’Ndrangheta vươn vòi bạch tuộc tới mọi ngóc ngách trên thế giới (ảnh minh họa)
Osvaldo Scalezi Junior, 37 tuổi làm trong lực lượng điều tra liên bang Brazil, tương đương với FBI của Mỹ, nói: “Nếu tôi bị ám sát, các đồng nghiệp chắc được phen khó khăn khi tìm thủ phạm đây” anh cười, ám chỉ nhóm ‘Ndrangheta, sau khi mới hoàn thành chiến dịch phá đường dây buôn bán ma túy khắp các cảng châu Mỹ hồi năm 2012-2013, thu được 1,5 tấn cocaine.
Thực tế Brazil không sản xuất ma túy nhưng đóng vai trò quan trọng trong trung chuyển. Các cảng đều có nhân viên bảo vệ nhưng trung bình một người phụ trách kiểm tra tới hàng trăm kiện hàng nên việc bỏ sót là đương nhiên. Theo tính toán, có tới 80% ma túy ở châu Âu từ Brazil chuyển sang.
’Ndrangheta, (đọc là ehn-drang-eh-ta) gốc gác từ Calabria, phần "gót đế giày" trên bản đồ nước Ý. Trong 20 năm vừa rồi, ’Ndrangheta vươn vòi bạch tuộc tới mọi ngóc ngách trên thế giới, y như tổ chức “Spectre” trong phần phim James Bond mới nhất.
Kể từ những năm 90, cảnh sát và giới luật pháp Ý đã sớm nhận ra mối hiểm họa. Khác với hình ảnh Cosa Nostra và các nhóm mafia khác, vừa là bảo kê vừa lũng đoạn nước Ý, ‘Ndrangheta chủ yếu thu lợi nhuận từ nước ngoài, chiếm 80% doanh thu, gấp đôi các tổ chức đối lập kia. Số tiền đó chủ yếu tới từ buôn lậu hàng cấm, vũ khí và đương nhiên là ma túy xuyên lục địa.
Peppino Marciano, một thành viên băng đảng mafia bị bắt giữ
Điều đặc biệt ở ‘Ndrangheta là khả năng phân thân ở nhiều quốc gia khác nhau với người Ý chính gốc định cư tại đó thay vì chỉ là chân rết tạm thời. Và đương nhiên, những chi nhánh này cũng rất trung thành với trụ sở chính ở Calabria. Nhóm này cũng rất chặt chẽ trong các nghi thức và cấp bậc tương đương như nhà thờ Công giáo.
Thậm chí còn có cả một huyền thoại kể riêng về 3 hiệp sĩ Osso, Mastrosso và Carcagnosso trốn khỏi Tây Ban Nha để tránh bị xét xử vì trả thù cho em gái bị cưỡng hiếp. Sau đó, Osso tới Sicily, xin thánh George bảo trợ và thành lập băng đảng. Mastrosso xin mẹ Mary bảo trợ để xây dựng băng Camorra, còn Carcagnosso về Calabria, được thánh Michael bảo trợ và lập ra ‘Ndrangheta.
Trong lễ tiếp nhận, người mới sẽ dùng kim chích máu trên ngón tay hoặc dao cứa lên cánh tay, để vài giọt máu nhỏ xuống tấm hình của các thiên thần công giáo. Tấm hình sau đó được đốt trên nơi khắc dòng chữ: “Ngươi cũng sẽ bị thiêu đốt nếu như phạm tội làm nhơ bẩn”.
Nhóm này cũng rất chặt chẽ trong các nghi thức và cấp bậc
Bắt đầu phát triển vào thế kỷ 19 khi nghèo đói hoành hành, hàng triệu người miền nam nước Ý di cư sang nước ngoài để tìm cuộc sống tốt hơn. Dân Calabria chủ yếu qua Úc hay Canada. Sau Thế chiến II, đa số làm việc rải rác cho các nhà máy Đức và vẫn liên hệ với nhau. Điều tra cho thấy ‘Ndrangheta có chân rết ở cả Pháp, Thụy Sĩ, Hà Lan và nhiều nước tách ra từ Liên Xô cũ.
‘Ndrangheta tới Úc từ năm 1922, bắt đầu đánh bom và giết chóc tại Queensland trong những năm 30, nhanh chóng kiểm soát buôn bán tại Queen Victoria vào khoảng 20 năm sau đó và gần đây nhất là vận động hành lang một chính trị gia đảng Dân chủ nước này hỗ trợ cấp visa cho một bố già của băng nhóm. Trước đó vào 1977, ‘Ndrangheta đã mưu sát Donald Mackay, người vận động chống ma túy và viên cảnh sát kỳ cựu Colin Winchester năm 1989.
Với “thành tích” đáng gờm như vậy, đương nhiên cảnh sát Úc xếp ‘Ndrangheta là một mối đe dọa cho đất nước. Tuy vậy, các chính trị gia lại khá thờ ơ vì nhiều mối quan hệ nhập nhằng và phụ thuộc lẫn nhau.
Lịch sử của ‘Ndrangheta tại châu Mỹ còn phức tạp hơn nhiều. Ít nhất một cá nhân ‘Ndrangheta đã có mặt tại Canada trước Thế chiến I, và càng ngày càng kéo sang đông hơn hồi 1950. Tới nay đã có 5 trụ sở tại Toronto, còn tại Thunder Bay là 2. Năm ngoái chính quyền Ý dự đoán sắp có cuộc tranh giành quyền lực đẫm máu nội bộ, và quả nhiên điều đó thành hiện thực, minh chứng là nhiều vụ thanh trừng công khai.
Xuống phía Nam, Calabria làm ăn với Los Zetas, băng đảng Mexico hoạt động khắp Mỹ Latin. Ma túy của các “doanh nhân” này được tuồn sang cả Nam Phi tới Namibia tại châu Phi. Federico Cafiero De Raho, công tố tại thành phố quê hương của ‘Ndrangheta cho biết hiếm có nhóm tội phạm với khả năng thâm nhập mạnh như vậy.
“Giống như McDonald ấy, nơi nào cũng chung một món ăn, một mùi vị, thực đơn y hệt nhau. Đó là lý do chúng vô cùng mạnh”, Nicola Gratteri, một công tố khác cho biết. Tại quê nhà Calabria, ‘Ndrangheta dường như thống trị vì khu vực này vô cùng hẻo lánh, chỉ có thể tới bằng đường hàng không còn đường bộ thì mất tới 7 tiếng.
Nhà báo gốc Calabria, Corrado Alvaro cho biết người dân làm nông và chăn chiên không thích tiếp xúc chính quyền, chẳng phiền với việc lạm dụng quyền lực và chẳng mây quan tâm đến ranh giới pháp luật, nên họ coi việc được ‘Ndrangheta bảo vệ khá bình thường.
Lợi dụng môi trường phức tạp ‘Ndrangheta thoải mái gây rối như một cách hoạt động thử nghiệm, rồi mới bắt đầu làm giàu bằng cách bắt cóc con cháu của những thương gia lớn và đòi cả cơ ngơi để chuộc lại. Có nguồn vốn từ thâu tóm doanh nghiệp, các bố già tìm thêm cách kiếm tiền mới là ma túy.
Đây là quyết định chiến lược vì trong những năm đó, heroin bắt đầu “thất sủng” vì lo ngại AIDS lây nhiễm, nên các “dân chơi” châu Âu chuyển hướng sang hít bột trắng cocaine. Đáp ứng cầu bùng nổ xuyên lục địa, thu hoạch lá thuốc phiện đã tăng gấp đôi, cùng với sự phát triển của ‘Ndrangheta.
Sau đó, hàng loạt sự kiện xảy ra cũng khiến ‘Ndragheta ngẫu nhiên trở thành “ngư ông đắc lợi”. Đầu tiên là sự hấp tấp của mafia Sicily khi bố già Salvatore Riina tự tin rằng có thể chống lại chính quyền, ám sát hàng loạt công tố cấp cao năm 1992 và bị bắt giữ khiến uy tín tổ chức suy giảm. Sau này, cả nghìn cựu thành viên Camorra và mafia Sicily “tố” lẫn nhau hay cung cấp bí mật dẫn đến hàng sa số vụ bắt bớ.
Riêng ‘Ndrangheta chỉ mất vài trăm người do sơ suất, nhờ vào điều lệ “trung thành” như một gia đình thay vì hội kín thông thường. Điều này cũng giúp các đối tác nước ngoài tin tưởng hơn khi giao dịch.
Cuối cùng, cảng container lớn nhất Địa Trung Hải ở Gioia Tauro mở năm 1994 lọt vào tay ‘Ndrangheta. Hàng năm, nhà chức trách tịch thu được 1.500kg cocaine, nhưng theo quy tắc ngầm thì số hàng qua trót lọt phải gấp 10 lần, tức là tới 20 tấn cocain được chuyển từ đây vào Hà Lan, Bỉ, Đức và Tây Ban Nha. Các mối liên kết và kỹ năng buôn bán của ‘Ndrangheta cũng khiến phe chức trách phải thán phục về độ tinh vi và chặt chẽ.
Tuy khó thâm nhập, gần đây có khá nhiều chiến dịch truy quét thành công và tóm gọn nhiều chân rết phụ trách buôn bán tại Mỹ, Ý và Nam Mỹ, như Scalezi đã làm. Tuy nhiên, Gratteri đã quan sát và nghiên cứu mafia Ý hơn 25 năm nay, nghi ngờ rằng những cố gắng đó chỉ là muối bỏ bể, và ám chỉ rằng quy mô của ‘Ndragheta dường như rất lớn và không thể bị hạ gục.
“Cá nhân tôi nghĩ rằng tội phạm có tổ chức sẽ biến mất khi nào con người tuyệt chủng”, Glatteri nói, tựa vào ghế hít một hơi thật sâu và ngửa mặt lên trời.