“Tà dương” và ý thức tự hủy của Dazai Osamu

Tháng 7/1947, Dazai Osamu lần đầu tiên cho xuất bản ’Tà dương’. Cuốn sách được xem là đỉnh cao trong sự nghiệp sáng tác ngắn ngủi của ông.

ta duong va y thuc tu huy cua dazai osamu

Tác phẩm Tà dương của Dazai Osamui.

Tà dương (Sayou) kể câu chuyện về một gia đình quý tộc sa sút, rơi vào trạng thái khủng hoảng khi những giá trị truyền thống đang dần bị xem nhẹ, và hủy hoại. Ở đó các nhân vật chới với trong ánh chiều tà dần buông, ngồi nhìn trông ra xa xăm mà không biết cuộc đời mình rồi sẽ rơi xuống nơi nào bởi những lớp sóng đời xô nhau nghiệt ngã.

Người giữ cái cốt cách cao nhã, đẹp đẽ và tốt lành nhất mà cơn lốc của cách mạng, của sự đổi mới không thể nào lay chuyển được chính là người mẹ. Ở bà, ngay cả cái dáng ngồi ăn súp, cái dáng cúi xuống đi vệ sinh, cũng là biểu hiện phẩm chất cao quý bẩm sinh tự nhiên, không cần học đòi, không thể giả tạo.

Nhưng chuyện Dazai viết, sự tự hủy cũng sinh ra tự nhiên. Ở nhân vật người mẹ là cái tự hủy của cao nhã, sang trọng. Trong đời sống bát nháo với những nghiện ngập, đồi bại, bất hạnh ngoài kia, thì sự tự hủy của cái đẹp vốn là điều không mấy ngạc nhiên, nhưng nó khiến người ta trở nên bất hạnh, bi thiết và thu mình giam cầm trong cô độc.

Người mẹ cao quý kia, đang già đi, bệnh tật liên miên, và rồi cái ánh sáng đẹp đẽ còn leo lét của bà, thứ duy nhất để hai người trẻ trong gia đình có thể neo dựa vào mà sống cũng đã đến khoảnh khắc tắt lịm. Khi ấy, chỉ còn đêm tối bao trùm, cô độc và bế tắc.

Kazuko, người con gái luôn cố gắng sống mạnh mẽ, can đảm đã quyết định xin có con với Uehara, một kẻ thô bỉ, xấu xa, để mong có chỗ dựa. Cô mong muốn điều gì, cô đã đạt được gì, ngoài sự tự hủy tâm hồn. Cái cách lựa chọn của cô hoàn toàn không phải là cuộc vượt thoát như nhiều người vẫn bảo, mà nó chính là sự đầu hàng, sự thỏa hiệp, nó khiến tâm hồn cô trở nên chết lịm. Ở lại với đời sống này, trong sự đầu hàng khốn khổ này, cô còn lại gì ngoài thân xác trống rỗng, và mơ hồ. Cô là sự bất hạnh tồn tại, như rất nhiều thế hệ người Nhật trong công cuộc xóa bỏ và đồng hóa bởi cách mạng. Cái cao sang bị áp chế, bị xóa bỏ, chỉ còn lại cái bần tiện, hèn kém.

Nếu như Kazuko lựa chọn một cách tự hủy mà ánh mắt không thể soi chiếu tỏ bày được, thì Naoji, em trai cô, đã nhất quyết tự hủy thân xác mình, để giữ được chút ít những nét cao nhã còn sót lại. Không còn một lối thoát nào khác ngoài cái chết, dù anh đã thử hạ mình để sống một đời sống thường dân, nhưng ấy cũng là lúc nhu cầu tự hủy trong anh thét gào mạnh mẽ. Naoji là nhân vật phản chiếu rất nhiều hình ảnh tự thuật của chính tác giả, với cái chết trong nỗi bi quan cực đoan. Anh cũng như nhân vật trong Thất lạc cõi người, là điển hình cho cái u buồn, bi kịch, tự hủy cực đoan gần như một loại tín ngưỡng của người Nhật sau chiến tranh.

Dazai viết Tà dương bằng một lối văn giản dị như đời sống thường ngày, nhưng lại khiến độc giả ám ảnh. Văn chương của ông tỏa ra một thứ cảm xúc tự hủy tiêu cực khiến ai chạm vào đều dễ sa ngã trong niềm đau đớn cô độc. Ông là một trong những gương mặt tiêu biểu của nhóm tác gia Nhật hậu chiến: Vô Lại phái. Nhóm Vô Lại phái của Dazai có khuynh hướng chống lại thứ văn chương quy ước, diễm lệ, tải đạo, và họ đều có lối sống sa đọa đến tự hủy. Cuộc sống ấy, đã ảnh hưởng sâm đậm lên văn chương của họ, mà Dazai Osamu là một điển hình. Osamu đã 5 lần tự sát, và lần cuối cùng, năm 1948, một năm sau khi Tà dương hoàn thành, người ta phát hiện tử thi của Osamu trên một hồ nước ngọt gần sông Tamagawa, cùng với Tomie, người tình cuối cùng của ông.

Ngoài Tà dương, Dazai còn có hai tác phẩm nổi tiếng khác đã được dịch ở Việt Nam là Thất lạc cõi người và Nữ sinh, đều do dịch giả Hoàng Long chuyển ngữ. Ông được xem là nhà văn gây ám ảnh cực đoan nhất trong văn chương Nhật Bản.

Theo Zing.vn

Đọc thêm

Du lịch Hà Tĩnh - bước tiến mới về khách lưu trú

Du lịch Hà Tĩnh - bước tiến mới về khách lưu trú

Thời tiết khá tốt, nhiều sản phẩm mới hấp dẫn, giao thông thuận tiện... là những yếu tố quan trọng giúp các khu, điểm du lịch Hà Tĩnh thu hút hơn 734 nghìn lượt khách trong kỳ nghỉ lễ 30/4 và 1/5.
Podcast tản văn: Về Hà Tĩnh nghe biển hát

Podcast tản văn: Về Hà Tĩnh nghe biển hát

Hà Tĩnh được thiên nhiên ban tặng cảnh quan sơn thủy hữu tình với những bãi biển cát mịn, nước trong, nhiều làng chài cổ có tuổi đời hàng ngàn năm. Về Hà Tĩnh, du khách không chỉ được đắm mình trong làn nước biển xanh trong, ngắm cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn được nghe những huyền tích thú vị.
Podcast giai thoại danh nhân: Bóng dáng người vợ

Podcast giai thoại danh nhân: Bóng dáng người vợ

Danh họa Nguyễn Phan Chánh có mối tình lớn với người vợ đầu tiên, người đã sinh cho ông 6 người con và dâng hiến cả cuộc đời cho gia đình. Dù là vợ của một danh họa nổi tiếng, nhưng bà có một cuộc đời vất vả, lo toan và nhiều hy sinh.
Nhớ về kẻ sĩ Ngàn Hống Võ Hồng Huy

Nhớ về kẻ sĩ Ngàn Hống Võ Hồng Huy

Nhà nghiên cứu văn hoá dân gian Võ Hồng Huy là người có nhiều đóng góp cho kho tàng văn hoá dân gian xứ Nghệ với danh xưng: “kẻ sĩ Ngàn Hống”.
Trương Ngọc Ánh duyên nợ với thơ lục bát

Trương Ngọc Ánh duyên nợ với thơ lục bát

Duyên nợ với thi ca đã giúp thầy giáo dạy Sử sinh ra từ miền quê mặn mòi ven biển Đỉnh Bàn (TP Hà Tĩnh) đến với những vần thơ thấm đẫm phù sa quê hương. Trương Ngọc Ánh làm nhiều thơ, đủ các thể loại nhưng nhiều nhất, đặc sắc nhất vẫn là những bài thơ lục bát.
Dấu ấn 50 năm nền văn học nghệ thuật Hà Tĩnh

Dấu ấn 50 năm nền văn học nghệ thuật Hà Tĩnh

50 năm sau ngày thống nhất đất nước, các thế hệ văn nghệ sỹ Hà Tĩnh đã góp phần xây dựng được một nền VHNT dày dặn. Với hàng ngàn tác phẩm trên các lĩnh vực,  phản ảnh sinh động về sự phát triển kinh tế, văn hoá xã hội của Hà Tĩnh qua các giai đoạn lịch sử.
Ca khúc cách mạng - sức mạnh chiến thắng

Ca khúc cách mạng - sức mạnh chiến thắng

Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước kết thúc đã 50 năm nhưng âm hưởng hào hùng của những ngày tháng khói lửa vẫn vẹn nguyên bởi những ca khúc đi cùng năm tháng. Lời ca tiếng hát đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn, hun đúc tâm thế của cả dân tộc cùng ra trận và làm nên chiến thắng 30/4/1975.
Podcast truyện ngắn: Chuyến tàu Thống Nhất

Podcast truyện ngắn: Chuyến tàu Thống Nhất

Hai người bạn già ngồi bên nhau, nhấp từng ngụm trà cảm nhận vị đắng chát tan ra trong khoang miệng. Rồi chỉ còn lại vị ngọt cứ mênh mang nơi cuống họng. Ánh mắt họ hướng về phía lá cờ đỏ sao vàng treo trước cổng nhà đang tung bay trong gió…
Đêm không ngủ tại Thành phố Hồ Chí Minh

Đêm không ngủ tại Thành phố Hồ Chí Minh

Tối 29/4 - rạng sáng 30/4, hàng nghìn người dân tập trung trên các tuyến đường trung tâm TP.HCM để chờ xem Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Màn trình diễn 7 phút của 10.500 drone

Màn trình diễn 7 phút của 10.500 drone

Tối 28/4, 10.500 drone lần lượt thắp sáng bầu trời TP.HCM trong khoảng 7 phút, chào mừng 50 năm thống nhất đất nước với hàng loạt hình ảnh biểu tượng như Bác Hồ, Dinh Độc Lập...
Khai trương mùa du lịch biển Thạch Hải

Khai trương mùa du lịch biển Thạch Hải

Đây là sự kiện khởi động cho mùa du lịch biển sôi động năm 2025, góp phần quảng bá vẻ đẹp nguyên sơ, hấp dẫn của vùng biển Thạch Hải (TP Hà Tĩnh) đến với du khách gần xa.
Podcast truyện ngắn: Trái tim hòa bình

Podcast truyện ngắn: Trái tim hòa bình

Bước đi trong lòng địa đạo, cô thấy tim mình rung lên trong lồng ngực. Còn người cựu chiến binh già, có biết bao hồi ức đẹp ùa về, hồi ức về một thời binh lửa...
Podcast tản văn" Về đâu tháng Tư

Podcast tản văn: Về đâu tháng Tư?

Rồi mùa hạ sẽ bước những bước chân dập dồn mạnh mẽ, cái nắng non nớt run rẩy tháng Tư sẽ thay bằng những trận nắng trập trùng tháng Năm, tháng Sáu...
Những bài ca bất tử…

Những bài ca bất tử…

Chiến tranh đã lùi xa, mảnh đất bom cày đạn xới năm xưa nay đã trở thành những địa chỉ đỏ. Bài ca bất tử về những người đã sống, chiến đấu trên quê hương Hà Tĩnh vẫn còn vang vọng mãi...
Việt Nam ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ du lịch toàn cầu

Việt Nam ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ du lịch toàn cầu

Nền tảng dịch vụ du lịch trực tuyến toàn cầu Trip.com vừa chính thức công bố Bảng xếp hạng Trip.Best toàn cầu năm 2025, vinh danh những điểm lưu trú, nhà hàng và điểm tham quan được yêu thích nhất trên thế giới. Trong đó, Việt Nam gây ấn tượng mạnh với 38 đại diện đến từ 11 tỉnh, thành phố trải dài khắp ba miền, góp mặt ở cả ba hạng mục chính.