Từ năm 2019, sản phẩm dầu nhờn động cơ đốt trong sản xuất, pha chế, nhập khẩu, lưu thông trên thị trường phải áp dụng các quy định của QCVN 14:2018/BKHCN và sửa đổi 1:2018 QCVN 14:2018/BKHCN của Bộ KH&CN.
Theo đó, các loại dầu nhờn phải bảo đảm các chỉ tiêu kỹ thuật, đặc tính sản phẩm không gây mất an toàn cho người, động vật, thực vật, môi trường và tài sản; phải có các ký hiệu phân cấp tính năng như: phân cấp độ nhớt, các chỉ tiêu hóa lý bắt buộc, các loại phụ gia. Dầu nhờn động cơ đốt trong sản xuất, pha chế, nhập khẩu phải được công bố hợp quy phù hợp trước khi đưa ra lưu thông trên thị trường; nhãn mác gắn trên bao bì phải được ghi rõ ràng, dễ đọc, không bị bong, rách...
Hiện nay, trên địa bàn Hà Tĩnh có nhiều loại dầu nhờn được sản xuất trong và ngoài nước qua các nhà phân phối, các đại lý tiêu thụ. Thực tế, với sự cạnh tranh gay gắt của hàng chục thương hiệu trên thị trường, bên cạnh những thương hiệu uy tín, vẫn còn một bộ phận cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp có hành vi kinh doanh, nhập khẩu dầu nhờn kém chất lượng; gây ảnh hưởng không nhỏ tới doanh nghiệp kinh doanh chân chính và người tiêu dùng.
Theo anh Anh Lê Hữu Đức – kỹ thuật viên Công ty TNHH Bình Thủy (TP Hà Tĩnh), dầu nhờn giúp làm sạch, giải nhiệt cho động cơ, làm kín các chi tiết như piston, xéc-măng; đảm bảo độ bám giữa các đĩa ly hợp trên xe số, chống mài mòn các bánh răng trong hộp số, bảo vệ các vòng bi, ổ đỡ… Việc sử dụng dầu nhờn kém chất lượng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến động cơ xe. Hệ lụy có thể dẫn tới là làm cho xe yếu đi, tiếng kêu lớn, hao xăng; không duy trì được lớp màng dầu giữa hai bề mặt tiếp xúc của chi tiết máy. Về lâu dài sẽ gây mài nhọn cực nhanh, dẫn đến tình trạng hư hỏng, tốn rất nhiều chi phí sửa chữa, thậm chí hư hỏng đến mức không thể khắc phục.
Anh Đào Văn Tú (xã Tân Lâm Hương, huyện Thạch Hà) chia sẻ, tôi sử dụng cả xe máy, ô tô, xe tải nên nhu cầu sử dụng dầu nhờn động cơ khá nhiều. Qua tìm hiểu, tôi được biết dầu nhờn là một trong những nguyên liệu cực kỳ quan trọng đối với động cơ xe. Tuy nhiên, người tiêu dùng như chúng tôi lại thiếu kiến thức và thiết bị để kiểm chứng chất lượng sản phẩm. Việc lựa chọn sản phẩm chủ yếu dựa theo tư vấn của đơn vị phân phối. Vì vậy, việc quản lý của cơ quan Nhà nước là rất cần thiết để làm "sạch" thị trường, bảo vệ quyền lợi người dân.
Để góp phần làm quy chuẩn thị trường dầu nhớt, thời gian qua, ngành KH&CN đã thành lập các đoàn kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, nhãn hàng hóa và sở hữu công nghiệp đối với hoạt động nhập khẩu; pha chế, phân phối và bán lẻ (lưu giữ, buôn bán, lưu thông hàng hóa) sản phẩm dầu nhờn động cơ đốt trong trên địa bàn. Công tác kiểm tra được triển khai tại các cơ sở đầu mối, có hệ thống đại lý hoặc cơ sở bán lẻ thuộc hệ thống phân phối. Các đoàn kiểm tra cũng tiến hành lấy mẫu để đánh giá sự phù hợp theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về dầu nhờn động cơ đốt trong.
Ông Nguyễn Xuân Kiên – Chánh Thanh tra Sở KH&CN cho biết, việc ban hành quy chuẩn đang ngày càng nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước về chất lượng dầu nhờn động cơ đốt trong. Kết quả kiểm tra năm 2022, có đến 7 cơ sở kinh doanh, buôn bán, lưu thông sản phẩm dầu nhờn động cơ đốt trong vi phạm về tiêu chuẩn, chất lượng và nhãn hàng hóa, bị xử phạt hành chính với tổng số tiền hơn 162 triệu đồng. Trong đợt gần đây nhất (tháng 9/2024), qua kiểm tra tại 10 tổ chức, cá nhân, chỉ có 1 doanh nghiệp vi phạm do nhập khẩu hàng hóa có nhãn gốc bằng tiếng nước ngoài nhưng không có nhãn phụ bằng tiếng Việt Nam đối với 2 sản phẩm dầu nhờn động cơ đốt trong (gồm Mobil Gard HSD 20W-50 CI-4 loại 208L/phuy và Mobil Gard HSD 15W-40 CI-4 loại 18L/can). Đơn vị vi phạm bị xử phạt 5,5 triệu đồng.
“Dù vậy, thị trường kinh doanh dầu nhờn dự báo vẫn sẽ có nhiều phức tạp. Thời gian tới, ngành KH&CN tiếp tục triển khai công tác hậu kiểm. Đồng thời, tăng cường công tác đào tạo, tập huấn hướng dẫn việc áp dụng QCVN 14:2018/BKHCN; tuyên truyền các quy định liên quan đến người dân, doanh nghiệp. Qua đó, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh có uy tín và nghiêm túc; giúp cho thị trường dầu nhờn động cơ hoạt động và vận hành theo đúng quy định. Mong người tiêu dùng lưu ý, sử dụng những sản phẩm hàng hóa đã được chứng nhận hợp quy, gắn dấu hợp quy CR và có nhãn ghi rõ ràng, đầy đủ các nội dung bắt buộc theo quy định của pháp luật như tên hàng hóa, tên địa chỉ tổ chức cá nhân chịu trách nhiệm về hàng hóa, xuất xứ hàng hóa, đặc tính kỹ thuật, thể tích/khối lượng, hướng dẫn sử dụng, bảo quản, thông tin cảnh báo…” - ông Kiên nhấn mạnh.
