Chiều 15/3, xã Xuân Hồng tổ chức lễ đón nhận quyết định và bằng công nhận di tích lịch sử - văn hóa Nhà thờ Đinh Lập.
Dòng họ Đinh ở thôn 5 xã Xuân Hồng, huyện Nghi Xuân vốn có nguồn gốc ở xã Đan Hải (nay là xã Xuân Hải), huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh. Đây là một dòng họ có truyền thống học hành khoa cử, đỗ đạt vào hàng sớm của xã lúc bấy giờ.
Đinh Lập (1697 - ?), lúc nhỏ tuy nhà nghèo nhưng vẫn rất chí thú học hành. Năm 26 tuổi (1723), dưới triều Cảnh Hưng, ông thi Hương đỗ tam trường. Sau khi đỗ đạt, ông đã được bổ dụng nhiều chức vụ quan trọng, từ tri huyện, huyện úy rồi đến Viên ngoại lang bộ Hình.
Theo tư liệu về ông Đinh Lập, trong sách Nghi Xuân địa chí của Đông hồ Lê Văn Diễn ghi chép: Năm Bính Dần đời Cảnh Hưng, ông được bổ làm tri huyện Thiên Lộc, sau đổi ra huyện Thanh Bình. Năm Tân Mùi, chuyển về làm Huyện úy huyện Thọ Xương. Năm Tân Mão, thăng Viên ngoại lang bộ Hình. Ông vốn cương trực, không hề sợ ai dùng quyền lực để chèn ép, có ai sinh sự kiện tụng, ông đều lấy nghĩa lý răn bảo. Gia đình ông được dạy dỗ rất nghiêm và có nền nếp. Ông thọ ngoài 70 tuổi”.
Gia đình ông Đinh Lập có 3 người con trai là: Đinh Thời Miễn, Đinh Thời Húc và Đinh Thời Sắc đều học giỏi, đỗ đạt, nức tiếng cả vùng, giữ một số chức vụ trong bộ máy chính quyền địa phương thời bấy giờ.
Năm 1966, thực hiện chủ trương di dân làm kinh tế mới, dòng họ Đinh ở vùng biển Đan Hải đã chuyển lên vùng chân núi Hồng Lĩnh, nay thuộc xã Xuân Hồng để sinh sống, lập nghiệp và xây dựng nhà thờ Đinh Lập tại đây.
Trước đây, nhà thờ Đinh Lập là một ngôi nhà nhỏ đơn sơ nằm ngay dưới chân núi Hồng Lĩnh, về sau được con cháu tu sửa nhiều lần. Đến năm 2022, nhà thờ được xây dựng mới hoàn toàn. Hiện nhà thờ còn lưu giữ được 6 bản sắc phong cho Đinh Lập và ba người con của ông.
Với những giá trị lịch sử văn hoá, UBND tỉnh đã có Quyết định số 484/QĐ UBND ngày 16/2/2024 về việc xếp hạng di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh với Nhà thờ Đinh Lập, xã Xuân Hồng, huyện Nghi Xuân.
