Khi ông Tâm ra bàn pha trà uống nước, bà Dần bảo:
- Ngày mai là giỗ bố đấy, ông có nhớ không?!
Uống ngụm trà, rít xong bi thuốc lào, ông Tâm mới thủng thẳng nói:
- Giỗ ông đẻ ra tôi, sao tôi lại không nhớ! Thế bà định lo toan đám giỗ ngày mai ra sao?
- Tôi chẳng hiểu ý ông định thế nào, nhưng theo tôi thì năm nay kinh tế khó khăn, nhà mình làm đơn giản 1 mâm cơm, trước cúng cụ, sau cả nhà ăn chứ không mời ai cả…
- Tùy bà! Muốn làm thế nào thì làm, cái gia đình này giờ đã tan nát, còn vui vầy gì nữa mà tổ chức to tát cho tốn kém. Con cả, con thứ đều cúng bố mẹ riêng rồi…
Cụ đẻ ra ông Tâm sinh được 4 người con, 2 trai, 2 gái. Ông Tâm là con thứ 3, nhưng tính con trai thì là “cả” và theo truyền thống ở làng quê thì phải lo liệu cúng giỗ bố mẹ, ông bà tiên tổ.
Những năm đầu, mấy chị em góp tiền làm cỗ bàn cúng bố mẹ ở nhà ông Tâm rất đầm ấm. Thế nhưng, vài năm nay, mảnh đất mà bố ông Tâm để lại rất rộng, lại có giá lên tới mấy triệu bạc một m2 nên các chị, em của ông Tâm hùa nhau về đòi chia phần. Ông Tâm nhất quyết không chia cho hai chị gái. Bởi theo ông, phận làm gái đi lấy chồng hưởng lộc nhà chồng. Còn người em trai út, mặc dù bố mẹ chết không để lại di chúc nhưng ông vẫn chia phần non nửa mảnh đất.
Ông nghĩ mình là “trưởng”, phải lo toan cúng giỗ, nhiều công việc họ hàng nên nhận hơn một chút cũng không phải là tham lam… Thế nhưng, người em trai luôn ấm ức, nhiều bận còn chửi ông, khiến tình cảm anh em sứt mẻ. Mâu thuẫn càng trầm trọng khi hai chị gái vào hùa với em trai để đòi đất, dẫn đến anh chị em kiềng mặt nhau. Hai năm nay, cứ đến ngày giỗ bố, giỗ mẹ là chỉ có vợ chồng ông và con dâu sửa soạn cơm cúng lễ.
Chuyện ngày giỗ bố mẹ mà các con làm mâm cúng riêng không còn hiếm mà đã trở thành thực trạng đáng buồn ở một số gia đình. Nguyên nhân là do mâu thuẫn nảy sinh trong cuộc sống hàng ngày giữa những người con, thậm chí, mâu thuẫn trầm trọng không thể hàn gắn được, dẫn đến cắt đứt tình cảm máu mủ ruột thịt.
Nếu như ở những thập kỷ trước, hiếm lắm người ta mới cúng riêng bố mẹ khi đến ngày giỗ, trừ lý do các con sống và lập nghiệp ở những vùng miền khác nhau. Ngày nay, đám giỗ bố mẹ, ông bà, cụ kị… có đủ đầy nhiều thế hệ cùng đoàn tụ, hàn huyên không còn phổ biến.
Có nhiều nguyên nhân, nhưng đau lòng hơn cả là do các con tranh chấp tài sản bố mẹ để lại. Với những người coi đồng tiền là trên hết, họ không nhận ra một điều: tiền bạc mất đi còn có thể lấy lại được, nhưng tình cảm mất đi sẽ không bao giờ có thể hàn gắn như xưa…
(Đại học Quốc gia Hà Nội)
