Dấu tích nền kiến trúc lát gạch vuông hố khai quật trung tâm Thành nhà Hồ (ẢNH: TRUNG TÂM BẢO TỒN DI SẢN THÀNH NHÀ HỒ CUNG CẤP)
Đây là đợt khai quật quy mô lớn, với 2 hố khảo cổ nhằm tìm hiểu một phần kiến trúc trung tâm Chính điện (Nền Vua) và kiến trúc phía đông của Thành nhà Hồ.
Theo đó, sau 6 tháng tiến hành khai quật tại 2 hố (có diện tích khoảng 8.000 m2), các nhà khảo cổ đã tìm thấy nhiều di vật, cứ liệu quan trọng. Cụ thể, đã xác định được 4 dấu tích kiến trúc thời Hồ, 2 lớp kiến trúc thời Lê sơ và Lê Trung hưng với các di tích móng cột gia cố, bó nền, nền kiến trúc… Về di vật, đã tìm thấy nhiều loại hình gạch trang trí hoa cúc, hoa sen, hoa đồng tiền thời Lý - Trần, hoa dây thời Lê sản xuất tại Thăng Long và nhiều loại hình gạch vuông, gạch chữ nhật, gạch có in chữ Hán được sản xuất tại Thành nhà Hồ. Đồng thời, quá trình khai quật cũng tìm thấy khá nhiều mảnh gốm men thời Trần - Hồ và thời Lê sơ.
Ông Nguyễn Bá Linh, Giám đốc Trung tâm bảo tồn di sản thế giới Thành nhà Hồ, cho biết cuộc khai quật khảo cổ học lần này giúp lần đầu tiên nhận diện tương đối rõ nhiều di tích thuộc nhiều loại hình kiến trúc khác nhau thuộc vương triều Hồ. Đồng thời, phát hiện thêm một số dấu tích kiến trúc thuộc thời Lê sơ (thế kỷ 15) và Lê Trung hưng (thế kỷ 16 - 17), minh chứng cho quá trình sử dụng lâu dài Thành nhà Hồ trong lịch sử. Căn cứ vào thư tịch cổ và vị trí của hố khai quật, có thể dự đoán hố khai quật ở khu vực Nền Vua đã làm xuất lộ một tổ hợp kiến trúc tương đối hoàn chỉnh gồm có kiến trúc chính ở trung tâm, phía trước có 2 kiến trúc cổng và dấu tích hệ thống hành lang bao quanh.
“Tên gọi Nền Vua, vị trí, quy mô và bố cục kiến trúc gợi ý có thể đây là một dấu tích kiến trúc quan trọng bậc nhất ở khu trung tâm của kinh đô nhà Hồ”, ông Linh nói.
Cũng theo ông Linh, tại hố khai quật phía đông đã bước đầu nhận diện 5 đơn nguyên kiến trúc thời Hồ có kết cấu khá chặt chẽ bao gồm 1 kiến trúc chính ở trung tâm gồm 9 gian, kết hợp với một số kiến trúc có quy mô nhỏ hơn và hệ thống dấu tích hành lang bao quanh được xây cất hết sức quy chuẩn và cẩn thận.
“Theo dân gian gợi ý, có thể di tích ở khu vực này thuộc Đông Thái Miếu thờ tổ tiên nhà Hồ. Tuy nhiên, để khẳng định được điều này, cần phải có nhiều nghiên cứu trong tương lai mới có thể kết luận được bởi trong Thành nhà Hồ, ngoài Chính điện, Đông Thái Miếu, Tây Thái Miếu, chính sử còn ghi có nhiều cung điện khác như cung Phù Cực, cung Nhân Thọ... Tuy nhiên, việc tìm thấy một cụm kiến trúc khá hoàn chỉnh ở phía đông cũng là một phát hiện hoàn toàn mới ở trong Thành nhà Hồ góp phần nhìn nhận rõ thêm diện mạo tổng thể của khu di sản Thành nhà Hồ”, ông Linh nói.
Tại buổi công bố, nhiều nhà khoa học nhận định việc khai quật lớn những năm qua, đặc biệt là năm 2020, đã chứng minh tiềm năng to lớn của di sản dưới lòng đất của Thành nhà Hồ và trong tương lai nếu từng bước nghiên cứu, có thể các nhà khoa học sẽ dần khôi phục được hầu hết mặt bằng của kinh đô.
