Mỗi mét vuông đất Đồng Lộc phải gánh chịu hơn 3 quả bom, chưa kể bom bi, rốc két. Sự tàn phá khốc liệt của chiến tranh in hằn lên từng quả đồi, từng con đường. Biết bao nhiêu máu và nước mắt của hàng ngàn người con yêu nước đã anh dũng ngã xuống nơi đây để đoàn xe nối tiếp nhau ra tiền tuyến. Nơi đây cũng ghi dấu ấn hào hùng và bi thiết về sự hy sinh anh dũng của mười cô gái thanh niên xung phong vào ngày 24/7/1968. Mười cô gái mỏng manh, mười bông hoa trinh trắng, mười bức tượng đài bất tử vẫn còn mãi với thời gian.
 |
| Người dân cả nước hướng về Đồng Lộc với niềm biết ơn vô hạn |
Tháng 7, mảnh đất miền Trung gió Lào cát trắng, cái nắng gió khô rát như táp mặt người không làm chùng những bước chân về Ngã ba Đồng Lộc. Đứng trên mảnh đất thiêng là túi bom, chảo đạn năm xưa không ai khỏi ngỡ ngàng, 43 năm trôi qua, mảnh đất cằn cỗi, tan hoang năm xưa nay đã lột xác hoàn toàn. Ngọn đồi Trọ Voi trơ trọi ngày nào nay đã được khoác lên mình màu xanh tươi mới của bạt ngàn thông xanh, những con đường sình lầy năm xưa nay được rải nhựa mịn màng, rộng thênh thang; những bức tượng đài, khu tưởng niệm được dựng lên ghi nhớ chứng tích đấu tranh hào hùng năm nào của dân tộc ta. Ngày nay, ngã ba Đồng Lộc đã trở thành Khu tưởng niệm Thanh niên xung phong toàn quốc.
Từng dòng người kính cẩn nghiêng mình thắp lên mộ phần mười cô những nén hương thơm, những bông hoa cúc trắng tinh khôi, có người còn chu đáo đặt những chiếc gương, chiếc lược cho các cô. Khu mộ của Tần, Cúc, Nhỏ, Hà, Hợi, Hường, Rạng, Xanh và hai người tên Xuân nằm ở lưng đồi xanh bóng cây. 10 cô gái trẻ trong tiểu đội 4 ngày ấy tuổi chỉ từ 17 đến 22. Buổi trưa định mệnh ngày 24/7/1968, như mọi ngày 10 cô ra làm nhiệm vụ. 16h30'', trận bom thứ 15 trong ngày dội xuống Đồng Lộc, 1 quả bom rơi xuống ngay sát miệng hầm, nơi 10 cô đang tránh bom. Các cô ra đi lúc tuổi xuân phơi phới, sức sống căng tràn, trái tim nhiệt huyết đầy nhựa sống sục sôi. Chìm vào lòng đất mẹ, mười cô gái tinh khôi như tờ giấy trắng. Ngoài tiểu đội trưởng Võ Thị Tần, chưa ai có người yêu, xót lòng hơn khi Võ Thị Hà ngã xuống khi vừa tròn 17 tuổi.
 |
| Tượng đài mười cô tại Khu di tích lịch sử Ngã ba Đồng Lộc |
Sau 43 năm, chiến tranh đã lùi xa, hòa bình lập lại trên mảnh đất máu lửa năm nào. Những ngọn đồi bạt ngàn thông xanh reo vi vu trong gió như những bản nhạc du dương nâng giấc ngủ cho những người đã ngã xuống nơi đất mẹ anh hùng. Đứng trước di ảnh của các cô không ai nén được xúc động, những đôi mắt nhòe lệ, những ánh nhìn đau đáu, xót xa tiếc thương vô bờ. Không hẹn mà nên, mười cô gái cùng tiểu đội đã chung tay, chung sức đồng cam cộng khổ góp sức mình thông đường tiền quyến và hậu phương.
Giờ đây, các cô cũng lại được quây quần cùng nhau dưới lòng đất mẹ, khu mộ của các cô đặt dưới một ngọn đồi thoai thoải, cách tượng đài chiến thắng 200 mét. Ngay bên cạnh lối vào khu mộ tưởng niệm là hố bom như dấu tích cho những ngày ác liệt năm xưa. Cách đó vài trăm mét là nhà trưng bày, sa bàn tái hiện hình ảnh những cô gái, chàng trai thanh niên xung phong anh hùng xả thân giữa những trận ném bom giữ vững con đường huyết mạch cho xe ra tiền tuyến. Trong viện Bảo tàng có một căn phòng dành riêng cho 10 cô gái TNXP ở Ngã ba Ðồng Lộc và đây cũng là phần quan trọng nhất của bảo tàng.
Tháng 7, cả nước hướng về kỷ niệm ngày Thương binh - Liệt sĩ 27/7, và hôm nay, nhân kỷ niệm 43 ngày các cô vĩnh viễn ra đi, Đồng Lộc đón tiếp từng đoàn người về viếng thăm và thắp hương nhân ngày giỗ của mười cô. Khói hương thơm, sắc hoa trắng toát bao bọc lấy cả khu nghĩa trang. Bên mộ các cô thấp thoáng màu xanh của những anh chị thanh niên trong trang phục TNXP với mũ tai bèo quen thuộc, đôi dép cao su, họ là hướng dẫn viên của Ban quản lý khu di tích.
 |
| Đồng Lộc ngày càng xanh hơn, giàu đẹp hơn |
Trong đoàn người đến đây những ngày này, ngoài các đoàn lãnh đạo các cấp, ngành trong và ngoài tỉnh còn có sự góp mặt của rất nhiều bạn trẻ đến từ các trường, lớp, từ các tập thể đoàn TNCS HCM. Các em đến đây như một sự tri ân thành kính tới những lớp người đi trước, đến các cô, những người con gái gan dạ phi thường đã anh dũng chiến đấu và hy sinh khi tuổi đời con rất trẻ. Trước những phần mộ ốp đá trắng, ngắm nhìn hình ảnh mười cô gái trẻ trung mà khi nằm xuống tuổi cũng chỉ trạc tuổi của các em hiện giờ, run run cắm từng nén hương lần lượt lên từng phần mộ, những đôi mắt đỏ hoe, xúc động.
Ngã ba Đồng Lộc thực sự trở thành trường học lịch sử sống động và chân thực nhất cho các thế hệ trẻ hôm nay nhìn theo học tập để hiểu rõ hơn giá trị của cuộc sống thanh bình mà chúng ta đáng có. Với truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, trong những năm gần đây, được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo Đảng, Nhà nước, chính quyền cùng tấm lòng hảo tâm đóng góp của các đơn vị, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, Đồng Lộc đã được quy hoạch xây dựng ngày một rộng rãi, quy mô hơn hẳn, xứng đáng là Khu di tích lịch sử cách mạng - du lịch Ngã ba Đồng Lộc.
Thêm một lần hương nữa lên mộ mười cô thay lời chào tạm biệt, chúng tôi ra về khi nắng đã tắt dần. Hương thơm của hương, của hoa hòa lẫn trong tiếng chuông ngân vang trong gió. Bước những bước thật chậm, thật nhẹ rời xa mảnh đất từng là ranh giới của sự sống và cái chết năm nào, lòng chúng tôi như chùng lại. Xung quanh khu nghĩa trang vẫn còn khá đông người đến tham quan, thăm viếng. Họ đến, mang theo những búp hương, những nhành hoa trắng, và tấm lòng tri ân sâu sắc tới thế hệ đi trước.
Các cô ở nơi chín suối hẳn sẽ ấm lòng hơn, đỡ hiu quạnh hơn phần nào và để biết rằng, dù các cô đã đi xa, nằm sâu trong lòng đất mẹ, nhưng hình ảnh trẻ trung, kiên trung bất khuất của các cô sẽ mãi khác ghi trong lòng mỗi người dân Việt Nam, hôm nay và mãi mãi về sau .
