Rôm rả chuyện trò, ai cũng khen anh M. giờ đã thành đạt ở thành phố nhưng không quên gốc gác của mình. Người hỏi chuyện này, người thắc mắc chuyện nọ, đại loại là toàn chuyện thời sự ở nơi phố phường khiến M. giải đáp mệt bả cả hơi…
Minh họa của Huy Tùng
Khi chuyện tuồng như đã vãn, M. đang định chào mọi người ra về thì chú L. - người từ đầu tới giờ luôn lặng im theo dõi chuyện của mọi người, thong thả rung đùi, cất tiếng: “Này! Anh thạc sỹ, các anh chữ nghĩa nhiều, anh có biết cụ Nguyễn Văn X. ở tổng ta dựng cờ khởi nghĩa, hy sinh ngày tháng năm nào không hả?”.
Nghe chú L. hỏi, M. như chết đứng. Anh là thạc sỹ vật lý, vả lại, cứ đâu phải là thạc sỹ thì cái gì cũng biết… M. đỏ mặt, nói: “Dạ, cái đó cháu chưa đọc đến, xin phép chú và mọi người, về thành phố, cháu sẽ tra sách rồi trả lời sau ạ”.
Chú L. bắt chéo 2 chân lên nhau, rồi rung đùi, thong thả: “Các anh học nhiều, hiểu rộng nhưng phải đọc lịch sử, dân ta phải biết sử ta…”. M. dạ rối rít, rồi chào mọi người ra về mà lòng bứt rứt, cảm thấy như học trò nợ bài thầy giáo.
Ăn cơm trưa xong, 2 cha con M. đang nằm võng ở góc vườn thì nghe tiếng chó sủa, nhìn ra ngõ thì thấy anh T., một người bạn cùng xã đang cắp nón đi vào. M. bỏ võng, vui vẻ vào nhà mời bạn uống nước. Chuyện trò vui vẻ một lúc, T. vân vê chiếc nón rách, hỏi M: “Tôi có chuyện này hỏi, bạn có biết bà Trần Thị T. ở làng N. được “phong thánh” vào tháng nào không?”. Nghe bạn hỏi, M. toát cả mồ hôi hột. Cái miếu thờ bao đời ở làng N. thì M. có nghe, nhưng quả thực bà T. được “phong thánh” tháng nào thì M. chịu… “Mình chưa biết, để hôm nào rảnh, mình lên thư viện tỉnh tra cứu xem…” - M. thành thực trả lời. “Ôi dào, hóa ra, cậu cũng như mấy đứa học đại học ở làng này, tôi đã hỏi mà chả đứa nào biết cả, thế mà, tớ cứ tưởng là thạc sỹ thì…”.
Tiễn bạn ra về, M. chạy vội vào nhà, giục vợ con soạn sửa đồ đạc, nhanh chóng trở lại thành phố. Bởi M. biết, nếu không về sớm, tý nữa sẽ có nhiều chú L., bạn T. đến “chơi nhà”…