Giải mật về máy bay tàng hình của Boeing từ thập niên 60

Trong nhiều năm qua, ngành hàng không thế giới có lẽ chỉ biết về dự án máy bay tàng hình bí mật của Boeing từ những năm 1960 chỉ với một cái tên và một hình ảnh bí ẩn duy nhất.

Nó dường như là một di tích đi trước thời đại, sở hữu nhiều tính năng thiết kế tàng hình chỉ xuất hiện ở nhiều thập niên sau đó, và chỉ trong các dự án tối mật.

Ngay cả Boeing thừa nhận rằng có rất ít người biết về “Quiet Bird”, có tên là Model 853, và hồ sơ chính thức của chương trình này có thể đã bị hủy trong năm 1970.

Một mô hình tỉ lệ 1/2 được Boeing chế tạo vào khoảng giữa năm 1962 và 1963. Máy bay này là một mẫu thử nghiệm trong việc sử dụng vật liệu và hình dạng cụ thể để làm giảm đáng kể tiết diện phản xạ radar cho một máy bay chiến thuật .

Từ thiết kế tiên phong này, năm bằng sáng chế "tàng hình"của Boeing đã được trao tặng, và họ chỉ xuất hiện trong hồ sơ công cộng trong những năm đầu thập niên 1990, thập niên sau khi họ chính thức đệ đơn.

Mô hình của dự án Quiet Bird được cho là được thử nghiệm tại cơ sở Wichita của Boeing trong năm 1962-1963. Không có chuyến bay thử nghiệm thự tế nào của Quiet Bird được thực hiện. Nhưng các thử nghiệm về khả năng tàng hình đã rất thành công: họ đã chứng minh được rằng có thể giảm đáng kể tiết diện phản xạ radar cho máy bay chiến thuật.

Tuy nhiên, máy bay ý tưởng này được không chỉ được thiết kế như một mô hình để kiểm tra khả năng phản xạ radar. Boeing đã có đầy đủ các kế hoạch để phát triển nó thành một chiếc máy bay thực tế. Thật không may cho họ, thiết kế đã kết thúc vì nó quá đi trước thời đại. Thậm chí, nó có thể trở thành một máy bay trinh sát xâm nhập sâu hoặc là máy bay tấn công, nhưng quân đội đã ít quan tâm đến nó.

Vào thời điểm đó, người ta chú trọng vào khả năng cơ động và hệ thống điện tử tiên tiến hơn vì nó giúp máy bay có thể hoạt động ở mọi thời tiết, tấn công tầm cao hoặc tầm thấp, xâm nhập sâu vào lãnh thổ đối phương. Phải đến khoảng một thập kỷ sau đó, Lầu Năm Góc mới bắt đầu xem xét thiết kế máy bay với công nghệ tàng hình là tính năng chính.

Khi nhìn vào Quiet Bird, đặc biệt là trong những hình ảnh mới công bố từ Boeing, nó tuyệt vời như thế nào khi nhiều tính năng tàng hình được sử dụng trong các thiết kế ngày nay lại tồn tại trong máy bay ý tưởng trên 50 tuổi này. Đường sống lưng của máy bay đượt thiết kế mượt, nông và dốc xuống dưới với thân hình thang là nguyên lý quan trọng của thiết kế tàng hình cho đến ngày nay.

Cặp cánh đuôi nghiêng của máy bay và ống xả đặt trước cánh lái đuôi cũng là tính năng quan trọng được tìm thấy trên nhiều máy bay tiêm kích hiện đại được thiết kế với sự kiểm soát tín hiệu phát ra từ máy bay. Cấu hình này không chỉ giúp giảm tiết diện phản xạ radar trong khi vẫn cung cấp sự ổn định và kiểm soát khả năng cơ động, mà nó còn che tín hiệu nhiệt nóng của máy bay ở hầu như mọi góc độ. Thiết kế cửa hút khí giảm phản xạ radar và đường ống dẫn khí cong giúp che chắn mặt động cơ của máy bay khỏi radar.

Ngay cả nắp buồng lái màu vàng và việc sử dụng vật liệu composite chính là tất cả các kỹ thuật chính trong việc sử dụng để thiết kế máy bay tàng hình ngày nay.

Điều kỳ diệu là một số lượng ấn tượng các tính năng trong thiết kế Quiet Bird được sử dụng ở mức độ khác nhau trong các máy bay tàng hình hiện đại như Tacit Blue, B-2 Spirit, Have Blue/ F-117 Nighthawk, YF-23, X-32, F-22 Raptoe, A-12 Avenger, RQ-4 Global Hawk, và các máy bay không người lái khác bao gồm Phantom Ray của Boeing.

Nhưng có lẽ chưa một mẫu thiết kế nào giống Quiet Bird hơn mẫu máy bay thử nghiệm Bird of Prey của Boeing. Không giống như Quiet Bird, nó đã được bay, trong những năm 1990, Bird of Prey như là một dự án khởi động lại của Quiet Bird với các hệ thống điện tử hàng không tiên tiến. Từ nền tảng máy bay này đã mở ra nhiều công nghệ cho phép Boeing bước vào thế kỷ 21 và sẵn sàng cạnh tranh trong thị trường hàng không vũ trụ quân sự tiên tiến.

Boeing không phủ nhận tác động gián tiếp của Quiet Bird lên trên nhiều sản phẩm của mình, sau năm thập kỷ qua, các chuyên gia của hãng đã cho rằng: Các mô hình và bản vẽ đã tạo nên các ý tưởng chế tạo máy bay tàng hình hiện đại ngày nay. Các bài học kinh nghiệm từ Quiet Bird đã có tác động lớn đến thiết kế của tên lửa hành trình Boeing AGM-86 ALCM (Air Launched Cruise Missile).

Hiện nay Boeing tiếp tục làm việc và phát triển dựa trên các cấu trúc phi kim loại mà đã được Quiet Bird đi tiên phong. Trong những năm 1980 Boeing sử dụng kỹ thuật của mình trong hỗn hợp cấu trúc “Stealth” để chế tạo cánh và cấu trúc thân trung tâm của máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit.

Mặc dù vẫn còn một cái gì đó bí ẩn xung quanh dự án Quiet Bird, ngay cả với công ty đã chế tạo nó, mẫu chế tạo thử nghiệm vẫn có sức ảnh hưởng lớn tới công nghệ tàng hình ngày hôm nay. Thiết kế này được đánh giá là một khái niệm đáng kinh ngạc, có trước cả sáng kiến tàng hình của Lầu Năm Góc giữa những năm 1970, bao gồm cả các chương trình XST, chương trình sau này ra đời máy bay Have Blue và F-117 Nighthawk, được biết đến như là máy bay tàng hình đầu tiên của Mỹ.

Một dự án máy bay tàng hình khác cũng bắt nguồn từ khoảng thời gian này là dự án máy bay thử nghiệm trinh sát chiến trường tàng hình Tacit Blue, nhưng thông tin về dự án này vẫn còn rất tối mật.

Mặc dù các máy bay khác, cụ thể là A-12 Oxcart/ SR-71 Blackbird, có tính năng tàng hình thứ cấp, Quiet Bird dường như là khái niệm đầu tiên có thiết kế máy bay tàng hình toàn diện. Vì vậy, trong khi Lockheed đem lại sự chú ý mình là người tiên phong trong "cuộc cách mạng tàng hình" nhưng thực tế Boeing lại là người có khái niệm máy bay tàng hình cao cấp gần một thập kỷ rưỡi trước khi Lockheed Skunk Works phát triển chiếc máy bay tàng hình nổi tiếng với tên Have Blue.

Với tất cả điều này, Quiet Bird xứng đáng có vị trí trong lịch sử. Mẫu máy bay tàng hình xa xưa này như một đoán chính xác đến kỳ lạ cho sự phát triển của thế giới công nghệ quân sự và thiết kế hàng không vũ trụ nhiều thập niên sau đó.