Nguy hiểm khôn lường từ việc mua thuốc không kê đơn!

Trên địa bàn tổ dân phố Nam Phong, phường Kỳ Thịnh (TX Kỳ Anh) vừa xảy ra vụ đột tử ngay tại cơ sở kinh doanh thực phẩm chức năng. Theo đó, vào hồi 7h30' ngày 11/4/2025, bà L.T.X. trú tại tổ dân phố Cảnh Trường, phường Kỳ Thịnh đến tại cơ sở của bà Lê Thị Duy (tổ dân phố Nam Phong, phường Kỳ Thịnh) để mua thuốc với các triệu chứng bệnh: ho, có đờm, sổ mũi, ớn lạnh.

Bà Lê Thị Duy tiến hành bán thuốc cho bà L.T.X. gồm các thuốc sau: Amoxicillin 500mg; Loratadin 10mg; Terpin codein; Alpha choay; Paracetamol 500mg. Sau khi nhận thuốc, bà L.T.X. uống thuốc tại quầy gồm: 2 viên Amoxicillin 500mg, 2 viên Loratadin 10mg, 2 viên Terpin codein, 1 viên Alpha choay, 1 viên Paracetamol 500mg. Ngay sau khi uống thuốc, bà L.T.X. xuất hiện triệu chứng ngứa, nổi mẩn đỏ và tử vong tại cơ sở vào lúc 7h45'.

Vụ việc gióng lên hồi chuông cảnh báo về những nguy hiểm khi người dân tự ý mua thuốc mà không có chỉ định của bác sỹ.

Trong thực tế, việc người dân tự ý mua thuốc khi không có đơn của bác sỹ đã diễn ra một cách phổ biến. Khi bị các vấn đề về sức khỏe thay vì đến cơ sở y tế để được bác sỹ thăm khám, kê đơn thì rất nhiều người dân đến các quầy thuốc thông báo triệu chứng mình gặp phải để mua thuốc. Đáng nói, không chỉ là các loại thuốc thông thường như: hạ sốt, giảm đau, ho, sổ mũi, cảm cúm... mà nhiều loại kháng sinh, kể cả các loại thuốc thuộc diện bắt buộc phải bán theo đơn vẫn được các quầy thuốc bán tự do cho người dân. Người mua thuốc không hiểu về tác hại của việc tự ý dùng thuốc đã đành nhưng người bán thuốc cũng tùy tiện, chỉ cần nghe người mua mô tả về triệu chứng bệnh là bán ngay mà không tuân thủ đúng quy định về kê đơn và bán thuốc.

Bác sỹ Nguyễn Bá Trọng – Trưởng khoa Khám bệnh (Bệnh viện Đa khoa tỉnh) cho biết: "Nếu không được thăm khám chẩn đoán đúng bệnh, đúng giai đoạn bệnh thì việc mua thuốc điều trị sẽ không mang lại hiệu quả. Khi không có đơn thuốc sẽ không có căn cứ uống đúng liều lượng, thời gian, những thức ăn kiêng kỵ, chống chỉ định với thuốc, từ đó, dễ gặp rủi ro do phản ứng phụ từ thuốc gây ra. Đó là chưa kể đến việc điều trị tại nhà kéo dài không đúng bệnh sẽ gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh, gây tốn kém về kinh tế".

Theo cảnh báo của các chuyên gia y tế, dị ứng thuốc có thể gây ra những triệu chứng như: ngứa, nổi mề đay, phù, khó thở… thậm chí rất nặng, đe dọa trực tiếp tới tính mạng của người bệnh. Đặc biệt, sốc phản vệ là trường hợp nặng nhất của dị ứng thuốc kháng sinh, dẫn đến khó thở, hạ huyết áp, trụy mạch và tử vong xảy ra trong vài phút nếu không cấp cứu đúng và kịp thời.

Được biết, thời gian qua, ngành Y tế Hà Tĩnh đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý hành nghề dược trên địa bàn tỉnh. Toàn tỉnh hiện có hơn 1.000 cơ sở bán lẻ thuốc đã được Sở Y tế thẩm định, cấp phép hoạt động theo đúng quy định pháp luật. Việc cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược và chứng chỉ hành nghề dược được thực hiện nghiêm túc, đảm bảo yêu cầu về chuyên môn, cơ sở vật chất và điều kiện bảo quản thuốc. Tất cả các cơ sở đều được tái thẩm định định kỳ 3 năm một lần để duy trì chất lượng hành nghề.

Bên cạnh đó, 100% cơ sở bán lẻ thuốc trên địa bàn đã kết nối với hệ thống quản lý dược quốc gia và hệ thống đơn thuốc điện tử. Việc này giúp giám sát hiệu quả hoạt động kê đơn và bán thuốc kê đơn, góp phần hạn chế tình trạng bán thuốc không kiểm soát. Ngành cũng chú trọng công tác tuyên truyền, tập huấn, phổ biến quy định pháp luật và kiến thức chuyên môn cho các cá nhân hành nghề dược, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về sử dụng thuốc an toàn, đúng cách.

Đặc biệt, công tác kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm được đẩy mạnh. Năm 2024, Sở Y tế đã kiểm tra 170 cơ sở, xử lý 20 cơ sở vi phạm với tổng số tiền phạt 50 triệu đồng. Các hành vi vi phạm như: bán thuốc không rõ nguồn gốc, không có chứng chỉ hành nghề, hoặc bán thuốc kê đơn khi không có đơn đều bị xử lý nghiêm minh, nhằm đảm bảo tính răn đe và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Tuy nhiên, theo Phó Giám đốc Sở Y tế Bùi Quốc Hùng, công tác quản lý hành nghề dược trên địa bàn tỉnh vẫn đang đối mặt với một số khó khăn như: số lượng cơ sở kinh doanh thuốc lớn trong khi lực lượng cán bộ quản lý còn mỏng; tình trạng thiếu hụt dược sỹ đại học tại một số khu vực; một số cơ sở chưa tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật trong bán thuốc, nhất là tại vùng sâu, vùng xa. Đáng chú ý là nhận thức của một bộ phận người dân về việc sử dụng thuốc còn hạn chế. Vẫn còn thói quen tự ý mua thuốc theo lời mách bảo, không qua thăm khám.

Đối với người dân khi có biểu hiện bất thường về sức khỏe, cần đến cơ sở y tế để được bác sỹ thăm khám và kê đơn thuốc phù hợp. Tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng thuốc theo lời truyền miệng hoặc không có chỉ định của bác sỹ. Chỉ nên mua thuốc tại các cơ sở được Sở Y tế cấp phép, có niêm yết công khai giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh và chứng chỉ hành nghề.

Đối với các cơ sở hành nghề dược cần tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật về điều kiện hành nghề và kinh doanh thuốc. Không bán thuốc khi không có đơn hợp lệ của bác sỹ. Đảm bảo người trực tiếp bán thuốc phải có trình độ chuyên môn phù hợp, được cấp chứng chỉ hành nghề và thường xuyên cập nhật kiến thức.

Ngành Y tế Hà Tĩnh sẽ tiếp tục tăng cường quản lý, giám sát, đồng thời đẩy mạnh truyền thông để nâng cao ý thức cộng đồng, từng bước xây dựng môi trường kinh doanh dược an toàn, minh bạch.

Ông Bùi Quốc Hùng - Phó Giám đốc Sở Y tế