Sau khi tham quan, học hỏi mô hình trồng bí xanh tại một số địa phương vùng núi ở tỉnh Nghệ An, tháng 8/2023, ông Đoàn Quốc Hoài ở thôn 1 Quang Thọ, xã Vũ Quang đã mạnh dạn trồng thử nghiệm 4 sào bí xanh trên vùng đất đồi vốn trước đây chỉ trồng keo, sắn và cam. Do là lần đầu tiên đưa cây bí xanh lên đất đồi nên ông Hoài cũng không khỏi lo lắng, nhất là về khả năng sinh trưởng của cây trong điều kiện đất khô, đồi dốc. Tuy nhiên, nhờ chủ động áp dụng kỹ thuật làm đất theo luống cao, phủ nilon giữ ẩm, bí xanh phát triển tốt, tỷ lệ đậu hoa cao và sai quả. Cây sinh trưởng khỏe, ít sâu bệnh, quả to và đều.
Ông Đoàn Quốc Hoài cho biết: “Vùng đất Vũ Quang này từ xưa đến nay chủ yếu là trồng cam và một số cây trồng khác, nhưng sau khi được tham quan, học hỏi, tìm hiểu về trồng bí xanh ở một số địa phương vùng núi, tôi thấy cây bí xanh hoàn toàn có thể phát triển tốt ở vùng đất đồi có độ dốc vừa phải nên tôi đã quyết tâm đưa vào trồng. Điều phấn khởi là cây bí xanh đã phát triển tốt, cho thu nhập cao”.
Loại bí xanh mà ông Đoàn Quốc Hoài đưa vào trồng thử nghiệm trên vùng đất đồi ở xã Vũ Quang là giống bí đao xanh lai F1 – Nova 209, một giống cây có khả năng sinh trưởng mạnh, thích nghi tốt với điều kiện khô hạn và đất tơi xốp. Giống bí này cho quả nặng trung bình từ 1,5-2 kg/quả, ruột đặc, vị ngọt thanh, không chua và có mùi thơm tự nhiên đặc trưng nên rất được thị trường ưa chuộng.
Điểm đặc biệt của mô hình là ông Hoài trồng theo hướng hữu cơ, hoàn toàn không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hay phân bón hóa học, vừa đảm bảo an toàn thực phẩm, vừa giữ được độ màu mỡ cho đất. Nhờ đó, vườn bí phát triển xanh tốt, cho năng suất ổn định, quả bóng đẹp. Mô hình còn tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực trong cộng đồng. Nhiều hộ dân trong xã và các vùng lân cận đã đến tham quan, học hỏi kinh nghiệm, tìm hiểu quy trình trồng bí xanh hữu cơ để nhân rộng mô hình trên diện tích đất đồi bỏ hoang. Từ cách làm tiên phong, mạnh dạn đổi mới, ông Hoài đang góp phần khẳng định tiềm năng phát triển nông nghiệp bền vững, thân thiện với môi trường ngay trên vùng đồi núi Vũ Quang.
Bí xanh phát triển tốt trên vùng đất đồi bởi đặc tính sinh học của cây rất thích nghi với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng khô, thoát nước tốt. Đây là loại cây ưa ấm, ưa sáng, có khả năng chịu hạn khá, rễ ăn sâu và lan rộng nên dễ dàng hấp thu dinh dưỡng trong tầng đất tơi xốp của vùng đồi. Đất đồi thường nhẹ, dễ thoát nước, hạn chế ngập úng – yếu tố rất quan trọng vì bí xanh không chịu được úng nước kéo dài. Bên cạnh đó, khí hậu vùng đồi giúp quả bí phát triển chắc ruột, bảo quản được lâu, phù hợp cho tiêu thụ và xuất bán xa. Khi người dân áp dụng các kỹ thuật như phủ nilon giữ ẩm, tưới tiết kiệm và bón phân hữu cơ, cây bí xanh càng phát huy ưu thế, sinh trưởng khỏe, ít sâu bệnh, cho năng suất và chất lượng ổn định.
Từ những thành công bước đầu, hiện gia đình ông Hoài và một số hộ dân ở xã Vũ Quang đã mở rộng lên gần 1 ha. Trên diện tích này, mỗi năm trồng 2 vụ bí xanh và 1 vụ ngô. Trong đó 1 sào bí trong 1 vụ với thời gian từ 4 đến 4,5 tháng cho thu nhập từ 30 triệu đồng trở lên, cao hơn rất nhiều so với các loại cây hoa màu khác.
Chị Thái Thị Mỹ Thành - Phòng Kinh tế, UBND xã Vũ Quang cho biết thêm: “Quá trình trồng thử nghiệm cho thấy cây bí xanh phù hợp, phát triển tốt trên vùng đất đồi Vũ Quang. Hiện một số hộ dân đã trồng xen trong những vườn cam mới trồng để phát huy tối đa hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích. Quá trình trồng thử nghiệm cho thấy đây là loại cây cho thu nhập ổn định, dễ trồng và có thể trồng quanh năm. Vì vậy, tới đây, chúng tôi sẽ đánh giá cụ thể để có kế hoạch nhân rộng, tạo thành vùng nguyên liệu quy mô lớn.”
Mô hình trồng bí xanh trên vùng đất đồi ở xã Vũ Quang mang lại nhiều tín hiệu tích cực. Đây là cơ sở để người dân ở xã Vũ Quang tiếp tục tăng thêm diện tích sản xuất, mở ra triển vọng mới giúp nhiều người dân trên địa bàn khai thác tối đa thế mạnh vườn đồi tại địa phương để đa dạng hóa các loại cây trồng, nâng cao thu nhập.