Mang trên mình sứ mệnh nặng nề, trách nhiệm cao cả và rất đỗi thiêng liêng, hơn 4 năm qua, Thiếu tá Nguyễn Văn Sơn, Thiếu tá Hoàng Văn Hồng, Đại úy Nguyễn Hữu Thành, Đại úy Lê Văn Thắng... đã âm thầm vượt qua mọi gian khổ, hiểm nguy để tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hi sinh tại Lào về nước.
Những người lính quy tập đội nắng, vượt sông, trèo đèo, lội suối đi tìm hài cốt liệt sĩ trên đất bạn Lào.
Dấu chân của các anh cùng đồng đội đã in khắp bản làng, nương rẫy, đồi núi, sông suối của tỉnh Bolikhămxay và Thủ đô Viêng Chăn của nước bạn Lào. Mồ hôi, công sức, thậm chí là xương máu của những người lính quy tập đã đổ xuống để mong sao tìm thấy và đưa các liệt sĩ trở về cố hương.
Thiếu tá Nguyễn Văn Sơn - một trong những người có thâm niên nhất trong Đội Quy tập, chia sẻ: “Mỗi lần xuất quân là một lần ra trận với bao gian nan, vất vả, khó khăn, thiếu thốn, nguy hiểm và áp lực đủ bề. Song, với cái tâm, cái tình và trách nhiệm của những người đang thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng, chúng tôi không bao giờ nao núng tinh thần, quyết không lùi bước trước bất cứ điều gì. Nếu có thông tin, có dấu hiệu về mộ liệt sĩ thì cho dù ở khe suối, bờ sông, nơi dốc đứng, trên đỉnh đồi hay dưới bụi luồng, gốc cây rậm rạp, thậm chí là những bãi mìn còn sót lại sau chiến tranh..., chúng tôi cũng quyết tâm tìm bằng được”.
Những gói mì tôm ăn vội giữa rừng trong hành trình quy tập.
Trung tá Phạm Hữu Tiến - Chính trị viên Đội Quy tập chia sẻ: “Chiến tranh đã lùi xa nhưng vẫn còn hàng nghìn hài cốt liệt sĩ hi sinh trên đất nước bạn Lào chưa tìm thấy mộ, hàng nghìn thân nhân đang ngày đêm trông ngóng các anh về. Trong khi đó, hành trình đi tìm kiếm đang gặp nhiều khó khăn do số lượng và độ chính xác của thông tin về mộ liệt sĩ ngày càng giảm, các phần mộ nằm nhỏ lẻ ở những vùng hiểm trở, xa xôi; hài cốt các anh không có sơ đồ mộ chí, việc phát hiện, dẫn đường chủ yếu dựa vào người dân nước bạn nhưng những người biết thông tin chính xác thì không còn do già yếu, trí nhớ giảm hoặc đã mất... Tuy nhiên, xác định đây là nhiệm vụ thiêng liêng, thể hiện sâu sắc các đạo lý tốt đẹp của dân tộc nên toàn thể các thế hệ cán bộ, chiến sĩ trong đội chưa bao giờ nhụt chí trước mọi khó khăn, mọi hoàn cảnh".
Đội Quy tập Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh cẩn trọng đào bới, tỉ mẫn tìm kiếm từng dấu tích ở bất kỳ đâu.
Thực hiện chỉ đạo của Ban Chỉ đạo 515 Quốc gia, Bộ Tư lệnh Quân khu 4 và sự giúp đỡ của nước bạn Lào, suốt 24 năm qua, Đội Quy tập - Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh luôn cần mẫn thực hiện sứ mệnh và trách nhiệm cao cả của mình. Với hành trang là ba lô trên vai, đầu đội mũ tai bèo, tay mang dụng cụ đào bới, những người lính quy tập bất chấp thời tiết khắc nghiệt, dịch bệnh, ăn ở tạm bợ, thiếu nước sạch... băng rừng, lội suối, vượt sông tới các vị trí có bộ đội Việt Nam từng tham gia chiến đấu để thu nhập thông tin, tìm kiếm, cất bốc các liệt sĩ đã anh dũng hi sinh vì nghĩa vụ quốc tế cao cả.
Với sự nỗ lực không biết mệt mỏi của những người lính quy tập, từ năm 1999 đến nay, đã có 810 hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hi sinh tại tỉnh Bolikhămxay và Thủ đô Viêng Chăn được tìm kiếm, đưa về đất mẹ. Riêng mùa khô 2022 - 2023, đơn vị đã tìm kiếm được 10 bộ hài cốt. Đội Quy tập đang gấp rút chuẩn bị lên đường thực hiện nhiệm vụ mùa khô 2023 - 2024 với quyết tâm sẽ tìm kiếm được nhiều liệt sĩ hơn.
Mỗi nhát cuốc, mỗi ven đất của những người lính quy tập đầy gian lao, vất vả nhưng đậm nghĩa tình, đầy trách nhiệm.
Thượng tá Nguyễn Khắc Đồng - Đội trưởng Đội Quy tập cho biết: “Do phải hoạt động độc lập ở nước bạn dài ngày nên trước khi hành quân, chúng tôi đều chuẩn bị đầy đủ phương tiện, thuốc men, trang thiết bị. Những người tham gia tìm kiếm đều là những người lính có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, có trách nhiệm, sức khỏe tốt, biết tạo ra sức mạnh tập thể, sẵn sàng đồng cam cộng khổ, có ý thức vun đắp tình đoàn kết Việt – Lào. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, chúng tôi còn tích cực giúp đỡ đồng bào nước bạn Lào khám chữa bệnh, phát thuốc miễn phí, tặng quà, thu hoạch mùa màng, vệ sinh thôn bản, sửa chữa nhà ở, mở đường dân sinh...”.