Nửa thế kỷ, "Từ Cuba" vẫn rạo rực lòng người Việt Nam

Đã hơn 50 năm trôi qua nhưng giờ đọc lại bài thơ "Từ Cuba" của nhà thơ Tố Hữu vẫn thấy rạo rực lòng người.

Lãnh tụ Cuba Fidel Castro. Ảnh internet

Giới nghiên cứu văn học trong và nước ngoài đã không ngớt lời ca ngợi: Tố Hữu là nhà thơ đứng đầu của dòng thơ ca cách mạng Việt Nam. Xuất phát từ cảm xúc trong tâm hồn người cộng sản, nhiều bài thơ của ông giàu "chất thép", nhưng "vẫn mênh mông bát ngát tình".

Những lần là chính khách tham gia cùng đoàn cán bộ cao cấp của Đảng đi công tác nước ngoài, ông đều mang đến cho bạn đọc những bài thơ nóng hổi hơi thở cuộc sống, nét đẹp, nét đáng yêu về đất nước, con người ở mỗi quốc gia. Đồng thời, gieo vào người đọc một niềm tin tươi sáng, một sự nhìn nhận biện chứng về thế giới quan và nhân sinh quan cộng sản. Điển hình nhất là bài thơ "Từ Cu-ba" Tố Hữu viết cách đây hơn 5 thập kỷ.

Cuba thanh bình. Ảnh: internet

Đã hơn 50 năm trôi qua nhưng giờ đọc lại vẫn thấy rạo rực lòng người. Người Việt Nam yêu đất nước Cuba, yêu lãnh tụ Fidel Castro hơn khi thấm đẫm những hình ảnh mà nhà thơ "vẽ bằng thơ" nên bức tranh huyền diệu này. Không ít người yêu thơ Tố Hữu, vì thơ Tố Hữu vừa giàu chất nhạc, vừa giàu hình ảnh. Khác với những nhà thơ khác, cảm xúc thơ của ông càng lên tới đỉnh cao bao nhiêu thì nhạc thơ của ông càng du dương, uyển chuyển bấy nhiêu. Vì thế, thơ Tố Hữu rất dễ đi vào lòng người, từ trẻ tới già, nhất là những thanh niên sống có lý tưởng cách mạng.

Người ta gọi bài thơ Từ Cuba là "bức tranh xanh" được Tố Hữu ký họa bằng những gam màu sắc nét nhất với những hình ảnh đẹp: hòn đảo có tên riêng đảo Lửa, đảo Say để đi đến cảnh vật, con người Sóng biển say cùng rượu, mật say. Nhà báo Thép Mới trong bài Hiên ngang Cuba đã viết: "Đối với những tâm hồn Cuba đang bốc lửa, đang yêu cuộc đời mình, cây cọ thân trắng lá xanh đen dường như càng nhìn càng đẹp và càng được yêu thương da diết hơn". Đồng điệu cùng cảm xúc ấy, Tố Hữu đã thả tâm hồn mình:

Anh mải mê nhìn, anh mải nghe

Mía reo theo gió những thân kè

Tóc xanh xõa bóng hàng chân trắng

Có phải tiên nga dự hội hè?...

"Tiên nga dự hội hè", cái chất lãng mạn của Tố Hữu giống như thi sĩ Hàn Mặc Tử yêu trăng vậy. Nhưng thơ Tố Hữu khác hẳn với thơ của các nhà thơ khác. Ông không "đóng khung" cảm xúc trong một không gian hẹp chỉ dành riêng cho sự lả lướt, mơ mộng với màu sắc của tạo hóa. Thơ Tố Hữu bao giờ cũng hướng tới cho người đọc tầm tư tưởng, ý chí tiến công và ý nghĩa nhân văn của người cộng sản. Hãy nghe nhà thơ Tố Hữu nhắc lại: Em ơi, mía ngọt từng khi mặn/ Máu trộn bùn vun gốc mía này.

Những câu thơ trong cơn sóng nội tâm của Tố Hữu chính là tiếng nói từ trái tim của nhà lãnh đạo cách mạng kiệt xuất Fidel Castro cùng hàng triệu nhân dân Cuba anh dũng. Câu thơ ấy là nhân chứng lịch sử của cuộc đấu tranh anh dũng, để lật đổ chế độ độc tài Batixta nhằm giành tự do, độc lập cho đất nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Qua từng câu thơ, từng khổ thơ, người đọc cảm thấy nao lòng như được nhìn thấy hòn đảo tự do, nhìn con thuyền và con sóng trên biển được tự do. Nhìn vào mênh mông đồng mía, những cây mía cũng được tự do... Cảnh và vật được tự do ấy, nhờ vào sức mạnh phi thường của cách mạng Cuba.

Bằng khí phách kiên cường và anh dũng, với chiến lược quân sự tài tình, Đảng Cộng sản Cuba không ngừng đấu tranh cho lý tưởng cao cả vì lợi ích của nhân dân, của Tổ quốc. Mặc dù Mỹ điên cuồng chống phá nhưng đất nước đứng trên bờ biển Đại Tây Dương đầy giông bão này vẫn hiên ngang. Bởi Đảng Cộng sản và nhân dân Cuba đã thành "lũy thép" bằng lòng tin chính nghĩa.

Từ Cuba, dù chỉ nán lại mấy ngày thôi, Tố Hữu đã vô cùng khâm phục tinh thần cách mạng, ý chí tự lực, tự cường, ra sức dựng xây và bảo vệ đất nước của nhân dân Cuba. Hình ảnh được toát lên từ những “bông hồng thép”: "Chào em cô gái, nữ dân quân/ Súng khoác ngang vai đẹp tuyệt trần/ Lóng lánh mắt đen nhìn biển biếc/ Trưa hè đứng gác, giữ ngày xuân".

Cuba và Việt Nam - tình bạn thủy chung và đằm thắm. Con đường giành tự do, độc lập của nhân dân Cuba đã cổ vũ tinh thần cho nhân dân Việt Nam đấu tranh chống giặc Mỹ thời bấy giờ. Những "bông hồng thép" trên hòn đảo Cuba mà nhà thơ gặp ấy đã và đang xuất hiện nhiều trên chiến trường nóng bỏng ở Việt Nam.

Phan Thế Cải