Chiều 30/9, Tòa án nhân dân tỉnh Hà Tĩnh tiếp tục phiên tòa xét xử sơ thẩm hình sự đối với nhóm bị cáo: Nguyễn Thị Thanh Tâm (SN 1982, trú phường Lê Lợi, TP Vinh); Nguyễn Mạnh Hiếu (SN 1986, trú phường Hà Huy Tập, TP Vinh, Nghệ An); Lê Viết Cường (SN 1978, trú phường Nam Hà, TP Hà Tĩnh); Đinh Quốc Tấn (SN 1987, trú phường Thạch Linh, TP Hà Tĩnh); Phạm Viết Anh Vũ (SN 1983, trú xã Tân Lâm Hương, Thạch Hà); Nguyễn Thị Bích Ngọc (SN 1984, trú xã Thạch Xuân, Thạch Hà); Nguyễn Xuân Thiện (SN 1988, trú huyện Hoài Đức, TP Hà Nội); Nguyễn Hồng Hải (SN 1976, trú quận Thanh Xuân, TP Hà Nội); Trần Thị Châu Giang (SN 1982, trú quận Long Biên, TP Hà Nội); Nguyễn Thanh Tùng (SN 1982, trú quận Hoàng Mai, TP Hà Nội) về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”.
Bị cáo Nguyễn Thành Trung (SN 1977, trú quận Thanh Xuân, TP Hà Nội) bị xét xử về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” và tội “Trốn thuế”.
Trước đó, phiên tòa đã xét xử công khai từ ngày 18/9 - 30/9/2024.
Thiếu trách nhiệm gây thiệt hại hàng tỷ đồng
Theo bản cáo trạng do đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Hà Tĩnh công bố, trong khoảng thời gian từ năm 2017 - 2019, thực hiện đề án đảm bảo cơ sở vật chất cho chương trình giáo dục mầm non và giáo dục phổ thông giai đoạn 2017 - 2020, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành các quyết định về việc phê duyệt kế hoạch mua sắm tài sản Nhà nước theo phương thức tập trung trên cơ sở đề nghị của Trung tâm Tài chính công (thuộc Sở Tài chính tỉnh Hà Tĩnh).
Căn cứ báo cáo thẩm định của Sở Kế hoạch và Đầu tư, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu mua sắm tài sản Nhà nước theo phương thức tập trung của Trung tâm Tài chính công tỉnh.
Sau khi Trung tâm Tài chính công tỉnh thông báo và phát hành hồ sơ mời thầu, Công ty CP Thương mại Hồng Hà (TP Vinh, Nghệ An), Công ty CP Vạn Xuân (TP Hà Tĩnh), Công ty TNHH Thiết bị giáo dục và Đồ chơi Phương Anh (TP Hà Nội) tham gia dự thầu 8 gói thầu, gồm: gói thầu TB 07.2017, gói thầu TB 08.2017, gói thầu TB 04.2017, gói thầu TB 04.2018, gói thầu TB 05.2018, gói thầu TB 09.2019, gói thầu TB 16.2019, gói thầu TB 17.2019.
Việc tham gia đấu thầu phải đảm bảo theo đúng quy trình, quy định của Luật Đấu thầu và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan. Tuy nhiên, nhằm mục đích trúng thầu, các bị cáo Nguyễn Thị Thanh Tâm, Phạm Viết Anh Vũ thuộc Công ty CP Thương mại Hồng Hà; Nguyễn Xuân Thiện thuộc Công ty CP Đầu tư P&T (Hà Nội); Lê Viết Cường, Đinh Quốc Tấn thuộc Trung tâm Tư vấn và Dịch vụ tài chính (Trung tâm Tài chính công tỉnh); Nguyễn Thành Trung, Nguyễn Hồng Hải thuộc Công ty TNHH Thiết bị giáo dục và Đồ chơi Phương Anh; Nguyễn Thị Bích Ngọc thuộc Công ty CP Vạn Xuân; Nguyễn Mạnh Hiếu thuộc Công ty Tư vấn xây dựng Hoàng Đức; Trần Thị Châu Giang, Nguyễn Thanh Tùng thuộc Công ty CP Đầu tư và định giá An Dương (Hà Nội) đã thực hiện hành vi “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” trong quá trình triển khai đấu thầu tại gói thầu TB 08.2017, TB 04.2018, TB 09.2019 do Công ty CP Thương mại Hồng Hà trúng thầu.
Trong đó, gói thầu TB 08.2017 với giá 8.860.000.000 đồng, gói thầu TB 04.2018 với giá 23.623.220.000 đồng, gói thầu TB 09.2019 với giá 23.887.750.000 đồng. Gói thầu TB 16.2019 do Công ty CP Vạn Xuân trúng thầu với giá 8.174.430.000 đồng. Công ty CP Thương mại Hồng Hà, Công ty CP Vạn Xuân đã mua hàng hóa là các loại máy chiếu, màn chiếu, phụ kiện kèm theo và bàn giao, lắp đặt tại các trường học thuộc Sở GD&ĐT tỉnh Hà Tĩnh.
Sở GD&ĐT tỉnh Hà Tĩnh đã sử dụng ngân sách Nhà nước do UBND tỉnh Hà Tĩnh cấp để ký hợp đồng mua sắm hàng hóa tập trung theo đợt, nghiệm thu, thanh toán cho Công ty CP Thương mại Hồng Hà đối với 3 gói thầu TB 08.2017, TB 04.2018, TB 09.2019 với tổng số tiền là 56.370.970.000 đồng; Công ty CP Vạn Xuân đối với gói thầu TB 16.2019 với số tiền 8.091.340.000 đồng, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước tổng số tiền 5.824.031.450 đồng (trong đó, gói thầu TB 08.2017 là 457.448.826 đồng; gói thầu TB 04.2018 là 2.674.017.494 đồng; gói thầu TB 09.2019 là 1.975.403.117 đồng; gói thầu TB 16.2019 là 717.162.013 đồng).
Ngoài hành vi “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, trong quá trình thực hiện hợp đồng cung cấp hàng hóa, nghiệm thu, thanh toán với Sở GD&ĐT tỉnh Hà Tĩnh, bị cáo Nguyễn Thành Trung còn thực hiện hành vi “Trốn thuế” trong quá trình kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế tại các gói thầu TB 04.2017, TB 05.2018 và TB 09.2019 của Công ty TNHH Thiết bị giáo dục và Đồ chơi Phương Anh với tổng số tiền 2.370.559.762 đồng.
Làm rõ hành vi phạm tội của từng bị cáo
Tại phần luận tội, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh nêu rõ, căn cứ vào các tài liệu điều tra, quá trình thẩm vấn công khai tại phiên tòa xác định, trong vụ án này, bị cáo Nguyễn Thị Thanh Tâm là người giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu thực hiện hành vi phạm tội.
Các bị cáo: Phạm Viết Anh Vũ, Nguyễn Xuân Thiện, Nguyễn Thành Trung, Nguyễn Hồng Hải, Nguyễn Mạnh Hiếu, Đinh Quốc Tấn giữ vai trò đồng phạm; bị cáo Lê Viết Cường, Nguyễn Thị Bích Ngọc trực tiếp thực hiện hành vi phạm tội; bị cáo Trần Thị Châu Giang đồng phạm với Lê Viết Cường và Đinh Quốc Tấn tại gói thầu TB 16.2019; bị cáo Nguyễn Thanh Tùng đồng phạm giúp sức cùng với Trần Thị Châu Giang ban hành khống chứng thư thẩm định giá với tư cách thẩm định viên thứ hai, cung cấp cho Trung tâm Tài chính công tỉnh Hà Tĩnh, không có giá trị pháp lý để Trung tâm Tài chính công tỉnh Hà Tĩnh hợp thức hóa thủ tục, làm căn cứ xác lập giá gói thầu để tổ chức đấu thầu.
Hành vi phạm tội của các bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, gây thiệt hại lớn cho ngân sách Nhà nước, xâm phạm đến trật tự nếp sống văn minh của xã hội, gây ảnh hưởng xấu đến tình hình trật tự kinh tế trên địa bàn và gây dư luận bất bình trong quần chúng nhân dân.
Trong vụ án này, bị cáo Lê Viết Cường - Giám đốc và Đinh Quốc Tấn - Chuyên viên, Tổ trưởng Tổ đấu thầu tại Trung tâm Tài chính công tỉnh đã thực hiện hành vi phạm tội, gây thiệt hại tại 2 gói thầu với vai trò, trách nhiệm trong quản lý Nhà nước; bị cáo Nguyễn Thị Thanh Tâm thực hiện hành vi phạm tội với vai trò chủ mưu, cầm đầu, gây thiệt hại cho Ngân sách Nhà nước tại 3 gói thầu; bị cáo Nguyễn Xuân Thiện phạm tội, gây thiệt hại đối với 2 gói thầu; bị cáo Nguyễn Thành Trung giữ vai trò đồng phạm với Nguyễn Thị Thanh Tâm tại 1 gói thầu, đồng thời phạm tội “Trốn thuế”. Do đó, cần cách ly các bị cáo ra khỏi đời sống xã hội một thời gian là phù hợp với tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi phạm tội nhằm đảm bảo việc răn đe, giáo dục và cải tạo đối với các bị cáo.
Đối với các bị cáo Phạm Viết Anh Vũ, Nguyễn Hồng Hải, Trần Thị Châu Giang, Nguyễn Thanh Tùng, Nguyễn Mạnh Hiếu phạm tội với vai trò đồng phạm; trong đó, các bị cáo Phạm Viết Anh Vũ, Nguyễn Hồng Hải đã tự nguyện và tác động Công ty CP Thương mại Hồng Hà nộp lại toàn bộ số tiền gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.
Bị cáo Nguyễn Thị Bích Ngọc phạm tội với tư cách là Giám đốc Tài chính Công ty CP Vạn Xuân nhưng bị cáo chỉ là người làm công ăn lương, không phải là chủ sở hữu công ty, đã tự nguyện và tác động Công ty CP Vạn Xuân nộp lại toàn bộ số tiền gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.
“Đây là vụ án có tính chất phức tạp, đặc biệt nghiêm trọng. Quá trình điều tra, truy tố, xét xử có 11 bị cáo, trong đó, bị cáo Nguyễn Thanh Tùng sau khi Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Hà Tĩnh ban hành bản kết luận điều tra vụ án đã làm đơn kêu oan gửi các cơ quan về việc Tùng không thực hiện quy trình, quy định về thẩm định giá mà ký vào chứng thư thẩm định giá là sai phạm về mặt hành chính, không phải hành vi phạm tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, với vai trò đồng phạm giúp sức cho Trần Thị Châu Giang.
Tuy nhiên, quá trình thẩm vấn công khai tại phiên toà cũng như quá trình tranh luận, đối đáp với luật sư và bị cáo đối với các luận cứ do luật sư đưa ra để bảo vệ cho thân chủ, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh đã tranh luận, đối đáp làm rõ hành vi ký vào chứng thư thẩm định giá số 1311.01 ngày 13/11/2019 của bị cáo Nguyễn Thanh Tùng để Trung tâm Dịch vụ tài chính công tỉnh Hà Tĩnh sử dụng xây dựng các tờ trình, xác lập giá gói thầu, báo cáo thẩm định kế hoạch lựa chọn nhà thầu... là một trong những “mắt xích” dẫn đến thiệt hại cho ngân sách Nhà nước đối với gói thầu TB 16.2019, khẳng định việc truy tố, xét xử đối với bị cáo Nguyễn Thanh Tùng về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" là có căn cứ, đúng người, đúng tội, không oan sai” - đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh khẳng định.
Ân hận về hành vi đã gây ra
Trình bày lời nói sau cùng, các bị cáo bày tỏ sự ân hận, chính hành vi thiếu trách nhiệm của các bị cáo đã gây tổn thất, thiệt hại nghiêm trọng cho ngân sách Nhà nước. Các bị cáo cũng trình bày, hoàn cảnh của các bị cáo khó khăn, nhiều bị cáo bệnh tật, có con nhỏ… Do đó, rất mong HĐXX giảm nhẹ mức án để sớm hoàn lương, khắc phục những tổn thất đã gây ra.
“Bị cáo rất đau xót và hối tiếc vì trong suốt những năm công tác đã luôn phấn đấu, nỗ lực vươn lên, song do sai phạm mà đối diện với pháp luật. Đây là một bài học đắt giá, bị cáo muốn nhắn nhủ tới mọi người rằng, dù bất cứ hoàn cảnh nào cũng phải làm đúng quy định của pháp luật. Bị cáo đã thực sự thức tỉnh về lỗi lầm mình gây ra” - Nguyễn Thị Thanh Tâm, người giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu trong vụ án trình bày trước tòa.
“Phiên tòa sẽ kết thúc sau phần tuyên án, nhưng tòa án lương tâm sẽ phán xét bị cáo trong cả cuộc đời, phán xét tại sao lại làm như vậy để rồi đánh mất tất cả. Bị cáo đã biết tội lỗi mình gây ra, chỉ mong HĐXX cho bị cáo được hưởng khoan hồng của pháp luật để có cơ hội sớm trở về chăm sóc gia đình. Tận đáy lòng mình, bị cáo xin lỗi đồng nghiệp, cha mẹ và gia đình vì sai phạm của bị cáo đã khiến mọi người phải phiền lòng. Bị cáo xin hứa sẽ cải tạo tốt trong thời gian thi hành án”. - một bị cáo trình bày tại tòa.
“Giá như”, “nếu có thể”… là những câu nói mà chúng tôi nghe được tại phiên xử sau phần đề nghị mức án của đại diện Viện Kiểm sát. Những người có mặt tại phiên xử đều tỏ ra tiếc nuối bởi những sai lầm mà các bị cáo gây ra. Bởi, các bị cáo đều là những người được học hành tử tế, có việc làm ổn định, nhiều bị cáo đảm nhận các chức vụ cao như giám đốc, phó giám đốc của các công ty.
Bản án nghiêm minh
Bước vào phần tuyên án, Tòa án nhân dân tỉnh Hà Tĩnh nêu rõ: các bị cáo Nguyễn Thị Thanh Tâm, Lê Viết Cường, Đinh Quốc Tấn, Nguyễn Xuân Thiện, Nguyễn Thành Trung, Phạm Viết Anh Vũ, Nguyễn Hồng Hải, Nguyễn Thị Bích Ngọc, Trần Thị Châu Giang, Nguyễn Thanh Tùng, Nguyễn Mạnh Hiếu đều là người đã thành niên, có đủ năng lực trách nhiệm hình sự, nhận thức rõ được các hành vi vi phạm quy định về đấu thầu, về nghĩa vụ chịu thuế là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm nhưng vẫn cố ý thực hiện hoặc không thực hiện đầy đủ nhiệm vụ được giao.
Hành vi phạm tội của các bị cáo là rất nguy hiểm cho xã hội, không những trực tiếp xâm phạm đến trật tự quản lý kinh tế của Nhà nước trong lĩnh vực đấu thầu mà còn làm ảnh hưởng xấu đến các hoạt động đúng đắn và uy tín của các cơ quan Nhà nước trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh trong hoạt động đấu thầu gây thiệt hại nghiêm trọng đến ngân sách Nhà nước. Riêng hành vi trốn thuế của bị cáo Nguyễn Thành Trung trực tiếp xâm phạm đến chế độ quản lý thuế của Nhà nước.
Xét toàn diện vụ án, HĐXX quyết định tuyên phạt bị cáo Nguyễn Thị Thanh Tâm mức án 5 năm tù giam; Lê Viết Cường 4 năm tù giam; Nguyễn Xuân Thiện 3 năm 6 tháng tù giam (tổng hợp hình phạt 30 tháng tù giam tại bản án của Tòa cấp cao Hà Nội trước đó thành 6 năm tù giam); Đinh Quốc Tấn 3 năm tù giam; Phạm Viết Anh Vũ 36 tháng tù cho hưởng án treo; Nguyễn Hồng Hải 36 tháng tù cho hưởng án treo; Nguyễn Thị Bích Ngọc 36 tháng tù cho hưởng án treo; Trần Thị Châu Giang 24 tháng tù cho hưởng án treo; Nguyễn Thanh Tùng 18 tháng tù cho hưởng án treo; Nguyễn Mạnh Hiếu 18 tháng tù cho hưởng án treo về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”.
Tuyên phạt bị cáo Nguyễn Thành Trung 3 năm tù giam về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” và 1 năm 3 tháng tù giam về tội “Trốn thuế”, tổng hợp hình phạt chung cho cả 2 tội danh là 4 năm 3 tháng tù giam.