Một huấn luyện viên hướng dẫn những tù nhân cao tuổi tập những động tác thể dục đơn giản. (Ảnh: CNN)
Theo một thống kê chính thức, số lượng các vụ phạm tội do người từ 65 tuổi trở lên thực hiện ở Hàn Quốc đã tăng 45% trong vòng 5 năm qua. Các tội danh nghiêm trọng như giết người, phóng hỏa, hiếp dâm và cướp tài sản đã tăng 70%, từ khoảng 1.000 vụ trong năm 2013 lên hơn 1.800 vụ năm 2017.
Lấy ví dụ, vào tháng 11 vừa qua, một cụ ông Hàn Quốc khoảng 70 tuổi đã bị bắt giữ với cáo buộc hành hung người đưa thư với lý do giao bưu kiện muộn. Khi cảnh sát tới làm việc mới vỡ lẽ ra rằng, hóa ra cụ ông trên đã nhận được gói bưu kiện từ hai ngày trước đó nhưng quên mất.
Trước đó 3 tháng, tức vào tháng 8, một cụ ông U70 khác bị cáo buộc giết hai công chức nhà nước và làm bị thương một người hàng xóm do tranh chấp liên quan đến nước sinh hoạt. Vào tháng 4, một phụ nữ 69 tuổi đã đổ thuốc trừ sâu vào món cá hầm được phục vụ tại một sự kiện tại ngôi làng mà bà sinh sống.
Làn sóng “tội phạm tóc bạc”
Hơn 14% dân số Hàn Quốc trên 65 tuổi, đưa nước này vào danh sách “xã hội lão hóa” theo phân loại của Liên hợp quốc.
Tuy nhiên, trong khi tuổi thọ trung bình của người Hàn Quốc đang có xu hướng tăng lên, nhiều người không có đủ khả năng tài chính để tự nuôi mình khi về già. Khoảng 60% người cao tuổi Hàn Quốc không đủ điều kiện hưởng lương hưu, vốn chỉ được triển khai từ năm 1988 và áp dụng bắt buộc từ những năm 1990. Năm 2017, một nửa số người già Hàn Quốc sống ở mức nghèo.
“Không có việc làm để cho phép người già đóng góp cho xã hội khiến họ cảm thấy bị mất kết nối và dẫn đến việc oán giận người khác, chán nản và có hành vi chống xã hội” – CNN dẫn lời giáo sư – nhà tội phạm học Cho Youn Oh thuộc Đại học Dongguk, Seoul, nhận định.
“Cảm giác bị cô lập và suy nghĩ không còn gì để mất có thể khiến họ mất kiểm soát và hành động thiếu suy nghĩ. Những người có nhiều kết nối với xã hội thông qua gia đình và công việc thường có xu hướng tự kiểm soát tốt hơn – điều đó có thể ngăn họ không phạm tội” – giáo sư Cho nói.
“Tù nhân tóc bạc”
Ngay cả các nhà tù ở Hàn Quốc cũng đang phải đau đầu tìm cách giải quyết những hệ lụy từ sự gia tăng tội phạm tóc bạc. Các tù nhân lớn tuổi có thể đối diện với một loạt các vấn đề về sức khỏe như chứng mất trí nhớ, ung thư, bệnh thận... và thường phải cách ly với các tù nhân khác.
“Không chỉ họ có sức khỏe yếu hơn, mà khi giam họ chung với các tù nhân trẻ, khả năng xảy ra xung đột, đánh nhau cũng cao hơn do khác biệt về thế hệ và văn hóa” – Phó Giám đốc Lee Yun-hwi của Viện cải tạo Nambu ở Seoul nói.
Một góc Viện cải tạo Nambu ở Seoul. (Ảnh: CNN)
Phóng viên CNN đã đến thăm khu giam giữ số 2 của Viện cải tạo Nambu, nơi ở của những tù nhân cao tuổi. Tại phòng sinh hoạt chung ở đây có đặt một chiếc xe lăn, cân và một thiết bị để đo huyết áp.
Vào một buổi sáng thứ 3 bình thường ở khu giam giữ số 2, mọi sinh hoạt bắt đầu từ lúc 9h với tiếng nhạc vui tươi được phát đi qua hệ thống loa. Khoảng 30 tù nhân cao tuổi mặc quần áo đồng phục màu xanh, đi giày trắng di chuyển đến khán phòng để tham gia một lớp tập thể dục nhịp điệu.
Khi những giai điệu của bài hát “What’s Wrong With My Age” (tạm dịch: Có chuyện gì với tuổi của tôi?) được vang lên, huấn luyện viên hướng dẫn các tù nhân di chuyển từ bên này qua bên kia, uốn người và đá chân. Những hành động của các tù nhân cao tuổi diễn ra rất chậm chạp nhưng đối với nhiều người đây là một bài tập quan trọng trong ngày bởi phần lớn thời gian còn lại, họ đều bị giam trong các những phòng giam nhỏ hẹp.
“Bài tập này rất tốt để ngăn ngừa chứng mất trí nhớ và tôi nghĩ nó còn có thể chữa lành về mặt cảm xúc”, nam phạm nhân họ Park, 71 tuổi, chia sẻ với CNN.
Ông Park đã thụ án ở Nambu được hai năm. Ông cho rằng sự gia tăng của tội phạm cao tuổi là kết quả của thiếu việc làm và những hỗ trợ cho người già. “Tỷ lệ tội phạm tăng lên khi mọi người không có tiền”, ông nói.
Một tù nhân khác, ông Noh, 70 tuổi, mong muốn xã hội Hàn Quốc chăm sóc người già tốt hơn.
Ông Noh được sinh ra vào cuối những năm 1940, trong thời kỳ Hàn Quốc đang chứng kiến sự hỗn loạn và bất ổn lớn. Bán đảo Triều Tiên được giải phóng khỏi sự chiếm đóng của Nhật Bản trước khi bước vào cuộc nội chiến, khiến hàng triệu gia đình ly tán và hàng trăm ngàn trẻ em mồ côi. Ông Noh nói rằng thế hệ của ông đã trải qua một vài thời kỳ khó khăn nhất trong lịch sử Hàn Quốc - nhưng vẫn không có tiền tiết kiệm hoặc sự hỗ trợ nhiều hơn từ xã hội.
Tìm kiếm một giải pháp
Sau khi ra tù, việc tái hòa nhập lại là một vấn đề hóc búa khác khi 30% người già tái phạm tội, cao hơn mức trung bình 20%.
Theo nhà tội phạm học Cho Youn Oh, một mạng lưới hỗ trợ xã hội sẽ có thể tạo ra sự khác biệt trong việc ngăn chặn các hành vi phạm tội của người cao tuổi trong tương lai.
Khi Hàn Quốc đang trong hành trình trở thành một “xã hội siêu già” tương tự như Nhật Bản, dự kiến vào năm 2025, ông Cho cho rằng cần có sự thấu hiểu của xã hội về những gì mà người già đang phải đối mặt để đưa ra những chính sách, biện pháp hỗ trợ họ tốt hơn.
Hiện tại, một trong những nơi nương náu an toàn nhất cho nhiều tù nhân cao tuổi có thể là nhà tù. Khi các tù nhân cao tuổi được thả ra, họ không có nơi nào để đi hay ngủ. Không có tiền để mua đồ ăn. “Có những tù nhân ở từ 10-15 năm sợ được phóng thích vì họ chẳng có nơi nào để đi” – một tù nhân cho biết.
