Theo thời gian, các kỹ sư đã phát triển nhiều phương pháp xây dựng đường hầm giúp quá trình xây dựng tiết kiệm nhân lực và an toàn hơn.
Đường hầm Old Elbe bên dưới sông Elbe ở thành phố Đức Hamburg. Ảnh: Wellknownwoody
Khiên đào đường hầm
Đường hầm dưới nước vẫn là một thách thức cho tới năm 1818 kỹ sư người Anh - Pháp Marc Isambard Brunel sau khi theo dõi lớp vỏ ngoài của con hà cho phép nó đục xuyên qua lớp gỗ, Brunel áp dụng quy tắc và tăng kích thước thành khiên đào đường hầm.
Trong trường hợp này, đây là một khoang đúc bằng gang hình chữ nhật khổng lồ với mặt khiên tỳ lên thành đất và mở ra đều đặn để công nhân có thể đào lớp đất mềm bên ngoài. Mặt khiên sau đó sẽ đẩy về phía trước bằng kích vít và quá trình lặp lại. Lớp vỏ bảo vệ của đường hầm được xây bằng gạch ở khoảng trống mới đục đẽo phía sau. Phương pháp này dẫn tới sự ra đời của đường hầm dưới nước đầu tiên xây dưới sông Thames ở London, hoàn thành năm 1842. Những đường hầm sau đó dưới sông Thames cải tiến phương pháp thông qua điều áp không khí ở mặt trước khiên để ngăn ngập lụt trong lúc xây dựng.
Ngày nay, khiên đào hầm vẫn được sử dụng, nhưng thay có hình trụ và thường sản xuất từ thép. Thép cũng được dùng để tạo những vòng đỡ cho đường hầm. Những biến thể hiện đại cũng tận dụng kích thủy lực để đẩy mặt khiên về phía trước. Nhưng khi cỗ máy không di chuyển, có thể tiếp cận khu vực ở mặt trước khiên thông qua một cánh cửa. Nhằm bảo vệ công nhân làm việc bên trong, mặt khiên cũng có nắp che chắn.
Máy đào hầm
Đào xuyên qua lớp đá dưới nước là thách thức hoàn toàn khác. Đó là khi công nghệ hiện đại cách mạng hóa xây dựng dưới dạng máy đào hầm (TBM), cỗ máy giúp xây đường hầm eo biển Manche. TMB có chức năng tương tự khiên đào hầm nhưng trong trường hợp này, thay vì sức người, một đầu cắt xoay tròn được sử dụng để đào qua lớp đá phía trước. Cỗ máy làm vậy bằng cách gây áp lực lên lớp đá, khiến nó nứt ra. Thay vì cần con người di chuyển mảnh vụn khỏi đường đi, đá nứt vỡ được chuyển đi bằng băng chuyền. Tổng cộng 11 cỗ máy TMB được dùng để đào 3 đường hầm dài 56,3 km tại độ sâu 45 m bên dưới đáy biển.
Đường hầm dạng ống chìm
Với những phương pháp trước, thành đường hầm được xây trong quá trình đào. Tuy nhiên, kỹ sư người Mỹ W.J. Wilgus đã phát triển kỹ thuật xây đường hầm ống chìm. Phương pháp này bao gồm tạo ra đường hầm từ nhiều đoạn ống đúc sẵn ở nơi khác, sau đó nạo vét đường rãnh ở lòng sông hoặc đáy biển để đặt đường hầm. Các đoạn ống được thả nổi và nhấn chìm vào vị trí, sau đó rút hết nước trong ống. Vật liệu đã đào được phủ lên đường hầm để chôn vùi công trình và khôi phục lại đáy biển.
Cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Hà Tĩnh năm 2025 nhằm hình thành và lan tỏa tinh thần khởi nghiệp sáng tạo trong toàn xã hội, qua đó khai thác các tiềm năng, lợi thế phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Mẫu đá trầm tích đỏ sẫm do robot Perseverance thu thập chứa khoáng chất hiếm, được coi là bằng chứng rõ nét nhất về khả năng tồn tại sự sống vi sinh hàng tỷ năm trước trên Sao Hỏa.
Vaccine ngừa ung thư của Nga đã chứng minh được hiệu quả và độ an toàn cao trong thử nghiệm. Trọng tâm ban đầu của vaccine này là điều trị ung thư đại trực tràng.
Nguyệt thực ở Việt Nam bắt đầu từ 22h28 tối 7-9 và kéo dài tới 3h55 sáng 8-9, trong đó nguyệt thực toàn phần (trăng máu) bắt đầu từ 0h30 - 1h52 ngày 8-9.
Tập đoàn Sierra Nevada đang thử nghiệm thế hệ máy bay "Ngày tận thế" mới hiện đại và an toàn hơn, có thể giúp Mỹ duy trì chỉ huy và điều khiển hạt nhân từ trên không.
Theo tờ Asahi Shimbun, các nhà khoa học thuộc Đại học Kyoto vừa công bố phát triển thành công một loại thuốc giảm đau mới có thể thay thế fentanyl và các thuốc giảm đau dạng opioid truyền thống, với ưu điểm an toàn hơn và không gây nghiện.
Amazon đã thành lập Công ty TNHH Amazon Kuiper Việt Nam tại TPHCM và đã nộp hồ sơ tham gia thí điểm có kiểm soát cung cấp dịch vụ viễn thông vệ tinh LEO.
Phát hiện trên mang ý nghĩa khoa học quan trọng, góp phần làm sáng tỏ lịch sử tiến hóa cũng như sự phân bố địa lý của nhóm khủng long cổ dài trên thế giới.
Google DeepMind và OpenAI đã giành huy chương vàng tại Olympic toán học, nhưng những thiếu niên người Mỹ trong đội tuyển vẫn đạt điểm cao hơn hai cỗ máy này.
Việc Vinmec và VinUni đóng góp tới 15 báo cáo tại Hội nghị Khoa học Quốc tế APAS & VAAS 2025, trong đó 6 báo cáo đến từ các bác sĩ nội trú VinUni, không chỉ khẳng định năng lực chuyên môn và công nghệ dẫn đầu của hệ thống mà còn cho thấy tầm nhìn dài hạn của 2 đơn vị thuộc hệ sinh thái Vingroup trong chiến lược đào tạo nguồn nhân lực y tế tinh hoa mang tầm vóc quốc tế.
Một bé trai vừa chào đời tại bang Ohio (Hoa Kỳ) từ một phôi thai được đông lạnh từ năm 1994, trở thành em bé chào đời từ phôi được bảo quản lâu nhất từng được ghi nhận.
AI có thể giúp cải thiện việc cảnh báo sớm sóng thần, nhưng giới hạn về dữ liệu thực tế đang cản trở khả năng dự đoán chính xác và kịp thời các thảm họa ven biển.
Ứng dụng công nghệ 3D thay khớp gối không chỉ nâng cao độ chính xác trong quá trình phẫu thuật, giảm xâm lấn, rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân tại Hà Tĩnh.
Các nguồn tin nội bộ cho biết dự kiến mô hình GPT-5 sẽ xuất hiện trong tháng 8. Mô hình sẽ được công khai phát hành trên Azure, Hugging Face và các nhà cung cấp đám mây lớn khác.
Với công nghệ phanh cải tiến và thiết kế lấy cảm hứng từ chim bay nhanh, tàu viên đạn CR450 vẫn duy trì hiệu suất năng lượng ngay cả ở tốc độ 400 km/h.
Được xây dựng cho các nhà nghiên cứu của nước Mỹ, siêu máy tính Nexus cung cấp sức mạnh tính toán lên đến 400 triệu tỷ phép tính/giây, bộ nhớ 330 TB và bộ nhớ flash 10 PB.
Một nhóm nghiên cứu tại Viện Công nghệ Sinh học Công nghiệp Thiên Tân, Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS), vừa phát triển thành công phương pháp chuyển đổi methanol – một loại rượu đơn giản – thành đường trắng (sucrose), tạo tiền đề biến khí CO₂ thu giữ được thành thực phẩm.
Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia kỳ vọng sẽ tạo luồng sinh khí mới, tạo động lực thúc đẩy nền nông nghiệp chuyển mình.
Công ty Trung Quốc vừa công bố công nghệ pin thể rắn giúp xe điện có thể hoạt động lên tới 2.900km và khả năng sạc từ 10% đến 80% chỉ trong vòng chưa đầy 5 phút.
11 giải pháp và 19 công trình xuất sắc được trao thưởng tại Hội thi Sáng tạo kỹ thuật và Cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh, thiếu niên, nhi đồng Hà Tĩnh năm 2025.
