Thôn Phố Tây (xã Sơn Tây) có 110/172 hộ dân trồng chè với tổng diện tích 113 ha. Trước đây, toàn bộ sản lượng chè búp tươi của bà con đều nhập về cho Tổng đội Thanh niên xung phong - xây dựng vùng kinh tế mới Tây Sơn (gọi tắt là Tổng đội) thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh.
Chị Nguyễn Thị Mai (SN 1991, thôn Phố Tây) cho biết: "Từ giữa năm 2021 đến đầu năm 2022, mặc dù gặp khó khăn do dịch bệnh COVID-19, nhưng việc thu mua, thanh toán giữa người dân và Tổng đội vẫn diễn ra thuận lợi. Tháng 2/2022, tôi xuất bán 190 kg chè búp tươi với giá 6,5 nghìn đồng/kg và nhận đủ số tiền hơn 1,2 triệu đồng sau đó chỉ 1 tháng. Thế nhưng, đến tháng 5/2022, Tổng đội thu mua của gia đình tôi 1,377 tấn với số tiền gần 9 triệu đồng thì nợ đến bây giờ. Sau thời điểm đó, các hộ trồng chè phải kết nối các đơn vị khác để bán sản phẩm”.
Cũng lâm vào cảnh phải đi đòi nợ nhiều lần nhưng không được, ông Đào Viết Lân (SN 1972, thôn Phố Tây) rất bức xúc vì đơn vị này đã thu mua của gia đình ông 1,7 tấn chè, trị giá hơn 11 triệu đồng nhưng suốt hơn 2 năm nay vẫn chưa trả.
Theo ông Nguyễn Hồng Sơn - Trưởng thôn Phố Tây, toàn thôn có 110 hộ dân bị Tổng đội nợ tiền thu mua chè búp tươi với tổng sản lượng 60 tấn. Ở nhiều cuộc họp dân, tiếp xúc cử tri, người dân đã báo cáo, đề xuất kiến nghị nhưng đến nay mọi việc vẫn chưa được giải quyết.
Trao đổi về vấn đề này, ông Hoàng Thế Lộc – Tổng đội trưởng Tổng đội TNXP - xây dựng vùng kinh tế mới Tây Sơn thừa nhận, đơn vị còn nợ tiền mua chè búp tươi của 110 hộ dân với tổng số 395 triệu đồng.
Theo ông Lộc: "Từ khoảng đầu năm 2021, do ảnh hưởng dịch COVID-19, chúng tôi gặp khó khăn trong hoạt động nên đã đề xuất với cấp trên là Tỉnh đoàn Hà Tĩnh xin được liên kết với Công ty TNHH Chè Trường Thịnh (TP Vinh - Nghệ An) để có thêm nguồn lực, thu mua, tiêu thụ chè cho bà con.
Sau khi được chấp thuận, ngày 3/2/2021, Tổng đội ký kết Hợp đồng số 01HĐ/CGCN-TTSP với Công ty TNHH Chè Trường Thịnh về việc hợp tác chuyển giao công nghệ chế biến chè xanh và cam kết bao tiêu sản phẩm chè búp khô. Theo đó, Tổng đội sau khi thu mua chè búp từ người dân sẽ tiến hành chế biến thô và nhập lại cho Công ty TNHH Chè Trường Thịnh với giá 35,5 nghìn đồng/kg".
Theo giải thích của ông Hoàng Thế Lộc, thời kỳ đầu, việc hợp tác giữa 2 đơn vị khá nhịp nhàng nhưng về sau, do Công ty TNHH Chè Trường Thịnh nợ tiền Tổng đội nên việc hợp tác nảy sinh nhiều vấn đề. Hiện Công ty TNHH Chè Trường Thịnh còn nợ Tổng đội số tiền 858 triệu đồng nên đơn vị không có tiền trả cho người dân. Việc thu mua chè búp tươi với người dân cũng dừng hẳn từ ngày 22/5/2022 đến nay.
Ngày 28/8/2023, Tổng đội có văn bản gửi Công ty TNHH Chè Trường Thịnh yêu cầu phối hợp giải quyết vướng mắc trong hợp tác sản xuất và tiêu thụ chè. Theo đó, yêu cầu chấm dứt Hợp đồng số 01HĐ/CGCN-TTSP để tìm đối tác liên kết mới. Từ đó đến nay, Tổng đội đã làm việc, liên lạc nhưng không nhận được sự hợp tác giải quyết của lãnh đạo Công ty TNHH Chè Trường Thịnh.
Về việc giải quyết số tiền nợ của người dân, ông Lộc cho biết: "Hiện Tổng đội không có tiền trả cho bà con. Chúng tôi cũng cố gắng liên lạc với doanh nghiệp nhưng mỗi lần gọi điện họ không nghe máy".
Việc liên kết giữa Tổng đội và doanh nghiệp tư nhân bắt đầu từ mục đích liên kết hợp tác làm ăn, đôi bên cùng có lợi; đồng thời, cũng tiêu thụ nông sản cho bà con nông dân. Tuy nhiên, thương vụ làm ăn đã "đứt gánh giữa đường"! Hậu quả là hơn 2 năm qua, 110 người trồng chè ở thôn Phố Tây vẫn chờ đợi và chưa biết đến khi nào mới nhận được tiền mồ hôi, công sức của mình!
UBND huyện Hương Sơn đã nhiều lần làm việc, đôn đốc Tổng đội về việc trả số tiền còn nợ cho người dân; đồng thời đề nghị Tỉnh đoàn Hà Tĩnh chỉ đạo giải quyết dứt điểm, tuy nhiên, đến nay mọi việc vẫn chưa được xử lý.
Rõ ràng, về khoản nợ đối với bà con nông dân, lý do mà Tổng đội đưa ra là chưa thuyết phục. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt, đời sống của người sản xuất mà còn có thể gây ra những hệ lụy về tình hình an ninh trật tự tại địa phương. Để giải quyết dứt điểm vụ việc đảm bảo thượng tôn pháp luật và quyền lợi chính đáng của người dân, đề nghị các cấp, ngành liên quan vào cuộc điều tra, làm rõ.