Tại Việt Nam, chuyển đổi số trong lĩnh vực xây dựng - đô thị đã được xác định là một trong những trụ cột quan trọng của chiến lược phát triển xanh, thông minh và hiệu quả. Trong bối cảnh đó, ngành Xây dựng Hà Tĩnh chủ động đón đầu xu thế bằng việc ứng dụng nhiều công nghệ tiên tiến trong thiết kế, thi công và quản lý dự án.
Một trong những công nghệ tiêu biểu là BIM (Building Information Modeling). Với khả năng tích hợp toàn bộ dữ liệu từ khâu thiết kế, thi công đến vận hành trong một gói thông tin duy nhất, BIM giúp nâng cao hiệu quả quản lý, tạo điều kiện để các bên liên quan dễ dàng theo dõi, kiểm soát tiến độ, ngân sách và chất lượng công trình. Đặc biệt, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 258/QĐ-TTg, quy định từ năm 2025 việc áp dụng BIM sẽ trở thành bắt buộc đối với các công trình cấp II trở lên thuộc các dự án đầu tư xây dựng mới sử dụng vốn đầu tư công, vốn nhà nước ngoài đầu tư công và đầu tư theo phương thức đối tác công tư ngay từ giai đoạn chuẩn bị.
Hiện nay, dự án thí điểm nhà ở xã hội phường Thạch Linh (nay là phường Thành Sen) giai đoạn II là một trong những công trình quy mô lớn của tỉnh ứng dụng công nghệ BIM. Dự án có tổng diện tích sàn hơn 46.200 m², gồm 3 tòa nhà cao 12 tầng với hơn 500 căn hộ, 41 căn nhà ở thương mại cao 3 tầng, cùng hệ thống giao thông, cây xanh, sân chơi thể dục – thể thao, bãi đỗ xe và hạ tầng kỹ thuật đồng bộ. Việc triển khai công nghệ BIM giúp đơn vị thi công có cái nhìn tổng quan, mô phỏng 3D trực quan, từ đó phát hiện sớm những vấn đề kỹ thuật ngay trong quá trình xây dựng.
Ông Phạm Thái Bình - Giám đốc Quỹ Đầu tư phát triển Hà Tĩnh cho biết: “Với quy mô dự án lớn, số hóa toàn bộ dữ liệu thiết kế và thi công đã giúp mô phỏng trực quan công trình ngay từ đầu. Nhờ đó, công nghệ này cho phép tối ưu hóa thiết kế, kiểm soát chi phí, rút ngắn tiến độ, đồng thời bảo đảm sự đồng bộ về hạ tầng - tiện ích, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân khi vào ở. Bên cạnh đó, BIM còn tăng cường quá trình trao đổi thông tin giữa cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng, chủ đầu tư, đơn vị tư vấn và nhà thầu thi công".
Không chỉ dừng ở BIM, những năm gần đây, trí tuệ nhân tạo (AI) cũng được ngành xây dựng Hà Tĩnh quan tâm và từng bước áp dụng trong thiết kế, quy hoạch. AI có khả năng tự động hóa nhiều công đoạn, tối ưu hóa giải pháp, dự đoán rủi ro, cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng, đồng thời hỗ trợ hình thành các mô hình công trình thông minh.
Ông Nguyễn Huy Bình - Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch Kiến trúc - Xây dựng Hà Tĩnh chia sẻ: “Ba năm trở lại đây, các ứng dụng AI mới như Stable Diffusion, SeaArt, ChatGPT… đã rút ngắn thời gian cho chúng tôi rất nhiều trong quá trình tìm ý tưởng thiết kế, hỗ trợ diễn họa. Công nghệ AI trong thiết kế chuyên ngành trong thời gian tới được kỳ vọng không chỉ nâng cao độ chính xác mà còn gợi mở nhiều phương án tối ưu, đảm bảo sự hài hòa giữa yếu tố kỹ thuật, mỹ thuật và tính bền vững”.
Đáng chú ý, việc ứng dụng AI trong thiết kế cũng đã được Viện Quy hoạch Kiến trúc - Xây dựng Hà Tĩnh phối hợp thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm tại Hội nghị về AI trong thiết kế kiến trúc – xây dựng do Hội Kiến trúc sư Hà Tĩnh tổ chức gần đây. Tại đây, nhiều chuyên gia và kiến trúc sư đã trao đổi về xu hướng AI để xây dựng mô hình thiết kế thông minh, nâng cao chất lượng, tính bền vững của các công trình tương lai.
“Tuy vậy, để tận dụng hết tiềm năng của AI, các doanh nghiệp, đơn vị cần chú trọng đầu tư hạ tầng dữ liệu, công nghệ và phát triển nguồn nhân lực. AI chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi được cung cấp khối lượng dữ liệu lớn, chính xác và được chuẩn hóa. Thực tế hiện nay, dữ liệu trong ngành xây dựng tại Hà Tĩnh vẫn còn phân tán, thiếu tính thống nhất và chưa được số hóa đầy đủ, khiến quá trình ứng dụng sẽ còn nhiều trở ngại” ông Bình cho biết thêm.
Song song với đổi mới trong thiết kế, ngành xây dựng Hà Tĩnh cũng đẩy mạnh sử dụng vật liệu mới, thân thiện môi trường. Các loại vật liệu như bê tông siêu nhẹ, nhà khung thép bê tông khí, gạch không nung, gạch lõi xốp, vật liệu carboncor (CA)… đang ngày càng được áp dụng rộng rãi trong hoạt động xây dựng. Những vật liệu này không chỉ giúp gia tăng độ bền, giảm trọng lượng công trình mà còn góp phần phát triển xây dựng xanh, bền vững.
Ông Nguyễn Tiến Đạt - Giám đốc Công ty CP Kiến trúc - Nội thất SDA (phường Thành Sen) cho biết: “Việc đưa các vật liệu mới vào thi công đã giúp doanh nghiệp có thêm nhiều lựa chọn trong thiết kế, đặc biệt là với không gian nội thất hiện đại, thân thiện môi trường. Các dòng vật liệu xanh không chỉ nâng cao tính thẩm mỹ mà còn giảm chi phí duy tu, bảo trì lâu dài. Điều quan trọng là thị trường và khách hàng dần thay đổi tư duy, sẵn sàng chấp nhận giải pháp mới thay thế cho các vật liệu truyền thống".
Có thể thấy, từ ứng dụng BIM, AI cho đến vật liệu xanh, ngành xây dựng Hà Tĩnh đang từng bước đổi mới, tiếp cận xu hướng công nghệ hiện đại. Đây là hướng đi phù hợp, góp phần đưa tỉnh tiến gần hơn đến mục tiêu xây dựng những đô thị, công trình bền vững, thông minh và thân thiện với môi trường.