Thuốc lá điện tử “tấn công” học đường
Giữa tháng 9/2022, clip 2 nam sinh mặc đồng phục của Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt Đức (đường Nguyễn Công Trứ, TP Hà Tĩnh) có biểu hiện bất thường sau khi sử dụng thuốc lá điện tử được chia sẻ chóng mặt trên mạng xã hội. Những nam sinh này liên tục có hành động mất kiểm soát, một người không ngừng múa máy tay chân, miệng liên tục la hét, dùng 2 tay đập vào bàn tự gây nguy hiểm cho bản thân trong khi người còn lại nằm bất động, mắt đờ đẫn, ngây dại. Sự việc diễn ra ngay trong lớp học trước sự chứng kiến của rất nhiều học sinh khác.
Sau đó, dư luận lại tiếp tục “dậy sóng” trước hình ảnh một nam sinh khác có biểu hiện “ngáo đá” tại quán nước bên bờ hồ Bảy Mẫu (phường Nam Hà, TP Hà Tĩnh). Chứng kiến nam sinh rơi vào trạng thái vô thức, gào thét, nằm lăn lê trên vỉa hè sau khi hút thuốc lá điện tử, nhiều người không khỏi hãi hùng.
Nam sinh Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt Đức Hà Tĩnh hút thuốc lá điện tử tại một quán nước đối diện cổng trường. (Ảnh chụp sáng 4/10).
Sau khi xem 2 clip nói trên, nhiều người tự đặt câu hỏi, vậy trong thuốc lá điện tử có những thành phần gì và vì sao, người hút loại thuốc này lại có biểu hiện tương đồng với... phê ma túy như vậy? Để có câu trả lời đa chiều cho bạn đọc, nhóm PV Báo Hà Tĩnh đã thâm nhập thực tế nhằm tìm hiểu về loại thuốc lá thế hệ mới này.
Khoảng 8h sáng 4/10, các hàng quán trước cổng Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt Đức trở nên vắng lặng, trái ngược với khung cảnh nhộn nhịp, tấp nập trước đó không lâu. Lúc này, trường đã vào giờ học chính thức. Tuy nhiên, chưa đầy 30 phút sau, có một số nam sinh tìm đến các quán nước xung quanh. Cầm trên tay loại thuốc “kích thích” này, một học sinh sử dụng thuốc lá điện tử khá “nghề” rít từng hơi thật sâu, khuôn mặt khoan khoái tận hưởng. Thế nhưng, không lâu sau, khuôn mặt “học sinh” này dần trở nên ngây dại, ánh mắt lạc thần.
Tại khu vực hồ Bảy Mẫu, chúng tôi tiếp tục bắt gặp một nam sinh khác cũng đang say sưa bên những làn khói của thuốc lá điện tử. Nhìn cách rít, nhả thuốc điệu nghệ, rất khó tin khi người hút mới chỉ ở độ tuổi học sinh.
Thuốc lá thế hệ mới tưởng chừng vô hại lại tiềm ẩn những hiểm họa khôn lường.
Theo thông tin từ Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Công an TP Hà Tĩnh), thời gian gần đây, trên địa bàn tỉnh nổi lên trào lưu sử dụng thuốc lá điện tử, chủ yếu là thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên. Thuốc lá điện tử là loại mô phỏng hình dạng và chức năng của thuốc lá thông thường, hoạt động bằng cách sử dụng thiết bị điện tử có hệ thống pin sạc làm nóng dung dịch lỏng hòa tan, tạo ra dạng khí cho người dùng hít vào luồng hơi có mùi vị và cảm giác giống thuốc lá thật.
Thuốc lá điện tử gồm các loại Pod và chill, cùng rất nhiều sản phẩm khác với các tên gọi như: Vape Pens, Vape Boxes, Vapes, Tank systems, E-Hookah, Hookah Pen, Hookah Stick, Shisha Stick, Juul, Mechanical Mods...
Thuốc lá điện tử gồm các loại Pod và chill, cùng rất nhiều sản phẩm khác với các tên gọi như: Vape Pens, Vape Boxes, Vapes, Tank systems...
Trong dung dịch của thuốc lá điện tử chứa nhiều hóa chất độc hại, đa phần thuốc lá điện tử có chứa nicotine - chất gây nghiện cao, sử dụng nicotine quá liều gây ngộ độc. Hiện nay, có nhiều loại sản phẩm thuốc lá điện tử trộn lẫn nhiều hóa chất, hương vị hấp dẫn giới trẻ, đặc biệt nguy hiểm khi các đối tượng xấu lợi dụng trộn lẫn chất ma túy có trong dung dịch. Ngoài ra, sản phẩm thuốc lá điện tử đa phần không có nguồn gốc, xuất xứ, giá thành lại rẻ nên tình trạng thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử ngày càng nhiều.
Thực tế cho thấy, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh sử dụng thuốc lá điện tử, nhưng chủ yếu là do các bạn trẻ còn thiếu hiểu biết về tác hại của nó.
Phối hợp đẩy lùi vấn nạn hút thuốc lá điện tử
Một cán bộ Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về ma tuý (Công an TP Hà Tĩnh) cho biết: Qua nghiên cứu, tại Việt Nam, toàn bộ tiêu chuẩn về thuốc lá hiện hành đều mới chỉ được áp dụng cho sản phẩm thuốc lá truyền thống. Đối với các mặt hàng thuốc lá thế hệ mới hiện vẫn chưa được phân loại hàng hóa, chưa có tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật để nhập khẩu nên chủ yếu là nhập lậu và được bán tràn lan, trôi nổi trên mạng xã hội. Công tác quản lý Nhà nước về mặt hàng thuốc lá điện tử còn nhiều khó khăn, vướng mắc.
Lực lượng chức năng làm việc với Nguyễn Phi Hùng.
Trước thực trạng nhiều học sinh Hà Tĩnh sử dụng thuốc lá điện tử và có biểu hiện “ngáo đá”, lực lượng chức năng đã vào cuộc và phát hiện các vụ vận chuyển, kinh doanh thuốc lá điện tử trái phép. Điển hình, vào ngày 28/9/2022, Công an xã Thạch Hưng (TP Hà Tĩnh) phát hiện, bắt quả tang Nguyễn Phi Hùng (SN 2004, trú phường Đại Nài, TP Hà Tĩnh) đang có hành vi giới thiệu, mời bán thuốc lá điện tử cho một số học sinh tại khu vực vỉa hè tại thôn Kinh Nam, xã Thạch Hưng. Tang vật thu giữ gồm 30 bộ thuốc lá điện tử các loại.
Tiếp đó, ngày 29/9, Đội Cảnh sát kinh tế phối hợp với Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Công an TP Hà Tĩnh) phát hiện Dương Thị Bích (SN 1998, trú xã Đồng Môn) đang vận chuyển 20 bộ thuốc lá điện tử tại khu vực nút giao đường Trần Phú và đường Nguyễn Thị Minh Khai, thuộc phường Trần Phú (TP Hà Tĩnh). Qua làm việc với lực lượng chức năng, Dương Thị Bích khai nhận, số thuốc lá điện tử trên được Bích mua trên mạng về để bán lại kiếm lời.
Đối tượng Dương Thị Bích tại cơ quan Công an.
Theo các đối tượng khai nhận, hoạt động kinh doanh thuốc lá điện tử chủ yếu diễn ra qua mạng xã hội. Toàn bộ số sản phẩm trên đều được mua trôi nổi trên thị trường, không có hóa đơn chứng từ và nguồn gốc xuất xứ.
Phân tích nguyên nhân dẫn đến thực trạng này, ông Trần Thanh Minh - Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh cho rằng, yếu tố quan trọng nhất là do môi trường trực tiếp tác động. Các em thường bị bạn bè lôi kéo, muốn chứng tỏ mình là người biết “chơi”. Số khác tìm đến thuốc lá điện tử một phần vì chịu áp lực từ kết quả học tập, hoàn cảnh gia đình… và có không ít em vì sự tò mò.
Cũng theo ông Minh, ở lứa tuổi thanh thiếu niên, thuốc lá điện tử gây nghiện và có thể gây ra những thay đổi có hại cho não đang phát triển, làm gián đoạn sự phát triển của các mạch não. Nồng độ nicotine cao ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, môi trường, lối sống, hành vi của giới trẻ. Hút thuốc ở lứa tuổi học sinh là nguyên nhân làm tăng khả năng nhiễm các tệ nạn xã hội khác như: nghiện ma túy, nghiện rượu bia... Nhà trường, các tổ chức đoàn thể và ngành chức năng cần tiếp tục đẩy mạnh công tác phòng chống buôn lậu và tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử, nhất là trong các trường học.
Ban hành nhiều văn bản quy định về phòng chống tác hại của thuốc lá, xây dựng môi trường không khói thuốc và triển khai nhiều hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá cho cán bộ, công chức, người lao động và học sinh, sinh viên. Ngoài ra, cần chú trọng công tác phối hợp giữa gia đình và nhà trường về giám sát học sinh tại nơi cư trú; tổ chức cho học sinh ký cam kết không hút thuốc lá; phối hợp với chính quyền địa phương tăng cường công tác kiểm tra, nghiêm cấm việc mua bán, quảng cáo, tiếp thị các sản phẩm có hình ảnh liên quan đến thuốc lá tại trường học.
Trước thực trạng học sinh sử dụng thuốc lá điên tử ngày càng nhiều, Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt Đức (đường Nguyễn Công Trứ, TP Hà Tĩnh) đã tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức cho học sinh.
Tiến sỹ Cao Thành Lê - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt Đức (đường Nguyễn Công Trứ, TP Hà Tĩnh) cho biết: “Nhà trường sẽ phối hợp với các cấp, ngành tăng cường công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức cho các em. Đặc biệt, sẽ khuyến cáo đến phụ huynh về tác hại cũng như tình trạng học sinh sử dụng thuốc lá điện tử ngày càng nhiều trên địa bàn tỉnh, để từ đó quan tâm, quản lý chặt con cái về thời gian, tiền bạc và các mối quan hệ bạn bè; ngăn chặn không để các em tập hút, hút thuốc lá tại gia đình cũng như ở trường”.
Thực tế cho thấy, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh sử dụng thuốc lá điện tử, nhưng chủ yếu là do các bạn trẻ còn thiếu hiểu biết về tác hại của nó. Do đó, bên cạnh sự quyết liệt của nhà trường, cơ quan chức năng, các bậc phụ huynh cần phải thường xuyên quan tâm, chăm sóc, trò chuyện với con em mình; cần có các biện pháp kiểm tra, phát hiện và kịp thời răn đe, nhắc nhở. Đồng thời, khuyến khích các em có lối sống lành mạnh, tham gia các hoạt động ngoại khóa của nhà trường, tăng cường tập luyện thể dục, thể thao… để đẩy lùi vấn nạn hút thuốc lá điện tử.
