xã hội và nhóm hệ thống xây dựng trung tâm hành chính công.
Cụ thể là nhóm thứ nhất đã hoàn thiện. Ở nhóm thứ 2, về tiêu chí giao thông nông thôn, toàn huyện đạt 532,3/669,7 km, tương ứng với 80% đường giao thông nông thôn đạt chuẩn. Về tiêu chí thủy lợi, các xã còn lại còn “nợ” 9,62 km kênh mương thủy lợi. Đối với tiêu chí thu nhập cho người dân (nhóm 3): thu nhập bình quân của người dân năm 2016 ước đạt 31 triệu đồng/người, vượt tiêu chí NTM hơn 2 triệu đồng. Cũng nhóm này, toàn huyện hiện có 621 mô hình sản xuất hoạt động hiệu quả. Huyện phấn đấu đến năm 2020 có trên 1.000 mô hình sản xuất cho thu nhập cao (vượt xa so với quy định trong xây dựng NTM).
Người dân Xuân Hồng ra quân chỉnh trang cảnh quan môi trường
Phó Văn phòng Ban Điều phối chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM huyện Nghi Xuân Lê Thanh Bình khẳng định: “Năm 2017, hàng loạt mô hình sẽ được huyện tổ chức triển khai như: trồng hoa, trồng rau (Xuân Mỹ, Xuân Viên), nuôi gà Ai Cập lấy trứng (Xuân Viên)… Hai nhóm tiêu chí còn lại, gồm: văn hóa - xã hội, môi trường và xây dựng trung tâm hành chính công chính là điểm mạnh nhất mà Nghi Xuân đang sở hữu. Trong đó, đáng chú ý là tiêu chí môi trường được tỉnh đánh giá cao.
Đến thời điểm hiện tại, bên cạnh thường xuyên duy trì công tác phân loại rác, giảm số lượng rác thải phát sinh trên địa bàn; duy trì kiểm tra chéo giữa các xã, thôn, huyện còn hỗ trợ các địa phương nhiều loại chế phẩm sinh học để khử mùi hôi, giữ môi trường trong lành. Đặc biệt, Nghi Xuân “đi trước một bước” trong phủ kín mạng lưới internet từ huyện đến tất cả thôn xóm, tổ dân phố. Đây là nền tảng vững chắc để huyện hoàn thiện nhóm tiêu chí cuối cùng: xây dựng trung tâm hành chính công trong thời gian sớm nhất.
Thách thức lớn nhất trong lộ trình về đích sớm huyện NTM là thiếu hụt trên 20 tỷ đồng để các xã hoàn thiện chuẩn trường học từ mầm non đến THCS. Dù vậy, “Nghi Xuân không nhận nguồn kinh phí hỗ trợ (nếu có) từ cấp trên, chỉ mong muốn tỉnh cho cơ chế hỗ trợ về tỷ lệ thu từ quỹ đất hoặc cho phép tận dụng nguồn đất, cát tại các bãi tập kết, hạ mặt bằng vườn đồi... Nếu được chấp thuận, có thể chúng tôi sẽ không đợi đến hết năm 2019 mà về đích sớm hơn nữa” - Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Hải Nam khẳng định.