Công an Hà Tĩnh cảnh báo các chiêu trò lừa đảo qua mạng

Thiếu tá Bùi Anh Việt - Phó trưởng Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an tỉnh Hà Tĩnh).

P.V: Thời gian qua, tình hình hoạt động của tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng diễn ra với nhiều thủ đoạn tinh vi. Đồng chí có thể chia sẻ về một số vụ việc lừa đảo qua mạng xảy ra trong địa bàn tỉnh từ đầu năm 2023 đến nay?

Thiếu tá Bùi Anh Việt: Thời gian qua, tình hình hoạt động của tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua mạng viễn thông, internet, mạng xã hội vẫn diễn biến phức tạp, xảy ra trên toàn quốc với nhiều thủ đoạn mới, tinh vi, gây thiệt hại lớn về tài sản của người dân, gây bức xúc trong dư luận xã hội. Mặc dù lực lượng công an đã tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến các thủ đoạn mới, cách nhận diện, phòng ngừa đối với loại tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng nhưng trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh vẫn có nhiều người dân “sập bẫy”.

Công an xã Cẩm Quan (Cẩm Xuyên) tuyên truyền, giúp người dân kịp thời ngăn chặn vụ lừa đảo qua mạng ngày 19/10/2023.

Tính từ đầu năm 2023 đến nay, Công an tỉnh Hà Tĩnh đã điều tra, khởi tố 14 vụ, 43 bị can về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng. Các thủ đoạn đối tượng thường xuyên sử dụng là lừa chiếm đoạt tiền đặt cọc mua hàng có giá trị qua mạng; lừa bán thực phẩm chức năng qua mạng; giả danh lực lượng chức năng yêu cầu chuyển tiền giải quyết vụ việc...

P.V: Các đối tượng lừa đảo ngày càng tinh vi với rất nhiều chiêu thức, đồng chí có thể chia sẻ một số phương thức đối tượng lừa đảo thường xuyên sử dụng trên địa bàn tỉnh?

Thiếu tá Bùi Anh Việt: Qua nắm bắt và xử lý các vụ việc, chúng tôi nhận thấy, hiện nay, đối tượng lừa đảo đang sử dụng 6 chiêu thức cơ bản sau:

Thứ nhất là, giả danh cán bộ công an, kiểm sát, tòa án gọi điện thông báo có liên quan đến các vụ án đặc biệt nghiêm trọng về buôn người, mua bán ma tuý xuyên quốc gia hoặc gây tai nạn giao thông bỏ trốn, đồng thời gửi hình ảnh giả mạo chụp các văn bản tố tụng và yêu cầu phải tuyệt đối giữ bí mật.

Khi nạn nhân cho biết mình không liên quan hoặc không phải là tội phạm được nói đến thì đối tượng lừa đảo yêu cầu cung cấp thông tin để xác minh hoặc yêu cầu nạn nhân làm theo hướng dẫn để “phục vụ công tác điều tra, xử lý”. Từ đó, dẫn dụ nạn nhân làm theo những yêu cầu của mình như chuyển tiền để phục vụ điều tra xác minh, chuyển tiền trước khi bị phong tỏa tài khoản... rồi chiếm đoạt.

Thứ hai là, giả danh cán bộ ngân hàng gọi điện cho bị hại thông báo có người chuyển tiền vào tài khoản nhưng do bị lỗi nên chưa chuyển được hoặc thông báo phần mềm chuyển tiền Internet Banking của khách hàng bị lỗi. Từ đó, yêu cầu khách hàng cung cấp mã số thẻ và mã OTP để kiểm tra hoặc truy cập đường link giả mạo trang web ngân hàng. Các đối tượng sử dụng thông tin bị hại cung cấp để truy cập vào tài khoản và rút tiền của bị hại.

Tin nhắn giả danh cán bộ Cục Thuế tỉnh Hà Tĩnh gửi đến Công ty TNHH Thương mại – Dịch vụ Long Hải (Thạch Hà).

Thứ ba là, lợi dụng sự nhẹ dạ cả tin và nhu cầu kiếm tiền nhanh của bị hại, các đối tượng giả mạo tuyển cộng tác viên xử lý đơn hàng cho các sàn thương mại điện tử như: Tiki.vn, Lazada, TokyoLive, Shopee... hoặc nhận quà miễn phí từ các sàn thương mại điện tử. Khi bị hại nhắn tin hỏi cách thức làm cộng tác viên, hướng dẫn cách nhận quà, các đối tượng sẽ yêu cầu gửi thông tin cá nhân, kết bạn zalo để tư vấn và hướng dẫn làm theo các nhiệm vụ do đối tượng yêu cầu để được nhận tiền, nhận quà.

Sau một số lần tạo niềm tin bằng cách trả tiền gốc và hoa hồng như cam kết ban đầu, đối tượng viện lý do là “bạn đã được công ty nâng hạng” và gửi các đường dẫn sản phẩm có giá trị lớn hơn câu dẫn bị hại chuyển tiền. Sau khi nhận tiền, đối tượng lừa đảo yêu cầu cộng tác viên tiếp tục thực hiện nhiệm vụ khác thì mới được chuyển lại tiền và hoa hồng (thực chất là tiếp tục chuyển tiền vào tài khoản đối tượng); từ đó chiếm đoạt tiền của bị hại.

Thứ tư là, lừa đảo thông qua các sàn giao dịch trên mạng. Các đối tượng mời chào, lôi kéo bị hại tham gia đầu tư vào các sàn giao dịch ảo... do đối tượng thiết lập, cam kết sẽ hưởng lợi nhuận cao khi tham gia hệ thống. Khi huy động được lượng tiền đủ lớn, các đối tượng sẽ can thiệp vào các giao dịch, điều chỉnh thắng thua hoặc báo lỗi, ngừng hoạt động (sập sàn) để chiếm đoạt tiền của người tham gia.

Thứ năm là, sử dụng thông tin cá nhân, hình ảnh của các đồng chí lãnh đạo các cơ quan, chính quyền, đoàn thể... để thiết lập tài khoản mạng xã hội (zalo, facebook...) mạo danh. Sau đó, các đối tượng dùng tài khoản mạo danh để kết bạn, nhắn tin trao đổi vay, mượn tiền; hoặc đối tượng lừa đảo chiếm đoạt quyền sở hữu tài khoản mạng xã hội sau đó tạo ra kịch bản nhắn tin lừa đảo đến bạn bè của chủ tài khoản mạng xã hội và chiếm đoạt tiền của các bị hại.

Thứ sáu là, hack tài khoản mạng xã hội với mục đích lừa đảo chiếm đoạt tài sản như: gửi một đường link qua ứng dụng messenger khi người dùng đăng nhập, thông tin về tài khoản và mật khẩu sẽ được gửi về cho đối tượng; thủ đoạn lừa khôi phục hoặc lấy lại tài khoản mạng xã hội đã bị khóa hoặc bị hack; thủ đoạn dò đoán mật khẩu. Sau khi đã chiếm được quyền sở hữu tài khoản, đối tượng sẽ thay đổi các thông tin đăng nhập như mật khẩu, email, số điện thoại. Sau đó, đối tượng sử dụng tài khoản này để thực hiện hành vi lừa đảo bằng cách nhắn tin cho những tài khoản trong danh sách bạn bè để hỏi vay tiền, nhờ chuyển tiền...

P.V: Vậy trước các chiêu trò của đối tượng lừa đảo, người dân cần phải xử lý như thế nào, thưa đồng chí?

Thiếu tá Bùi Anh Việt: Trước hết, người dân cần nâng cao cảnh giác, tự trang bị cho mình những kiến thức cần thiết về loại tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng xã hội bằng cách thường xuyên theo dõi, cập nhật các thủ đoạn phạm tội, các vụ việc đã điều tra làm rõ mà cơ quan chức năng phổ biến, tuyên truyền. Bên cạnh đó, mỗi người dân, nhất là người trẻ cần thường xuyên phổ biến, nhắc nhở cho bạn bè, người thân, đặc biệt là lứa tuổi trung niên trở lên các phương thức lừa đảo để tránh “sập bẫy”.

Người dân phải hết sức thận trọng, bình tĩnh trước những thông tin đe dọa, uy hiếp, dứt khoát từ chối làm việc qua điện thoại. Các lực lượng chức năng nếu làm việc với người dân sẽ có giấy mời, giấy triệu tập gửi cho người đó và làm việc trực tiếp tại các trụ sở cơ quan, không làm việc online qua mạng.

24 hình thức lừa đảo qua mạng được Cục An toàn thông tin tổng hợp.

Người dân cần lưu ý “5 không”: Không công khai các thông tin cá nhân trên mạng xã hội, các trang thương mại điện tử, hoặc khi mua sắm tại các cửa hàng; không tham gia các hình thức kinh doanh online tại nhà, việc nhẹ lương cao, cộng tác viên làm nhiệm vụ tăng tương tác cho trên mạng xã hội; không làm theo hướng dẫn như: bấm phím số trên máy điện thoại, xác minh số điện thoại, số tài khoản, không ấn vào những đường link giả mạo;

Không cung cấp số tài khoản, mã OTP, thẻ tín dụng, thông tin cá nhân cho bất kỳ ai; không chuyển tiền cho các đối tượng dưới bất cứ hình thức nào (nếu đã chuyển phải báo ngân hàng phong tỏa ngay số tài khoản đã chuyển), cần xác thực thông tin trước khi chuyển tiền...

Đặc biệt, ngay khi có nghi vấn, phải báo cho người nhà biết và thông báo cho cơ quan công an gần nhất để xử lý. Nếu không may đã bị lừa đảo, người bị hại cần sớm trình báo cơ quan công an để có giải pháp xử lý, tuyệt đối không che giấu thông tin, tạo cơ hội cho đối tượng tiếp tục hành vi lừa đảo.

P.V: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!