Là địa bàn kinh tế trọng điểm của tỉnh với hạt nhân là KKT Vũng Áng nên thị xã Kỳ Anh là địa phương phải đảm nhiệm khối lượng giải phóng mặt bằng (GPMB), tái định cư (TĐC) rất lớn.
Từ đầu năm 2024 đến nay, Hội đồng Bồi thường, hỗ trợ TĐC thị xã Kỳ Anh đã triển khai công tác bồi thường, GPMB phục vụ 40 dự án, diện tích thu hồi 325,9ha, với 3.427 lượt hộ bị ảnh hưởng, 938 ngôi mộ, 349 hộ phải di dời. Đến nay, thị xã đã bàn giao mặt bằng sạch 11 dự án, một phần mặt bằng cho 6 dự án.
Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị nên công tác bồi thường, GPMB ở thị xã Kỳ Anh đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tính từ 2015 đến nay, địa phương đã hoàn thành, bàn giao mặt bằng sạch 100% đối với 124 dự án với diện tích 843,4ha, bàn giao một phần mặt bằng cho chủ đầu tư 10 dự án với diện tích hơn 355,3ha.
Nhiều dự án trọng điểm có diện tích thu hồi lớn, nhiều hộ dân bị ảnh hưởng được thị xã Kỳ Anh hoàn thành GPMB một cách nhanh chóng như: dự án di dời thôn Tân Phúc Thành 2 và 3 (xã Kỳ Lợi) có diện tích thu hồi 24ha, 547 hộ ảnh hưởng, tái định cư 350 hộ, 2 đền thành hoàng, 18 nhà thờ họ, cất bốc 1.350 ngôi mộ; dự án Nhà máy Nhiệt điện 2 tại xã Kỳ Lợi diện tích thu hồi 43ha, 626 hộ bị ảnh hưởng...
Ông Nguyễn Thế Anh - Phó Chủ tịch UBND thị xã Kỳ Anh cho biết: “Dù đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, song cấp ủy, chính quyền thị xã luôn xác định công tác GPMB phục vụ các dự án là nhiệm vụ trọng tâm, ưu tiên hàng đầu.
Do đó, chúng tôi đã duy trì tốt việc phối hợp giữa các ban, ngành, đoàn thể và các phòng chuyên môn UBND thị xã với Hội đồng Bồi thường, hỗ trợ TĐC trong GPMB các dự án một cách hợp lý, hiệu quả. Chủ động thành lập các ban chỉ đạo công tác GPMB, tổ tuyên truyền vận động GPMB đáp ứng với yêu cầu từng giai đoạn, từng dự án. Đồng thời, xây dựng kế hoạch, đường găng tiến độ cho từng dự án cụ thể để triển khai gắn với công tác kiểm tra, giám sát”.
Tại huyện Kỳ Anh, trong 2 năm qua địa phương cũng đã thực hiện công tác GPMB phục vụ nhiều dự án trọng điểm. Nổi bật như: dự án cao tốc Bắc – Nam với chiều dài đi qua địa bàn là 24,4km, 1.026 hộ dân với diện tích trên 200ha đất bị ảnh hưởng; đường dây 500kv với chiều dài trên 24km, với 400 hộ dân và trên 86ha đất bị ảnh hưởng; đường nối QL1A đến xã Kỳ Xuân dài 6,6km, với 360 hộ dân bị ảnh hưởng...
Ông Võ Tá Cương – Phó Chủ tịch UBND huyện Kỳ Anh cho hay: “Cái khó trong quá trình GPMB các dự án này là áp lực về tiến độ, thời gian; một số hộ dân đất đai chưa có giấy chứng nhận quyền sở hữu, có sự chồng lấn, mua bán trái thẩm quyền, làm nhà trên đất nông nghiệp; một số hạng mục thực hiện bồi thường chưa có trong tiền lệ... Huyện cũng không có hội đồng bồi thường, hỗ trợ TĐC chuyên trách mà có dự án nào thì thành lập hội đồng đó, cán bộ vừa làm chuyên môn vừa kiêm nhiệm nên không được chuyên sâu. Tất cả những điều đó ảnh hưởng rất lớn đến công tác GPMB”.
Tuy vậy, với sự vào cuộc đồng bộ của hệ thống chính trị, đến nay, huyện Kỳ Anh đã hoàn thành xong việc bồi thường, bàn giao mặt bằng dự án cao tốc Bắc – Nam; cơ bản hoàn thành bồi thường, GPMB dự án đường dây 500kv (chỉ còn lại một số ít hộ chờ nhận tiền bồi thường); hoàn thành bồi thường, GPMB dự án đường nối QL1A đến Kỳ Xuân...
Trao đổi về quá trình tuyên truyền, vận động các hộ dân tháo dỡ công trình xây dựng trái phép trong dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam, bà Nguyễn Thị Phúc – Bí thư Đảng ủy xã Kỳ Phong (huyện Kỳ Anh) cho biết: "Dự án đi qua địa bàn với 4,6ha, 124 hộ dân có đất bị ảnh hưởng. Do nắm chưa rõ về chủ trương nên có một số hộ đã xây dựng, cơi nới các công trình trái phép. Trước tình hình đó, xã đã thành lập tổ tuyên truyền với sự tham gia của nhiều lực lượng để đối thoại, vận động trên tinh thần kiên trì, kiên quyết. Chúng tôi cũng đã chuyển tải các văn bản, quy định về bồi thường, tái định cư cho các hộ dân; tổ chức các hội nghị vinh danh, biểu dương các điển hình trong thực hiện các phong trào thi đua yêu nước trong đó có lồng ghép về công tác GPMB... Nhờ triển khai một cách đồng bộ các giải pháp nên các hộ dân xây dựng công trình trái phép đã dần đồng thuận chấp hành chủ trương GPMB của nhà nước".
Ông Võ Tá Cương – Phó Chủ tịch UBND huyện Kỳ Anh chia sẻ: "Một trong những yêu cầu đầu tiên và tối quan trọng trong công tác bồi thường, hỗ trợ TĐC là phải kiên quyết thực hiện chặt chẽ các bước theo quy trình, quy định và đúng thực tế. Đồng thời, cấp ủy, chính quyền cấp xã nơi có dự án đi qua phải vào cuộc quyết liệt, huy động sự vào cuộc của các tổ chức đoàn thể trong tuyên truyền, vận động và cán bộ, đảng viên phải là người đi trước, tiên phong, gương mẫu.
Quá trình vận động phải kiên trì bởi qua thực tế, có nhiều hộ dân thuộc diện bị ảnh hưởng của dự án, lực lượng làm công tác GPMB phải đến nhà hàng chục lần, vận dụng nhiều kênh khác nhau để vận động, đả thông tư tưởng mới thành công. Mặt khác, đối với các vấn đề phát sinh nhưng trong thực tiễn chưa rõ ràng thì nhanh chóng tham vấn ý kiến các ngành chuyên môn và xin ý kiến của Ban Thường vụ Huyện ủy để tháo gỡ kịp thời, nhanh chóng”.
Hiện nay, Hà Tĩnh triển khai nhiều dự án, công trình trọng điểm nên công tác GPMB đang được cấp ủy, chính quyền các cấp thực hiện một cách rốt ráo, quyết liệt, linh hoạt và đạt được nhiều kết quả quan trọng. Điển hình là dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp Bắc Thạch Hà - VSIP có diện tích thu hồi là 190,41 ha tại xã Thạch Liên và xã Việt Tiến. Với sự nỗ lực của cấp ủy, chính quyền, chỉ sau 4 tháng, huyện đã bàn giao toàn bộ mặt bằng cho chủ đầu tư.
Dự án đường dây 500kv mạch 3 đi qua Hà Tĩnh với chiều dài 141,52 km, 285 vị trí móng cột. Đây là một trong những dự án án trọng điểm quốc gia về năng lượng. Đến nay, với sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, hiện đã bàn giao 100% mặt bằng sạch cho chủ đầu tư thi công 285 cột móng.
Đối với dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam đoạn đi qua Hà Tĩnh với chiều dài 102,4 km, với sự đôn đốc thường xuyên của Chính phủ, Bộ GTVT và lãnh đạo tỉnh, cấp ủy, chính quyền các địa phương có dự án đi qua đã vào cuộc một cách quyết liệt. Đến nay, 100% các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án đã được kiểm đếm; áp giá, phê duyệt phương án bồi thường đạt tỷ lệ 99,93%; 99,8% mặt bằng đã được bàn giao cho đơn vị thi công, trong đó, các địa phương như: Đức Thọ, Kỳ Anh, TX Kỳ Anh đã bàn giao 100% mặt bằng dự án; còn lại 11 hộ dân ở các địa phương như: Thạch Hà, Cẩm Xuyên, Can Lộc, TP Hà Tĩnh còn vướng mắc, sẽ được các địa phương tập trung hoàn thành việc bồi thường, di dời trong tháng 5/2024.